જો વળતરની પ્રક્રિયા પ્રગતિમાં હોય તો પણ કબ્જો રાખી શકાય નહીં : સર્વોચ્ચ અદાલત
સુપ્રીમ કોર્ટે એક મહત્વપૂર્ણ અવલોકનમાં જણાવ્યું છે કે, વળતર લીધા બાદ અથવા તો વળતરની પ્રક્રિયા ચાલુ હોય દરમિયાન તંત્ર દ્વારા સંપાદન કરાયેલી જમીનનો કબ્જો છોડવો નહીં તે અતિક્રમણ ગણવામાં આવશે.
સર્વોચ્ચ અદાલતે દિલ્હી હાઈકોર્ટ દ્વારા પસાર કરાયેલા આદેશને બાજુ પર રાખવામાં આવ્યું હતું. જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે જમીન માલિકોને વળતર ચૂકવવામાં આવ્યું ન હોવાથી જમીન સંપાદન, પુનર્વસન અને પુનર્વસન અધિનિયમ, 2013માં વાજબી વળતર અને પારદર્શિતાના અધિકારની કલમ 24 (2) ) પ્રશ્નમાં જમીનનું સંપાદન બાજુ પર રાખવામાં આવ્યું હતું.
ઈન્દોર ડેવલપમેન્ટ ઓથોરિટી વિ. મનોહરલાલ અને અન્ય (2020)માં સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણય પર આધાર રાખીને જસ્ટિસ અભય એસ. ઓકા અને જસ્ટિસ રાજેશ બિંદલની બનેલી ડિવિઝન બેન્ચે અવલોકન કર્યું હતું.
જમીનના સંપાદન અને એવોર્ડ પસાર થયા પછી જમીન રાજ્યના તમામ બોજોમાંથી મુક્ત થઈ જાય છે. રાજ્ય જમીનના કબજામાં છે. ત્યારબાદ કબજો જાળવી રાખનાર વ્યક્તિને અતિક્રમણ કરનારા સમાન ગણવામાં આવશે. જ્યારે જમીનનો મોટો હિસ્સો જમીન સંપાદિત કરવામાં આવે ત્યાં સુધી કબજો જાળવવા અને તેનો ઉપયોગ ન થાય ત્યાં સુધી તેની ખેતી શરૂ કરવા માટે રાજ્યને કોઈ વ્યક્તિ અથવા પોલીસ દળની નિયુક્તિ કરવાની જરૂર નથી. એકવાર સંપાદનની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થઈ જાય પછી પણ સરકારવતી કોઈ ફિઝિકલી ત્યાં હાજર રહે તેવી અપેક્ષા રહી શકાય નહીં.
જમીન સંપાદનની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થયા પછી રાજ્યમાં નિહિત થઈ ગયા પછી અને તે તમામ બોજોથી મુક્ત છે, કોઈપણ વ્યક્તિ દ્વારા જમીન જાળવી રાખવી એ કોઈ પણ વ્યક્તિ દ્વારા રાજ્યની જમીન પર અતિક્રમણ સિવાય બીજું કંઈ નથી.
