ભારતને તહેવારોનો દેશ પણ કહેવામાં આવે છે. અહીં જે પણ તહેવાર હોય, તે બધા અલગ-અલગ પરંપરાઓ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આવો જ એક તહેવાર શારદીય નવરાત્રી (નવરાત્રી 2023) છે જે સમગ્ર દેશમાં ખૂબ જ ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે શારદીય નવરાત્રિ 3મી ઓક્ટોબર 2023થી શરૂ થશે જ્યારે તેની સમાપ્તિ 12મી ઓક્ટોબરે થશે અને વિજયાદશમી 12મી ઓક્ટોબરે દશમી તિથિએ ઉજવવામાં આવશે.
ગુજરાત
ગુજરાતમાં નવરાત્રી પર્વનો સૌથી વધુ ઉત્સાહ જોવા મળી રહ્યો છે. અહીંની સંસ્કૃતિમાં નવરાત્રીના તહેવારનો એક અલગ જ સ્વાદ છે. અહીં લોકો 9 દિવસ સુધી ગરબા ડાન્સ કરીને દેવીને પ્રસન્ન કરે છે. તેને દાંડિયા રાસ પણ કહેવામાં આવે છે. આ 9 દિવસો માટે, ગુજરાતમાં રાત પણ દિવસની જેમ તેજસ્વી છે. જ્યારે પરંપરાગત વેશભૂષામાં હજારો લોકો ગરબા રાસ કરે છે ત્યારે દ્રશ્ય ખૂબ જ સુંદર લાગે છે.
પશ્ચિમ બંગાળ
ખાસ કરીને દેશના પશ્ચિમ બંગાળમાં, નવરાત્રીનો તહેવાર ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. તેને ત્યાં દુર્ગા પૂજા કહેવાય છે. તેને ત્યાંનો સૌથી મોટો તહેવાર પણ કહેવાય છે. પશ્ચિમ બંગાળમાં, નવરાત્રીનો તહેવાર છઠ્ઠા દિવસથી શરૂ થાય છે જેને બોધન કહેવામાં આવે છે, જેનો અર્થ થાય છે માતા દેવીનું આહ્વાન. આ ઉત્સવ દસમા દિવસ સુધી ચાલે છે. અહીં દેવી દુર્ગાને પુત્રી માનવામાં આવે છે અને તેમના આગમનની ઉજવણી નૃત્ય-ગાન દ્વારા કરવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન, અહીં મોટા પંડાલો શણગારવામાં આવે છે જ્યાં દેવીની વિશાળ મૂર્તિઓ સ્થાપિત કરવામાં આવે છે.
તમિલનાડુ
જ્યારે તમિલનાડુમાં નવરાત્રીનો તહેવાર બોમાઈ ગોલુ અથવા નવરાત્રી ગોલુના નામથી ઉજવવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન અહીં પરંપરાગત ઢીંગલી દેખાવા લાગે છે. આ ઢીંગલીઓને 7, 9 અથવા 11 ની વિષમ સંખ્યામાં મૂકવામાં આવે છે. નવરાત્રિ દરમિયાન આ ઢીંગલીઓના ટેબ્લો શણગારવામાં આવે છે. લોકો તેમના ઘરોમાં દીવા પ્રગટાવે છે અને ભજન પણ ગાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ પરંપરા મહાભારત કાળથી ચાલી આવે છે.
મહારાષ્ટ્ર
દેશના અન્ય રાજ્યોની જેમ મહારાષ્ટ્રમાં પણ નવરાત્રીનો તહેવાર ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. અહીં ગરબા નૃત્યનું આયોજન કરવામાં આવે છે અને દેવીને પ્રસન્ન કરવા માટે વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે. નવરાત્રિ દરમિયાન, મહારાષ્ટ્રમાં મહિલાઓ પરિણીત મહિલાઓને તેમના ઘરે બોલાવે છે અને તેમને લગ્નની વસ્તુઓ જેમ કે સિંદૂર, બિંદી, કુમકુમ વગેરેથી શણગારે છે.
જો કે આખા દેશમાં નવરાત્રીનો તહેવાર 9 દિવસ સુધી ઉજવવામાં આવે છે, પરંતુ કેરળમાં આ તહેવાર છેલ્લા 3 દિવસથી જ ઉજવાય છે. આ સમય દરમિયાન, લોકો દેવી સરસ્વતીની પૂજા કરે છે અને તેમના પુસ્તકો, પેન, પેન્સિલ વગેરે દેવીના ચરણોમાં રાખે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આમ કરવાથી દેવી સરસ્વતીની કૃપા તેમના પર બની રહેશે અને તેઓને જ્ઞાન અને બુદ્ધિની પ્રાપ્તિ થશે.
આંધ્રપ્રદેશ
આંધ્રપ્રદેશમાં, નવરાત્રીનો તહેવાર બથુકમ્મા તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. બથુકમ્મા એટલે માતા દેવી જીવંત છે. આ તહેવાર નવ દિવસ સુધી ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. આ દરમિયાન સાત સપાટી પર ફૂલોથી ગોપુરમ મંદિરનો આકાર બનાવવામાં આવ્યો છે. બથુકમ્મા મહાગૌરી તરીકે પૂજાય છે. મુખ્યત્વે આ તહેવાર સારા પાક માટે દેવી પાર્વતીનો આભાર માનવા માટે ઉજવવામાં આવ્યો હતો.
