ન હોય… યુરોપિયન દેશોમાં પેટ્રોલ – ડીઝલનું સૌથી મોટું નિકાસકાર બનતું ભારત

એક સમયે વિશ્વગુરુ તરીકે રહેલું ભારતે ફરીવાર વિશ્વગુરૂનો તાજ મેળવવા તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. ભારત વિશ્વગુરૂ બનવા તરફ ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ ભારતને 5 ટ્રિલિયન ઇકોનોમી બનાવવાનું લક્ષ્યાંક મુક્યો છે જે સિદ્ધ કરવા સતત પગલાં લેવાઈ રહ્યા છે. આ દિશામાં મોટા સમાચાર પ્રાપ્ત થઇ રહ્યા છે કે, ભારત યુરોપિયન દેશીમાં પેટ્રોલિયમ પદાર્થના નિકાસમાં મોખરે આવી ગયું છે.

વિશ્વ પર ભારતનો પ્રભાવ દિનપ્રતિદિન વધી રહ્યો છે.  એનાલિટિક્સ ફર્મ કેપ્લરના તાજેતરના આંકડા આ વાતની સાક્ષી પૂરે છે. કેપ્લરના ડેટા અનુસાર ભારત આ મહિને રિફાઈન્ડ ઈંધણનો યુરોપનો સૌથી મોટો સપ્લાયર બન્યો છે અને તે રશિયન ક્રૂડની રેકોર્ડ માત્રામાં પણ ખરીદી કરી રહ્યું છે. વાસ્તવમાં રશિયન તેલ પર પ્રતિબંધ પછી ભારતીય ક્રૂડ ઓઇલ ઉત્પાદનો પર યુરોપની નિર્ભરતા વધી રહી છે. કેપ્લરના ડેટા દર્શાવે છે કે ભારતમાંથી યુરોપની શુદ્ધ ઈંધણની આયાત 360,000 બેરલ પ્રતિ દિવસની ટોચ પર છે, જે સાઉદી અરેબિયા કરતાં પણ વધુ છે.

યુરોપિયન દેશો માટે ડેવલપિંગ બેધારી તલવાર સાબિત થઈ રહ્યું છે. એક તરફ યુરોપિયન યુનિયનને હવે ડીઝલના વૈકલ્પિક સ્ત્રોતોની જરૂર છે કારણ કે તેણે રશિયા પાસેથી સીધો પુરવઠો કાપી નાખ્યો છે, જે અગાઉ તેનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ સપ્લાયર હતું. બીજી બાજુ, તે રશિયન તેલની માંગમાં વધારો કરી રહ્યું છે, જેનો અર્થ છે કે વધારાના નૂર ખર્ચ ચૂકવીને તેલ ખરીદવું. તેનો અર્થ એ પણ છે કે સસ્તા રશિયન ક્રૂડની ઍક્સેસના અભાવને કારણે યુરોપના ઓઇલ રિફાઇનર્સ માટે વધુ સ્પર્ધા થઇ રહી છે અને આ ત્યારે થઈ રહ્યું છે જ્યારે આટલું વિશાળ બજાર યુરોપ માટે ડીઝલ શ્રેષ્ઠ બળતણ છે કે કેમ તે શોધવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે.

કેપ્લરના ડેટા અનુસાર એપ્રિલમાં ભારતમાં રશિયન ક્રૂડ ઓઈલની આયાત 20 લાખ બેરલ પ્રતિ દિવસને વટાવી જવાની ધારણા છે, જે દેશની કુલ તેલની આયાતના લગભગ 44 ટકા જેટલી છે. રશિયાએ સસ્તા દરે તેલ આપવાનું શરૂ કર્યા પછી 2022-23 માં પ્રથમ વખત ભારત મુખ્ય સપ્લાયર તરીકે ઉભરી આવ્યું છે.  જો કે, યુક્રેન યુદ્ધ દરમિયાન પશ્ચિમી દેશોએ ઘણી વખત રશિયાથી ભારતની આયાત પર સવાલ ઉઠાવ્યા હતા.  ભારતે પશ્ચિમના પ્રશ્નો પર કડક વલણ અપનાવતા કહ્યું છે કે તે ઊર્જા સુરક્ષા હાંસલ કરવા માટે તમામ વિકલ્પો જોઈ રહ્યું છે.

