મોદી મંત્ર – 1 : ડોલરના દિવસો પુરા?
2030 સુધીમાં નિકાસ 164 લાખ કરોડે પહોચાડવાનો લક્ષ્ય ઉદ્યોગોને વિકાસલક્ષી બનાવવા ફીમાં ધરખમ ઘટાડો : દરેક જિલ્લામાં એક્સપોર્ટ હબ બનાવાશે
ભારત સરકારે તેની નવી વિદેશી વેપાર નીતિ 2023ની જાહેરાત કરી છે. જેનાથી વૈશ્વિક પડકારો વચ્ચે નિકાસમાં વધારો થવાની ધારણા છે. નવી વિદેશ વ્યાપાર નીતિએ 2030 સુધીમાં ભારતની માલસામાન અને સેવાઓની નિકાસને 2 ટ્રિલિયન ડોલર સુધી લઈ જવાના વિઝન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. વધુમાં આ નીતિથી રૂપિયાને વિશ્વભરમાં દોડતો કરવામાં આવશે. આ નીતિ 1 એપ્રિલ, 2023થી અમલમાં આવશે. પીયૂષ ગોયલે જણાવ્યું હતું કે નવી નીતિ રૂપિયામાં વેપારના આંતરરાષ્ટ્રીયકરણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
શુક્રવારે, ડાયરેક્ટોરેટ જનરલ ઑફ ફોરેન ટ્રેડે જણાવ્યું હતું કે નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં ભારતની નિકાસ 765 બિલિયનને વટાવી જશે. મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે નવી વિદેશી વેપાર નીતિ પ્રોત્સાહનોમાંથી મુક્તિ માટેના પગલાને ચિહ્નિત કરશે. તે નિકાસકારો, રાજ્યો, જિલ્લાઓ અને ભારતીય મિશન સાથે મળીને નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. તે વ્યવસાય કરવાની સરળતાને પ્રોત્સાહન આપશે અને ઈ-કોમર્સ અને નિકાસ હબ જેવા ઉભરતા ક્ષેત્રો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
નવી વિદેશ નીતિનો ફોકસ ખર્ચમાં ઘટાડો કરીને નિકાસને વધુને વધુ પોસાય તેમ બનાવવા પર છે. નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે જિલ્લાઓ તેમજ રાજ્યોમાં નિકાસ માટે પગલાં લેવામાં આવશે. સરકાર આ માટે નવી યોજનાઓ શરૂ કરશે. સરકાર નિકાસ પ્રોત્સાહન યોજનાઓને સંપૂર્ણપણે પેપરલેસ બનાવશે.
જો કે, નવી નીતિ 2028 સુધીમાં લાગુ થવાની ધારણા હતી, ડીજીએફટીએ જણાવ્યું હતું. એ પણ કહ્યું કે નવી વિદેશી વેપાર નીતિ માટે કોઈ છેલ્લી તારીખ રહેશે નહીં, જ્યારે જરૂર પડશે ત્યારે તેને અપડેટ કરવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે વિદેશ મંત્રાલયે વિદેશી મિશન દ્વારા ભારતમાં વેપાર, ટેકનોલોજી અને પર્યટનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સંપૂર્ણ સમર્થનની ખાતરી આપી છે.
નવી નીતિ હેઠળ, ફરિદાબાદ, મુરાદાબાદ, મિર્ઝાપુર અને વારાણસીને અનુક્રમે વસ્ત્રો, હસ્તકલા, હાથથી બનાવેલા કાર્પેટ અને ગાદલા, હેન્ડલૂમ અને હેન્ડીક્રાફ્ટ કેટેગરીની નિકાસ માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા છે. આ આ શ્રેણી હેઠળના હાલના 39 નગરો ઉપરાંત છે. ડીજીએફટીએ જણાવ્યું હતું કે નિકાસ લાભો આપવા માટે રૂપિયામાં વેપાર પતાવટ માટે એફટીપીમાં ફેરફાર લાવવામાં આવ્યો હતો. એફટીપી હેઠળ વેપારી વેપાર માટે જોગવાઈ દાખલ કરવામાં આવશે.
પ્રથમ તબક્કા માટે 2200-2500 કરોડની યોજના તૈયાર
નવી વિદેશ વેપાર નીતિ હેઠળ પ્રથમ તબક્કા માટે 2200-2500 કરોડની યોજના તૈયાર કરવામાં આવી છે. મંત્રાલયે તેને પ્રમોટ કરવા માટે એક રોડમેપ તૈયાર કર્યો છે. દરેક જિલ્લામાં એક્સપોર્ટ હબ બનાવવામાં આવશે. નિકાસ વધે તે હેતુથી દરેક જિલ્લામાં એક્સપોર્ટ પ્રમોશન કમિટીની રચના કરવામાં આવી છે.
નવી વિદેશી વેપાર નીતિના હાઇલાઇટ્સ
- ભારત હવે તમામ આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યવહારો રૂપિયામાં કરવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. અત્યારે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં વેપાર માટે યુએસ ડોલરની જરૂર છે.
- એફટીપી 2023 ઈ-કોમર્સ નિકાસને પ્રોત્સાહિત કરશે, જે 2023 સુધીમાં વધીને 200-300 બિલિયન ડોલર થવાની ધારણા છે.
- નવી નીતિ હેઠળ, ડેરી ક્ષેત્રને સરેરાશ નિકાસ જવાબદારી જાળવવામાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી છે.
- નવી નીતિ હેઠળ, કુરિયર સેવાઓ દ્વારા નિકાસની મૂલ્ય મર્યાદા પ્રતિ ક્ધસાઇનમેન્ટ રૂ. 5 લાખથી વધારીને રૂ. 10 લાખ કરવામાં આવી છે.
- વેરહાઉસિંગ સુવિધા સાથે નિયુક્ત ઝોન બનાવવામાં આવશે. આને સરળ સ્ટોકિંગ, કસ્ટમ ક્લિયરન્સ અને રિટર્ન પ્રોસેસિંગ સાથે ઈ-કોમર્સ એગ્રીગેટર્સને મદદ કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવશે.
