હાલ વિશ્વમાં આબોહવામાં પરિવર્તન થઈ રહ્યું છે. ઓઝોન સ્તરમાં ગાબડા પડી રહ્યા છે અને સૂર્યના કિરણો નુકસાન પહોંચાડી રહ્યા છે ત્યારે માત્ર વિકાસ પર જ નહિ પરંતુ દેશની આબોહવા અને પ્રદુષણને કેવી રીતે કાબુમાં લાવવું તેના માટે દેશની આર્થિક રાજધાની મુંબઈમાં એક કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
પર્યાવરણ સંરક્ષણ અને આબોહવા પરિવર્તન માટે ઐતિહાસિક ‘મુંબઈ સસ્ટેનેબલ સમિટ એન્ડ એવોર્ડ’ નું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું આ સમારોહનું ઉદ્ઘાટન, મહારાષ્ટ્રના માનનીય રાજ્યપાલ ભગતસિંહ કોશ્યરીજી, વિશ્વ શાંતિ દૂત આચાર્ય લોકેશજી, મહારાષ્ટ્ર. શિક્ષણ મંત્રી દીપક કેસરકર, ભાજપ અધ્યક્ષ આશિષ શૈલારે કર્યું હતું. આ કોન્ફરન્સનું આયોજન વિવેકાનંદ યુથ કનેક્ટ ફાઉન્ડેશન દ્વારા “સ્માર્ટ એન્ડ સસ્ટેનેબલ મુંબઈ મેટ્રોપોલિટન રિજન માટે આઈડિયાઝ એન્ડ એક્શન્સ” થીમ સાથે કરવામાં આવ્યું હતું.
આ પ્રસંગે આરએસએસની પર્યાવરણ પાંખના કન્વીનર ગોપાલ આર્ય, ભાજપ મુંબઈ પ્રમુખ એડવોકેટ આશિષ શેલાર, સામાજિક કાર્યકર નાનક રુમાની આયોજક અને વિવેકાનંદ યુથ કનેક્ટ ફાઉન્ડેશનના સ્થાપક ડૉ. રાજેશ સર્વજ્ઞ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. મુંબઈ મેટ્રોપોલિટન રિજનમાં પર્યાવરણીય સંરક્ષણ અને જળવાયુ પરિવર્તન માટે ટકાઉપણું માટે આશરે 300 જેટલા વિવિધ હિતધારકો સહિત મોટી સંખ્યામાં લોકોએ કોન્ફરન્સમાં ભાગ લીધો હતો.
વિકાસની ગતિ અને પર્યાવરણ વચ્ચે સંતુલન જરૂરી છે – રાજ્યપાલ કોશ્યરી
મહારાષ્ટ્રના રાજ્યપાલ ભગતસિંહ કોશ્યારીએ જણાવ્યું હતું કે બદલાયેલી પરિસ્થિતિ સાથે પરિવર્તનની જરૂરિયાતને સમજીને પર્યાવરણની સુરક્ષા માટે વધુને વધુ કામ કરવાની જરૂર છે. અગાઉ પાણી, હવા, વૃક્ષો અને છોડ વિશે અનિશ્ચિતતા હતી. પરંતુ વિકાસની ગતિથી સૌ પ્રભાવિત થયા છે પરંતુ પ્રાણીઓ પણ જોખમમાં છે. આવી સ્થિતિમાં, પર્યાવરણ અને સંસ્કૃતિને બચાવવા માટે વિવેકાનંદ યુથ કનેક્ટ ફાઉન્ડેશન જેવી સંસ્થાઓ દ્વારા કરવામાં આવતા પ્રયાસોને ટેકો આપવો જોઈએ.
પર્યાવરણની જાળવણી માટે વૃક્ષારોપણ જેવા કાર્યક્રમોનો ઉલ્લેખ કરીને તેમણે માત્ર એક છોડ વાવો પણ તેને જીવંત રાખવા આહવાન કર્યું હતું. લાખો-કરોડો રોપાઓ વાવવાના દાવા અવારનવાર કરવામાં આવે છે પરંતુ ઘણા રોપા ઉગતા નથી. માતા અને ભાઈ જેમ તેમના બાળકોની સંભાળ રાખીએ છીએ તેવી જ ચિંતા સાથે છોડને માતૃ છાંયો આપવાની જરૂર છે.
