જેમ જેમ 2024 પૂર્ણતાના આરે આવી ૫રહ્યુ છે. તેમ તેમ આ વર્ષ એક યાદોનું સંભારણું છોડીને જતું હોઈ તેમ લાગી રહ્યું છે. આ વર્ષ વિજય, દુર્ઘટના અને પરિવર્તનની ક્ષણો દ્વારા ચિહ્નિત થયેલ હતું. વિશ્વએ નિર્ણાયક ચૂંટણીઓ જોઈ કે જેણે રાષ્ટ્રોના માર્ગને આકાર આપ્યો, જ્યારે હવામાનની ગંભીર ઘટનાઓએ સ્થિતિસ્થાપકતા અને એકતા લાવી. રમતગમતના ક્ષેત્રમાં, રમતવીરોએ બાઉન્ડ્રી આગળ ધપાવી અને કીર્તિ હાંસલ કરીને ઈતિહાસ રચ્યો. આ વર્ષ એવા ક્ષણોનું સાક્ષી પણ બન્યું જેણે ગ્રાઉન્ડબ્રેકિંગ શોધથી લઈને માનવ જોડાણની હૃદયસ્પર્શી ક્ષણો સુધી સમયના ઇતિહાસમાં પોતાનું સ્થાન બનાવ્યું. ઉજવણીઓ વચ્ચે, એવા ચિહ્નો અને દંતકથાઓને વિદાય આપીએ છીએ જેમણે જીવન પર અમીટ છાપ છોડી છે. જેમ જેમ આપણે 2024 પર પાછા વળીએ છીએ, અમે યાદો, પાઠ અને ક્ષણોનું સન્માન કરીએ છીએ જેણે આ નોંધપાત્ર વર્ષને વ્યાખ્યાયિત કર્યું.
2024 માં, મહત્વપૂર્ણ ઘટનાઓમાં ભારતની સૌથી મોટી ચૂંટણીઓ, હવામાનની મોટી ઘટનાઓ, રમતગમતની જીત, ઐતિહાસિક નિમણૂંકો, વ્યવસાયના લક્ષ્યો, કાનૂની ચુકાદાઓ અને ભૌગોલિક રાજકીય વિકાસનો સમાવેશ થાય છે. નોંધનીય ક્ષણોમાં ભારતની T20 વર્લ્ડ કપ જીત, AMUમાં ભારતની પ્રથમ મહિલા વાઇસ ચાન્સેલર અને સૌથી યુવા ચેસ ચેમ્પિયનનો ઉદભવ દર્શાવવામાં આવ્યો હતો.
વિશ્વની સૌથી મોટી ચૂંટણી કવાયત, આત્યંતિક હવામાન ઘટનાઓ, લાંબા સમયથી રાહ જોવાતી T20 ખિતાબ, વિશ્વનો સૌથી યુવા ચેસ ચેમ્પ, ઇન્ડિયા ઇન્ક ડોયેનનું નિધન, એક હાઇ-પ્રોફાઇલ લગ્ન… આ રીતે વીતેલું વર્ષ યાદ કરવામાં આવશે. 2024 ને વ્યાખ્યાયિત કરતી ઘટનાઓ પર અહીં એક નજર કરીએ તો તે…..
જાન્યુઆરી:
22-જાન્યુઆરી: અયોધ્યામાં રામ લલ્લાની મૂર્તિનો અભિષેક; એક દિવસ પછી મંદિરમાં 500,000 ભીડનો રેકોર્ડ
22-જાન્યુઆરી: સોની કોર્પે તેના ભારત એકમ અને ઝી એન્ટરટેઇનમેન્ટ એન્ટરપ્રાઇઝિસ વચ્ચે $10 બિલિયનના પ્રસ્તાવિત મર્જરને રદ કર્યું
31-જાન્યુઆરી: આરબીઆઈએ પેટીએમ પેમેન્ટ્સ બેંક પર કડક નિયંત્રણો લાદ્યા, 1 માર્ચથી કોઈપણ ગ્રાહકના ખાતામાં નાણાં સ્વીકારવાનું બંધ કર્યું
ફેબ્રુઆરી:
13-ફેબ્રુઆરી: રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ રૂ. 20-લાખ-કરોડ એમ-કેપના આંકને સ્પર્શનાર પ્રથમ ભારતીય કંપની બની.
