- સાવજ હવે પોતાનો વિસ્તાર બદલી રહ્યો છે : છેલ્લા 4 મહિનામાં બે વખત સાવજો જામજોધપુર તાલુકામાં દેખાયા
સમગ્ર વિશ્વમાં એશિયાટિક સાવજો પોતાનો એક અલગ જ મહત્વ ધરાવે છે એટલો જ નહીં સાવજ એક માત્ર એ પ્રાણી છે કે જે પોતાનો વિસ્તાર સતત બદલતું રહે છે માત્ર ખોરાક જ નહીં પરંતુ વધુ વિસ્તાર વાદમાં સાવજો માને છે અને પરિણામ સ્વરૂપે જ સાવજ ગીર સિવાયના અન્ય વિસ્તારોમાં પણ જોવા મળી રહ્યા છે. ત્યારે જામનગર જિલ્લાના જામજોધપુર તાલુકામાં છેલ્લા ચાર મહિનામાં બે વખત સાવજો જોવા મળ્યા છે. જેથી હવે બરડા ડુંગરમાં પણ સાવજ ની ડણક ગર્જસે .
જામનગર જિલ્લામાં જોવા મળતાં એશિયાટીક સિંહો નવા વિસ્તારોમાં વિસ્તરી રહ્યા હોવાની પુષ્ટિ કરી છે. માત્ર ચાર મહિનામાં જામજોધપુર તાલુકામાં બે વખત સિંહ જોવા મળ્યા છે. આ વર્ષે જાન્યુઆરીમાં સૌપ્રથમ વખત જોવા મળ્યો હતો, જ્યારે એક માદા અને એક યુવાન સિંહ જોવા મળ્યા હતા. હવે અધિકારીઓનું કહેવું છે કે છેલ્લા બે અઠવાડિયાથી, એક રેડિયો કોલર્ડ યુવાન સિંહણ, જેની ઉંમર પાંચથી નવ વર્ષની વચ્ચે હોવાનો અંદાજ છે, તે આ વિસ્તારને પોતાનું નવું ઘર બનાવી રહી છે અને આ વિસ્તારમાં વિપુલ પ્રમાણમાં રહેલી નીલગાયનો શિકાર કરી રહી છે.
આ સૂચવે છે કે સિંહો ઇકોસિસ્ટમ સાથે સારી રીતે સમાયોજિત થઈ રહ્યા છે અને પોતાને ટકાવી રાખવા માટે પૂરતા ખોરાકના સ્ત્રોતો શોધી રહ્યા છે. અમે આ વિસ્તારમાં પાણીની સુવિધા પણ બનાવી છે, જે તેને અટકાવી રહી છે. એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ ટિપ્પણી કરી, “જામનગરમાં આ તાજેતરના દૃશ્યો પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે સિંહોએ મોરબી, સુરેન્દ્રનગર અને દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લા સિવાય લગભગ સમગ્ર સૌરાષ્ટ્ર પ્રદેશને પોતાનું ઘર બનાવી લીધું છે. તે માત્ર ગીરના જંગલ અને તેની આસપાસના વિસ્તારોમાં જ જોવા મળે છે. એશિયાટિક સિંહોની વસ્તીને બચાવવા માટેના સંરક્ષણ પ્રયાસો માટે સકારાત્મક સંકેત છે.” 2020 માં હાથ ધરવામાં આવેલી છેલ્લી વસ્તી ગણતરીમાં, 30,000 ચોરસ કિલોમીટરના વિસ્તારમાં કુલ 674 સિંહો નોંધાયા હતા. આ સંખ્યામાં વધારો થવાની ધારણા છે, અને 2025 માં આગામી વસ્તીગણતરી વસ્તી વૃદ્ધિ પર વધુ સ્પષ્ટ ચિત્ર પ્રદાન કરશે.
અધિકારીઓને આશા છે કે જામજોધપુરમાં તાજેતરમાં જોવા મળેલી સિંહણ અહીં પોતાનો વિસ્તાર સ્થાપ્યા બાદ ગિરનાર વિસ્તાર તરફ આગળ વધશે અને ટૂંક સમયમાં સિંહણ સાથે પરત ફરશે. અમને આશા છે કે આવનારા છ મહિનામાં આ ક્ષેત્રમાં એક સમાગમની જોડી જોવા મળશે. સંરક્ષણ માટે આ એક સારો સંકેત હશે કારણ કે જામનગર અને બરડા ગીર રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન અને અભયારણ્યથી દૂર સિંહો માટેના નવા ઘર છે. જામનગર વિસ્તારમાં તેની પાછળ અન્ય સિંહો આવે તેવી પણ શક્યતા છે.
અભ્યારણોમાં સિંહોની સંખ્યા વધી રહી હોવાથી તેઓ નવા રહેઠાણ તરફ આગળ વધી રહ્યા છે. છેલ્લા છ મહિનામાં બોટાદ, બરડા અને વેળાવદર વિસ્તારનો પણ સિંહોએ વિસ્તાર કરીને વિસ્તાર કર્યો છે. ગયા વર્ષે જાન્યુઆરીમાં બરડા ડુંગરમાં સિંહણ જોવા મળી હતી અને થોડી વારમાં બીજી સિંહણ આવી હતી. બંને સિંહો હવે આ વિસ્તારના રહેવાસી છે. જાન્યુઆરીમાં જામનગરમાં એક સબ-એડલ્ટ સિંહણ સિંહણ સાથે કેમેરામાં કેદ થઈ હતી. આ રેડિયો ટેગવાળી મોટી બિલાડી જામજોધપુરમાં એક અઠવાડિયા પછી ગિરનાર વિસ્તારમાં પાછી ફરી હતી. જો કે, હવે તે ગિરનાર વિસ્તાર છોડી ગયો હોવાનું જોવા મળ્યું છે. અભ્યારણોમાં સિંહોની સંખ્યા વધી રહી હોવાથી તેઓ નવા રહેઠાણ તરફ આગળ વધી રહ્યા છે.