પર્યાવરણીય સંરક્ષણનો અભ્યાસક્રમમાં સમાવેશ થવો જોઈએ – આચાર્ય લોકેશજી
અહિંસા વિશ્વ ભારતીના સ્થાપક વિશ્વ શાંતિ દૂત આચાર્ય ડો.લોકેશજીએ જણાવ્યું હતું કે વિશ્વમાં ઝડપથી આબોહવા પરિવર્તન થઈ રહ્યું છે, ગ્લેશિયર્સ પીગળી રહ્યા છે, તાપમાન વધી રહ્યું છે, ઓઝોન સ્તરમાં છિદ્ર છે, જેના કારણે હાનિકારક કિરણો નીકળે છે. સૂર્ય જીવોને નુકસાન પહોંચાડી રહ્યો છે, પર્યાવરણનું પ્રદૂષણ વધી રહ્યું છે. આ વિશ્વવ્યાપી સમસ્યાને ઉકેલવા માટે, આપણે તેનું મૂળ કારણ શોધીને તેને હલ કરવાની જરૂર છે. પર્યાવરણને બચાવવા માટે આપણે આપણી જીવનશૈલી પર ધ્યાન આપવું પડશે. સામગ્રી મર્યાદિત છે અને ઇચ્છાઓ અમર્યાદિત છે. મર્યાદિત વસ્તુઓ અમર્યાદિત ઇચ્છાઓને સંતોષી શકતી નથી. પર્યાવરણના પ્રદૂષણને રોકવા માટે નીતિ બનાવવી જરૂરી છે અને તેને શિક્ષણ સાથે જોડવી પણ જરૂરી છે.
મહારાષ્ટ્રના શિક્ષણ પ્રધાન દીપક કેસરકરે કહ્યું કે સંત સમાજ માત્ર ધાર્મિક કાર્યો પર જ ચર્ચા કરતો નથી, પરંતુ પ્રકૃતિ અને તેના સંબંધિત પાસાઓ પ્રત્યે પણ ગંભીર છે. ભારતના પ્રાચીન ઋષિઓ સારી રીતે જાણતા હતા કે વૃક્ષોમાં પણ ચેતના હોય છે. તેથી જ તેને માણસ સમાન માનવામાં આવે છે, એક વૃક્ષ જેની તુલના માણસના દસ પુત્રો સાથે કરવામાં આવે છે. પૃથ્વીનો આધાર જળ અને જંગલ છે, બંને પૃથ્વીના રક્ષણ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
આરએસએસની પર્યાવરણ પાંખના સંયોજક ગોપાલ આર્યએ સંમેલનને સંબોધતા જણાવ્યું હતું કે જળ પ્રદૂષણ, વાયુ પ્રદૂષણ, ધ્વનિ પ્રદૂષણ અને વૃક્ષ-છોડનો અભાવ આપણું અને આપણી ભાવિ પેઢીના સ્વાસ્થ્યને બગાડી રહ્યું છે. આપણા પર્યાવરણને સુધારવા માટે સૌ પ્રથમ આપણે આપણી મુખ્ય જરૂરિયાત ‘પાણી’ને પ્રદૂષણથી બચાવવાનું છે.
ભાજપના મુંબઈ પ્રમુખ એડવોકેટ આશિષ શેલારે જણાવ્યું હતું કે પર્યાવરણ સંરક્ષણનો તમામ જીવોના જીવન અને આ પૃથ્વીના સમગ્ર કુદરતી પર્યાવરણ સાથે ગાઢ સંબંધ છે. પ્રદૂષણને કારણે સમગ્ર પૃથ્વી દૂષિત થઈ રહી છે અને નજીકના ભવિષ્યમાં માનવ સભ્યતાનો અંત દેખાઈ રહ્યો છે.
વિવેકાનંદ યુથ કનેક્ટ ફાઉન્ડેશનના સ્થાપક ડૉ. રાજેશ સર્વજ્ઞે જણાવ્યું હતું કે ‘મુંબઈ સસ્ટેનેબિલિટી સમિટ’નો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય પર્યાવરણીય પ્રભાવ અને ટકાઉપણાના વિવિધ ક્ષેત્રોમાં પ્રતિષ્ઠિત વ્યક્તિઓ, નિષ્ણાતો અને વિચારકોના મંતવ્યોનું આદાનપ્રદાન કરવા માટે મૂલ્યવાન પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડવાનો છે. આ સમિટ સરકાર, કોર્પોરેટ ક્ષેત્ર, એકેડેમીયા, એનજીઓ અને નાગરિક સમાજના મુખ્ય હિતધારકોને એકસાથે લાવી રહી છે.