કેન્દ્રીય વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર રશિયા ફેબ્રુઆરીમાં ભારતને ક્રૂડ ઓઈલનો સૌથી મોટો નિકાસકાર હતો, જોકે પશ્ચિમી કિંમત 60 ડોલર પ્રતિ બેરલ હતી. ફેબ્રુઆરીમાં રશિયામાંથી ક્રૂડ ઓઈલની આયાત 3.35 બીલીયન ડોલર હતી, ત્યારબાદ સાઉદી અરેબિયા 2.30 યુએસ બીલીયન ડોલર અને ઈરાક 2.03 યુએસ બીલીયન ડોલર હતું. પશ્ચિમી દેશો દ્વારા મૂકવામાં આવેલ રેટ કેપ રશિયન તેલની આવકને મર્યાદિત કરવા માટે સુયોજિત કરવામાં આવી હતી, જ્યારે વૈશ્વિક ભાવના આંચકાને ટાળવા માટે તેલનો પુરવઠો પણ જાળવી રાખવામાં આવ્યો હતો.

એનાલિટિક્સ ફર્મ કેપ્લરના તાજેતરના આંકડા આ વાતની સાક્ષી પૂરે છે. કેપ્લરના ડેટા અનુસાર ભારત આ મહિને રિફાઈન્ડ ઈંધણનો યુરોપનો સૌથી મોટો સપ્લાયર બન્યો છે અને તે રશિયન ક્રૂડની રેકોર્ડ માત્રામાં પણ ખરીદી કરી રહ્યું છે. વાસ્તવમાં રશિયન તેલ પર પ્રતિબંધ પછી ભારતીય ક્રૂડ ઓઇલ ઉત્પાદનો પર યુરોપની નિર્ભરતા વધી રહી છે. કેપ્લરના ડેટા દર્શાવે છે કે ભારતમાંથી યુરોપની શુદ્ધ ઈંધણની આયાત 360,000 બેરલ પ્રતિ દિવસની ટોચ પર છે, જે સાઉદી અરેબિયા કરતાં પણ વધુ છે.

કેન્દ્રીય વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર રશિયા ફેબ્રુઆરીમાં ભારતને ક્રૂડ ઓઈલનો સૌથી મોટો નિકાસકાર હતો, જોકે પશ્ચિમી કિંમત 60 ડોલર પ્રતિ બેરલ હતી. ફેબ્રુઆરીમાં રશિયામાંથી ક્રૂડ ઓઈલની આયાત 3.35 બીલીયન ડોલર હતી, ત્યારબાદ સાઉદી અરેબિયા 2.30 યુએસ બીલીયન ડોલર અને ઈરાક 2.03 યુએસ બીલીયન ડોલર હતું. પશ્ચિમી દેશો દ્વારા મૂકવામાં આવેલ રેટ કેપ રશિયન તેલની આવકને મર્યાદિત કરવા માટે સુયોજિત કરવામાં આવી હતી, જ્યારે વૈશ્વિક ભાવના આંચકાને ટાળવા માટે તેલનો પુરવઠો પણ જાળવી રાખવામાં આવ્યો હતો.

કેપ્લરના ડેટા અનુસાર એપ્રિલમાં ભારતમાં રશિયન ક્રૂડ ઓઈલની આયાત 20 લાખ બેરલ પ્રતિ દિવસને વટાવી જવાની ધારણા છે, જે દેશની કુલ તેલની આયાતના લગભગ 44 ટકા જેટલી છે. રશિયાએ સસ્તા દરે તેલ આપવાનું શરૂ કર્યા પછી 2022-23 માં પ્રથમ વખત ભારત મુખ્ય સપ્લાયર તરીકે ઉભરી આવ્યું છે.  જો કે, યુક્રેન યુદ્ધ દરમિયાન પશ્ચિમી દેશોએ ઘણી વખત રશિયાથી ભારતની આયાત પર સવાલ ઉઠાવ્યા હતા.  ભારતે પશ્ચિમના પ્રશ્નો પર કડક વલણ અપનાવતા કહ્યું છે કે તે ઊર્જા સુરક્ષા હાંસલ કરવા માટે તમામ વિકલ્પો જોઈ રહ્યું છે.