કેન્દ્રીય નાણાં મંત્રાલયે સ્પષ્ટતા કરી છે કે LGBTQ વ્યક્તિઓ સંયુક્ત બેંક ખાતા ખોલી શકે છે અને તેમના ભાગીદારને લાભાર્થી તરીકે નિયુક્ત કરી શકે છે.
28 ઓગસ્ટના રોજ જારી કરાયેલ એડવાઈઝરીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તે સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે કે સમલૈંગિક સમુદાયની વ્યક્તિઓ માટે સંયુક્ત બેંક ખાતું ખોલવા પર અને સમલૈંગિક સંબંધ ધરાવતી વ્યક્તિને નોમિની તરીકે નોમિનેટ કરવા પર કોઈ પ્રતિબંધ નથી, જેથી ખાતાધારકની સ્થિતિ ખાતામાં બેલેન્સ રકમ મેળવી શકાય છે.
RBIએ પણ પહેલ કરી
નાણાકીય સેવા વિભાગે સોશિયલ મીડિયા સાઇટ X પર આ સૂચના જારી કરી છે. સરકાર તરફથી આ નિર્ણય સુપ્રીમ કોર્ટના 17 ઓક્ટોબર 2023ના આદેશ બાદ આવ્યો છે. અગાઉ, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ પણ 21 ઓગસ્ટ, 2024ના રોજ તમામ શિડ્યુલ્ડ કોમર્શિયલ બેંકોને સમાન માર્ગદર્શન જારી કર્યું હતું.
2015 માં, RBIએ બેંકોને તેમના ફોર્મમાં ‘થર્ડ જેન્ડર’ વિકલ્પનો સમાવેશ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો, જે ટ્રાન્સજેન્ડર વ્યક્તિઓને બેંક ખાતા ખોલવા અને સંબંધિત સેવાઓને ઍક્સેસ કરવાની મંજૂરી આપે છે.
ઘણી બેંકોએ પહેલ કરી
ત્યારથી ઘણી બેંકોએ ટ્રાન્સજેન્ડર સમુદાય માટે વિશેષ સેવાઓ શરૂ કરી છે. ESAF સ્મોલ ફાઇનાન્સ બેંક લિમિટેડે 2022 માં ‘રેઈન્બો સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ’ શરૂ કર્યું, જે ફક્ત ટ્રાન્સજેન્ડર ગ્રાહકો માટે જ ઊંચા બચત દરો અને અદ્યતન ડેબિટ કાર્ડ સુવિધાઓ ઓફર કરે છે.
સરકારે કમિટીની રચના કરી હતી
આપને જણાવી દઈએ કે ઓક્ટોબર 2023માં સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણય બાદ કેન્દ્રએ એપ્રિલ 2024માં કેબિનેટ સચિવના નેતૃત્વમાં છ સભ્યોની સમિતિની રચના કરી હતી. આ સમિતિને ભેદભાવ અટકાવવા અને હિંસા અને ઉત્પીડનથી રક્ષણ સુનિશ્ચિત કરવા સહિતના પગલાં સહિત ગે સમુદાયનો સામનો કરી રહેલા વિવિધ મુદ્દાઓને ઉકેલવાનું કામ સોંપવામાં આવ્યું હતું.
નાણા મંત્રાલયની સલાહકારનો હેતુ એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે LGBTQ વ્યક્તિઓને બેંકિંગ સેવાઓ જેમ કે સંયુક્ત ખાતા અથવા લાભાર્થી તરીકે ભાગીદારોને નામ આપવાથી રોકવામાં કોઈ કાનૂની અવરોધો નથી. આ પગલું નાણાકીય સેવાઓમાં સમાવેશ અને સમાનતાને પ્રોત્સાહન આપવાના વ્યાપક પ્રયાસોનો એક ભાગ છે.
સરકારના પગલાનો હેતુ એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે LGBTQ સમુદાયના સભ્યો કોઈપણ ભેદભાવ અથવા બાકાતનો સામનો કર્યા વિના આવશ્યક સેવાઓનો લાભ લઈ શકે. તે ભાર મૂકે છે કે તમામ વ્યક્તિઓ, તેમના જાતીય અભિગમ અથવા લિંગ ઓળખને ધ્યાનમાં લીધા વિના, બેંકિંગ સેવાઓની સમાન ઍક્સેસ હોવી જોઈએ.
