અદાણી પોર્ટ્સ એન્ડ સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન લિમિટેડને કેન્દ્ર તરફથી જટિલ પર્યાવરણ અને કોસ્ટલ રેગ્યુલેશન ઝોનની મંજૂરી : પોર્ટની ક્ષમતા હવે 514 મિલિયન ટન થઈ શકશે
અબતક, નવી દિલ્હી : ગૌતમ અદાણીની આગેવાની હેઠળના અદાણી પોર્ટ્સ એન્ડ સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન લિમિટેડને કેન્દ્ર તરફથી જટિલ પર્યાવરણ અને કોસ્ટલ રેગ્યુલેશન ઝોનની મંજૂરી મળી છે, જે મુંદ્રા ખાતે સ્થિત તેના મુખ્ય પોર્ટની ક્ષમતા બમણીથી વધુ 514 મિલિયન ટન કરશે જેમાં રૂ. 45,000 કરોડનું રોકાણ કરવામાં આવશે.
આનાથી અદાણી પોર્ટ્સ એન્ડ સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન લિમિટેડને મજબૂતાઈ મળશે. 30 વર્ષના કાર્યકાળ પછી 2031માં પૂરા થતા બંદર માટે ક્ધસેશન પિરિયડ પર ગુજરાત સરકાર પાસેથી રોલઓવર માંગવામાં આવ્યું છે.
ગુજરાતના કચ્છ જિલ્લામાં સ્થિત આ બંદર હાલમાં પ્રતિ વર્ષ 225 મેટ્રિક ટન કાર્ગો હેન્ડલ કરવા માટે ડિઝાઇન ક્ષમતા અને પર્યાવરણીય અને દરિયાકાંઠાના નિયમન ઝોનની મંજૂરી ધરાવે છે, જેમાં 9.5 મિલિયન વીસ-ફૂટ સમકક્ષ એકમોનો સમાવેશ થાય છે, જેનો ઉપયોગ ક્ધટેનર માટે થાય છે. ત્યાં એક પ્રમાણભૂત ઉકેલ છે.
મુન્દ્રા -ભારતનું સૌથી મોટું વ્યાપારી બંદર તેમજ દેશનું ટોચનું ક્ધટેનર પોર્ટ – નાણાકીય વર્ષ 2024માં 7.4 મિલિયન ટીઇયું સહિત 179.6 મેટ્રિક ટન કાર્ગોનું સંચાલન કરશે, જે ભારતના તમામ કાર્ગો વોલ્યુમના એક ક્વાર્ટરથી વધુ અને ક્ધટેનર કાર્ગોના ત્રીજા કરતા વધુ છે . એપ્રિલમાં શરૂ થયેલા નાણાકીય વર્ષ માટે તેના વોલ્યુમ માર્ગદર્શનમાં, અદાણી પોર્ટ્સ એન્ડ સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન લિમિટેડએ જણાવ્યું હતું કે કાર્ગો હેન્ડલિંગ નાણાકીય વર્ષ 2025માં 200 મેટ્રિક ટનના આંકને પાર કરે તેવી અપેક્ષા છે. આ સિદ્ધિ મેળવનાર તે દેશનું પ્રથમ બંદર બનશે.
વૈશ્વિક સ્તરે, 70% ક્ષમતાનો ઉપયોગ પોર્ટ/ટર્મિનલ્સ માટે ભીડ અને ઉત્પાદકતાના મુદ્દાઓનો સામનો કર્યા વિના કાર્યક્ષમ રીતે કાર્ય કરવા માટે આદર્શ સ્તર માનવામાં આવે છે. પોર્ટ ઉદ્યોગના એક આંતરિક સૂત્રએ જણાવ્યું હતું કે, “70% ક્ષમતાના ઉપયોગ પર, ટર્મિનલ સંપૂર્ણ કાર્યક્ષમતા પર કાર્ય કરે છે. તેના ઉપર, કાર્યક્ષમતા ઘટે છે અને વિલંબ થવાનું શરૂ થાય છે.” છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં બંદર પર ડબલ ડિજિટ વૃદ્ધિ સાથે, તેને ટૂંક સમયમાં પૂર્ણ રેટેડ ક્ષમતા સુધી પહોંચવા માટે, અદાણી પોર્ટ્સ એન્ડ સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન લિમિટેડએ મુન્દ્રા પોર્ટ પર 3,335 હેક્ટરમાં ફેલાયેલા વોટરફ્રન્ટ ડેવલપમેન્ટ પ્લાનના ભાગરૂપે ક્ષમતાને વિસ્તૃત કરી છે જથ્થાને 289 મેટ્રિક ટનથી વધારીને 514 મેટ્રિક ટન કરવા માટે પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલય સાથે જોડાયેલ નિષ્ણાત મૂલ્યાંકન સમિતિ ક્ષમતા વિસ્તરણ બહુહેતુક, પ્રવાહી, ગેસ અને ક્રાયોજેનિક કાર્ગોને પૂરી કરશે.
ઇએસીએ પ્રોજેક્ટ પ્રોપોનન્ટ દ્વારા સબમિટ કરેલા દસ્તાવેજો અને 15 મે, 2024ના રોજ યોજાયેલી વિગતવાર ચર્ચા-વિચારણાની તપાસ કર્યા પછી પર્યાવરણ અને સીઆરઝેડ ક્લિયરન્સ માટેની દરખાસ્તની ભલામણ કરી હતી. પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલય દ્વારા ઇએસીની ભલામણ પર સહી કરવી પડશે, જે માત્ર ઔપચારિકતા છે. અદાણી પોર્ટ્સ એન્ડ સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન લિમિટેડએ રવિવારના રોજ પ્રેસમાં જવાના સમય સુધી ટિપ્પણી માટે કોઈ જવાબ આપ્યો ન હતો. 2030 સુધીમાં વિશ્વની સૌથી મોટી ટ્રાન્સપોર્ટ યુટિલિટી અને પોર્ટ ઓપરેટર બનવાના અદાણી પોર્ટ્સ એન્ડ સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન લિમિટેડના ધ્યેય માટે મુન્દ્રા વિસ્તરણ મહત્વપૂર્ણ છે.
હાલમાં, તેની પાસે ભારતના દરિયાકિનારે 15 બંદરો/ટર્મિનલ્સનું નેટવર્ક છે જેની ક્ષમતા વાર્ષિક આશરે 627 મેટ્રિક ટન કાર્ગો હેન્ડલ કરવાની છે.
તે ઇઝરાયેલમાં હાઇફા પોર્ટ, તાન્ઝાનિયાના દાર એસ સલામ પોર્ટ પર ક્ધટેનર ટર્મિનલનું પણ સંચાલન કરે છે અને કોલંબો પોર્ટ પર બોક્સ ટર્મિનલ બનાવી રહ્યું છે.