15-ફેબ્રુઆરી: SC એ 2018 માં ભાજપ સરકાર દ્વારા રજૂ કરાયેલ ચૂંટણી બોન્ડ યોજનાને ગેરબંધારણીય ગણાવીને ફગાવી દીધી
માર્ચ:
4-માર્ચ: ટાટા મોટર્સે તેના પેસેન્જર અને કોમર્શિયલ વ્હીકલ બિઝનેસને બે લિસ્ટેડ કંપનીઓમાં વિભાજીત કરવાની યોજના જાહેર કરી
11-માર્ચ: સરકારે 2019 માં સંસદ દ્વારા મંજૂર કરાયેલ નાગરિકતા સુધારા અધિનિયમ (CAA) ના લાંબા ગાળાના અમલીકરણની જાહેરાત કરી, જે નિયમો હેઠળ કાયદો કાર્ય કરશે તે સૂચિત કરે છે.
14-માર્ચ: ફ્યુચર ગેમિંગ (સેન્ટિયાગો (લોટરી) માર્ટિનની માલિકીની) અને મેઘા એન્જિનિયરિંગ એવા દાતાઓની યાદીમાં મુખ્ય છે કે જેમણે ચૂંટણી બોન્ડ દ્વારા રાજકીય પક્ષોને યોગદાન આપ્યું હતું, SBI દ્વારા પૂરી પાડવામાં આવેલી માહિતી અને ECI દ્વારા પ્રકાશિત કરવામાં આવી છે.
21-માર્ચ: EDએ દિલ્હી એક્સાઇઝ પોલિસી કેસમાં તેની મની લોન્ડરિંગ તપાસના ભાગરૂપે દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલની ધરપકડ કરી.
એપ્રિલ:
22-એપ્રિલ: અલીગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટીના વીસી તરીકે નિયુક્ત થનારી નાઈમા ખાતૂને 123 વર્ષમાં પ્રથમ મહિલા બનીને ઈતિહાસ રચ્યો. જામિયા મિલિયા ઇસ્લામિયા અને જેએનયુએ અનુક્રમે નજમા અખ્તર અને સંતશ્રી ધુલીપુડી પંડિતની નિમણૂક કર્યા પછી, AMU એ ત્રીજી કેન્દ્રીય યુનિવર્સિટી છે જેની પ્રથમ મહિલા વીસી છે.
જૂન:
4-જૂન: ઓછા જનાદેશ સાથે એનડીએ સત્તામાં પરત ફર્યું
15-જૂન: હ્યુન્ડાઇ મોટર ઇન્ડિયાએ રૂ. 25,000 કરોડ ($3 બિલિયન) પ્રારંભિક જાહેર ઓફર માટે ફાઇલ કરી, જે અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો સ્થાનિક IPO
28 અને 30 – જૂન: મનુ ભાકેરે બે બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યા; ઓલિમ્પિક શૂટિંગમાં પ્રથમ ભારતીય મહિલા વિજેતા બની
20-જૂન: ભારતે દક્ષિણ આફ્રિકાને 7 રને હરાવીને તેનો બીજો T20 વર્લ્ડ કપનો ખિતાબ જીત્યો
જુલાઈ:
1-જુલાઈ: ત્રણ નવા ફોજદારી કાયદાઓ- ભારતીય ન્યાય સંહિતા, ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા અને ભારતીય સાક્ષ્ય અધિનિયમ- અમલમાં આવ્યા.
12-જુલાઈ: અનંત અંબાણીએ રાધિકા મર્ચન્ટ સાથે લગ્ન કર્યા. એક સુપર હાઇ-પ્રોફાઇલ લગ્ન, જેમાં ભારત અને વિશ્વના કોણ કોણ છે તેની હાજરી
25-જુલાઈ: સુપ્રિમ કોર્ટની બંધારણીય બેંચે રાજ્યોને ખનિજ અધિકારો પર કર વસૂલવાની સત્તા ધરાવે છે.
ઓગસ્ટ:
10-ઓગસ્ટ: યુએસ સ્થિત શોર્ટસેલર હિંડનબર્ગ રિસર્ચે સેબીના વડા માધાબી બૂચ અને પતિ ધવલ બૂચ પર અદાણી ગ્રૂપ સાથે જોડાયેલા વિદેશી નાણાંના પ્રવાહના ભાગરૂપે અસ્પષ્ટ ઑફશોર એન્ટિટીઝમાં રોકાણ કરવાનો આરોપ મૂક્યો હતો, જે સેબીની તપાસનો વિષય છે.
