Navratri 2024: હિંદુ ધર્મમાં નવરાત્રિનો તહેવાર ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. આ દરમિયાન માં દુર્ગાની પૂજાનું વિધાન છે. તેમજ ભક્તો આ નવ દિવસીય શુભ તહેવારને ખૂબ જ પ્રેમ અને ઉત્સાહ સાથે ઉજવે છે. આ દરમિયાન ભક્તો માતાના આશીર્વાદ મેળવવા માટે ઉપવાસ રાખે છે અને દેવી દુર્ગાના નવ અલગ અલગ અવતારોની પૂજા કરે છે.
નવરાત્રી દરમિયાન શક્તિ સ્વરૂપા દેવી દુર્ગાને પ્રસન્ન કરવા માટે, નવરાત્રિ વર્ષમાં 4 વખત ઉજવવામાં આવે છે, એક વખત શારદીયમાં અને એક વખત ચૈત્ર નવરાત્રિમાં, આ સિવાય ભક્તો ગુપ્ત નવરાત્રિ દરમિયાન 2 વાર દેવી દુર્ગાની પૂજા કરે છે. નવરાત્રિ દરમિયાન માતાની પૂજા કરવાની પરંપરા સદીઓથી ચાલી આવે છે.
નવરાત્રિની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ?
માં દુર્ગા પોતે શક્તિનું મૂર્ત સ્વરૂપ છે. નવરાત્રિ દરમિયાન તમામ ભક્તો તેમની પૂજા કરે છે અને આધ્યાત્મિક શક્તિ, સુખ અને સમૃદ્ધિ મેળવવા માટે ઉપવાસ કરે છે. નવરાત્રિ શરૂ કરનાર રાજાએ પણ આધ્યાત્મિક શક્તિ અને દેવી દુર્ગા પાસેથી વિજયની પ્રાર્થના કરી હતી. વાલ્મીકિ રામાયણમાં ઉલ્લેખ છે કે, લંકા ચડાઇ કરતા પહેલા ભગવાન રામે કિષ્કિંધા પાસે ઋષ્યમુક પર્વત પર દુર્ગાની પૂજા કરી હતી. ત્યારે ભગવાન બ્રહ્માએ ભગવાન રામને દેવી દુર્ગાના સ્વરૂપ ચંડી દેવીની પૂજા કરવાની સલાહ આપી અને બ્રહ્માજીની સલાહ પ્રાપ્ત કર્યા પછી, ભગવાન રામે પ્રતિપદા તિથિથી નવમી તિથિ સુધી ચંડી દેવીની પૂજા અને પાઠ કર્યા હતા.
નવરાત્રિની શરૂઆત કયા રાજાએ કરી?
ચંડી પૂજાની સાથે જ ભગવાન બ્રહ્માએ રામજીને કહ્યું કે ચંડી પૂજા અને હવન પછી તમે 108 નીલ કમળ ચડાવશો તો જ તમારી પૂજા સફળ થશે. આ દરમિયાન નીલ કમળ દુર્લભ માનવામાં આવે છે. રામજીને તેમની સેનાની મદદથી આ 108 વાદળી કમળ મળ્યા, પરંતુ જ્યારે રાવણને ખબર પડી કે રામ ચંડી પૂજા કરી રહ્યા છે અને વાદળી કમળની શોધ કરી રહ્યા છે, ત્યારે તેણે પોતાની જાદુઈ શક્તિથી એક વાદળી કમળને ગાયબ કરી દીધા. ત્યારબાદ ચંડી પૂજાના અંતે, જ્યારે ભગવાન રામ માતાજીને નીલ કમળ અર્પણ કરી રહ્યા હતા ત્યારે એક કમળ ઓછું પડ્યું. આ જોઈને તેઓ ચિંતિત થઈ ગયા અને અંતે તેણે કમળને બદલે દેવી ચંડીને પોતાની એક આંખ અર્પણ કરવાનું નક્કી કર્યું હતું. જેમ જ તેમણે આંખ અર્પણ કરવા માટે તીર ઊંચક્યું, ત્યારે માતા ચંડી પ્રગટ થયા અને તેમની ભક્તિથી પ્રસન્ન થયા અને તેમને વિજયના આશીર્વાદ આપ્યા હતા.
નવરાત્રિનું વ્રત સૌપ્રથમ કોણે રાખ્યું હતું?
ભગવાન રામે પ્રતિપદાથી નવમી સુધી માતા ચંડીને પ્રસન્ન કરવા અન્ન જળનો ત્યાંગ કર્યો હતો. તેમજ ભગવાન રામે 9 દિવસ સુધી દેવી દુર્ગાના સ્વરૂપની પૂજા કર્યા બાદ રાવણ પર વિજય મેળવ્યો હતો. આ દરમિયાન એવું માનવામાં આવે છે કે ત્યારથી નવરાત્રિની ઉજવણી અને 9 દિવસના ઉપવાસ શરૂ થયા હતા. આવી સ્થિતિમાં ભગવાન રામ પ્રથમ રાજા અને પ્રથમ મનુષ્ય હતા, જેમણે નવરાત્રિના 9 દિવસનો ઉપવાસ કર્યો હતો.