12-ઓગસ્ટ: ભારતી એન્ટરપ્રાઇઝિસે UKના BT ગ્રૂપમાં આશરે $4 બિલિયનમાં 24.5% હિસ્સો હસ્તગત કરવાની યોજના બનાવી છે, જે સુનિલ મિત્તલેડ કંપનીની આફ્રિકા પછી બીજી મોટી આંતરરાષ્ટ્રીય આક્રમણને ચિહ્નિત કરે છે. આનાથી તે બીટીમાં સૌથી મોટો શેરહોલ્ડર બનશે, જે અગાઉ બ્રિટિશ ટેલિકોમ હતું
24-ઓગસ્ટ: સરકારે રાષ્ટ્રીય પેન્શન સિસ્ટમના ઓવરઓલની જાહેરાત કરી, ઓછામાં ઓછા 25 વર્ષની સેવા પૂર્ણ કરનારાઓ માટે નિવૃત્તિ પહેલાના 12 મહિનામાં દોરેલા કર્મચારીઓના સરેરાશ મૂળભૂત પગારની અડધા રકમની ખાતરીપૂર્વકની રકમ ઓફર કરે છે. તેનાથી કેન્દ્ર સરકારના 23 લાખ કર્મચારીઓને ફાયદો થશે
સપ્ટેમ્બર:
11-સપ્ટે: આયુષ્માન ભારત પ્રધાન મંત્રી જન આરોગ્ય યોજના (ABPMJAY) આરોગ્ય કવચ 70 વર્ષ અને તેથી વધુ વયના તમામ વરિષ્ઠ નાગરિકોને વિસ્તૃત કરવામાં આવ્યું – એક નિર્ણય જે લગભગ 60 મિલિયન લોકોને લાભ આપે તેવી શક્યતા છે. તેઓ પારિવારિક ધોરણે વાર્ષિક રૂ. 5 લાખનો મફત આરોગ્ય વીમો માટે પાત્ર બનશે
11-સપ્ટે: ₹6,560-કરોડ બજાજ હાઉસિંગ ફાઇનાન્સ IPO એ મહત્તમ સબ્સ્ક્રિપ્શન આકર્ષવા માટે રેકોર્ડ બનાવ્યો
10-સપ્ટે: આવી સૌથી મોટી માંગણીઓમાંની એકમાં, મહારાષ્ટ્ર કસ્ટમ્સે જર્મન ઓટોમેકર ફોક્સવેગનને તેની ઓડી, વીડબ્લ્યુ અને સ્કોડા કારના ઘટકો પર “ઇરાદાપૂર્વક” નીચા આયાત કર ચૂકવીને કથિત રૂપે $ 1.4 બિલિયન કરની ચોરી કરવા માટે નોટિસ જારી કરી.
26-સપ્ટે: સેન્સેક્સ 85,571 પર બંધ થયો, જે સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે છે
ઑક્ટોબર:
9-ઓક્ટો: ટાટા જૂથના વડા રતન ટાટાનું મુંબઈમાં અવસાન
11-ઓક્ટો: ટાટા જૂથને નિયંત્રિત કરતી પરોપકારી સંસ્થાઓના વડા તરીકે નોએલ ટાટાની નિમણૂક
14-ઓક્ટો: ભારતે કેનેડામાં તેના હાઈ કમિશનર અને કેટલાક રાજદ્વારીઓને પાછા ખેંચી લીધા, અને તેના રાજદૂતોને હત્યાની તપાસ (નિજ્જર કેસ)માં ‘હિતના વ્યક્તિઓ’ હોવાના આરોપોને નકારી કાઢ્યા, તેમને “અવ્યવસ્થિત આરોપો” તરીકે વર્ણવ્યા. કેનેડાના છ રાજદૂતોને 19 ઓક્ટોબર સુધીમાં ભારત છોડવાનું કહેવામાં આવ્યું છે
22-ઓક્ટો: ચીન ડેપસાંગમાં ભારતના પેટ્રોલિંગ અધિકારો માટે સંમત છે, ડી-એસ્કેલેશન તરફના પગલામાં
નવેમ્બર:
5-નવેમ્બર: SC નો નિયમ છે કે તમામ ખાનગી માલિકીની મિલકતોને “સમુદાયના ભૌતિક સંસાધન” તરીકે ગણી શકાય નહીં અને, તેથી, સામાન્ય ભલાઈ માટે રાજ્ય દ્વારા હસ્તગત કરી શકાશે નહીં.
7-નવેમ્બર: SCએ નરેશ ગોયલ-સ્થાપિત જેટ એરવેઝને લિક્વિડેશનનો આદેશ આપ્યો, કહ્યું કે ધિરાણકર્તાઓને અંતિમ ઉપાય તરીકે ફડચામાં ઉપલબ્ધ હોવું જોઈએ કારણ કે રિઝોલ્યુશન પ્લાન હવે અમલમાં મૂકી શકાશે નહીં.
15-નવેમ્બર: Viacom18 અને Star India એ ભારતની સૌથી મોટી મીડિયા અને એન્ટરટેઇનમેન્ટ કંપની બનાવવા માટે મર્જર પૂર્ણ કર્યું જેની કિંમત $8.5 બિલિયન છે.
21-નવેમ્બર: યુએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ જસ્ટિસે અબજોપતિ ગૌતમ અદાણી, તેમના ભત્રીજા સાગર અદાણી અને અન્ય છ લોકો પર હજારો કરોડ રૂપિયાની ભ્રષ્ટાચાર યોજનામાં મિલીભગત કરવા, યુએસ રોકાણકારોને છેતરવા અને તપાસમાં અવરોધ લાવવાનો આરોપ મૂક્યો – જે એક અભૂતપૂર્વ કાનૂની અને પ્રતિષ્ઠિત પડકાર છે. ભારતના સૌથી મોટા સમૂહમાંના એક માટે
ડિસેમ્બર:
11-ડિસેમ્બર: કોકા-કોલા કંપનીએ કહ્યું કે તે તેની સંપૂર્ણ માલિકીની ભારતીય બોટલિંગ આર્મ, હિન્દુસ્તાન કોકા-કોલા બેવરેજિસ (HCCB) માં 40% હિસ્સો, પિઝાના પ્રમોટર જુબિલન્ટ ભરતિયા ગ્રૂપને રૂ. 12,500 કરોડ ($1.47 બિલિયન)માં ઑફલોડ કરશે. ટુ-ફાર્મા સમૂહ કે જેની પાસે ભારતમાં ડોમિનોઝ પિઝાના વિશિષ્ટ ફ્રેન્ચાઇઝ અધિકારો છે
12-ડિસેમ્બર: ચીનના ટાઈટલ હોલ્ડર ડીંગ લિરેનને હરાવીને ડી ગુકેશ 18 વર્ષની ઉંમરે સૌથી યુવા વિશ્વ ચેસ ચેમ્પિયન બન્યો. ગુકેશે ગેરી કાસ્પારોવનો રેકોર્ડ તોડ્યો, જે 1985માં વિશ્વ ચેમ્પિયન બન્યો ત્યારે તે 22 વર્ષનો હતો. વિશ્વનાથન આનંદ પછી ગુકેશ આ પ્રતિષ્ઠિત પુરસ્કાર જીતનાર બીજા ભારતીય છે.
13-ડિસેમ્બર: સ્વિટ્ઝર્લૅન્ડે કહ્યું કે તે 1 જાન્યુઆરી, 2025થી અમલી ભારત સાથેના તેના ડબલ ટેક્સ અવૉઇડન્સ એગ્રીમેન્ટમાં MFN કલમને સ્થગિત કરશે. આ નિર્ણય સ્વિસ બહુરાષ્ટ્રીય નેસ્લે SA 19-ડિસેમ્બર-ડોલર સાથે સંકળાયેલા કેસમાં ઑક્ટોબર 2023માં ભારતના સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદાને અનુસરે છે. દર 85 થી નીચે આવે છે
22-ડિસેમ્બર: સંસદે વન નેશન વન ઇલેક્શન પર સંયુક્ત સંસદીય પેનલને મંજૂરી આપી, જેમાં મહત્તમ રાજ્યોનું પ્રતિનિધિત્વ સુનિશ્ચિત કરવા માટે હવે 39 સભ્યો હશે; જેનું નેતૃત્વ પૂર્વ કાયદા મંત્રી પી ચૌધરી કરશે
26-ડિસેમ્બર: ભૂતપૂર્વ પીએમ ડૉ મનમોહન સિંહનું દિલ્હીમાં નિધન
