મજબૂત ભવિષ્યનો આધાર કિશોરો અને તરૂણો છે, આજ આપણું યુવાધન છે: જીવન કૌશલ્યો જ તેમને પડકારોનોસામનોકરવા સક્ષમ બનાવે છે
આપણા દેશમાં 35 વષથી નાની વયના 65 ટકા યુવા વર્ગ છે, તો 600 મિલિયન યુવા વર્ગ એવો છે જેની વય 18 થી 35ની છે આજના યુવા વર્ગે પોતાના સંર્વાગી વિકાસ સાથે સ્વાસ્થ્યસભર જીવન પસંદગી, પરિપકવ નિર્ણયલેવા, મદદરૂપ થઈ શકે તેવા સંબંધો સ્થાપવા અને તંદુરસ્ત જીવન શૈલીને અમલમાં મુકવી જરૂરી તરૂણોના વિકાસ અને ગુણવત્તા સભર જીવન માટે સૌએ કાર્યરત થવાની તાતી જરૂરિયાત: આજના તરૂણોએ સમવયસ્કોના દબાણને ખાળવા ‘સંબંધ’ બગડેનહી તે રીતે ના પાડતા શીખી જવું પડશે
આપણા મજબુત ભવિષ્યનો આધાર આપણી સક્ષમ યુવા પેઢી ઉપર છે.જીવન કૌશલ્ય (લાઈફસ્કીલ) નો અભિગમ યુવા વર્ગને તેમના જીવનમાં આવતા પડકારોનો સામનો કરવા સક્ષમ કરે છે.આજે 21મી સદીમાં ઈન્ટરનેટ ટીવીકલ્ચર, સોશ્યલ મીડીયા, મોબાઈલ યુગમાં ઘણા સારા પાસાની સાથે ભયંકર દુષણો પણ આવી ગયા છે. આજે તો મા-બાપે પોતાની સંતાનોની ચિંતા વિશેષ જોવા મળી રહી છે. ત્યારે તેનાં લાલન-પાલન, શિક્ષણ, સંગત, કારકીર્દી જેવી વિવિધ બાબતોની ચિંતા ચિંતનનો વિષયબ ની છે. સમાજમાં બનતી વિવિધ ઘટનાઓથી મા-બાપ પરિવારો ચિંતીત છે. જુદા જુદા સમાજમાં કિશોર કિશોરીઓ, યુવાન અને યુવાવર્ગ એવો શબ્દ પ્રયોગ જુદી જુદી વય જુથ માટે, તેમની ભૂમિકા અને જવાબદારીઓ માટે વપરાતો હોય છે. આપણા પુરૂષ પ્રધાન દેશમાં સૌને પોતાના સંતાનોમાં છોકરીઓની વિશેષ ચિંતા જોવામળે છે.10થી 19 વર્ષ તરૂણાવસ્થા (એડોલેસન્ટ), 10 થી 14 વર્ષ તરૂણાવસ્થાનો ગાળો, 15 થી 19 તરૂણાવસ્થાનો પાછળનો ગાળો 15 થી 24 વર્ષ યુવાન (યુથ) તથા 10 થી 24 વર્ષનાને આપણે યુવા વર્ગ (યંગપીપલ) તરીકે ઓળખીયે છીએ.
ભારત દેશમાં સૌથી યુવા વર્ગ છે ત્યારે તેના વિકાસ તથા ગુણવત્તાસભર લાઈફ માટે સૌએ કાર્ય કરવાની જરૂરીયાત છે. આજનાં તરૂણોએ સ્વબચાવની વિવિધ આવડત સાથે મોટેથી રાડ પાડતા શીખવું જરૂરી છે. આ ઉપરાંત સમવયસ્કોનાં દબાણને ખાળવા સંબંધ બગડે નહી તેરીતે ‘ના’ પાડતા શીખી જવું પડશે. આ કૌશલ્ય પ્રાપ્ત કરવાથી મહદ અંશે મુશકેલીનો અંત આવશે.
આજના યુવા વર્ગે સ્વાસ્થ્યસભર જીવન પસંદગી પરિપકવ નિર્ણયો લેવા, મદદરૂપ બની શકે તેવા સંબંધો સ્થાપવા, તંદુરસ્ત જીવન શૈલી અમલમાં મૂકવી તેમજ જોખમી જીવન પ્રણાલી અને તંદુરસ્તીને હાનિકારક વર્તુણક ને ઓળખી શકવાની વિચાર શકિત સાથે સારા ખરાબની પરિભાષા શીખવી જરૂરી છે. સ્વની ઓળખ, પરામર્શ-માહિતીનું આદાનપ્રદાન, વ્યકિત-વ્યકિત વચ્ચેના સંબંધશે, નિર્ણયો લેવા અને પ્રશ્ર્નોનો ઉકેલ લાવવો, લાગણીઓની સમજઅને પોતાના શરીર વયવૃધ્ધી વિશે જાગરૂકતા કેળવવી પડશે. આજે પ્રવર્તમાન સમયમાંઆ બાબતો પર યુવા વર્ગ જાગૃત ન થશે તોજીવનમાં પારાવાર મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડશે.
આજે તરૂણો-કિશોરો ઘરની બહાર નીકળે ત્યારે કે બસમાં મુસાફરી સમયે કે રસ્તે ચાલતાકે શાળામાં મિત્ર વર્તુળમાં જે વાતાવરણ છે તેમાં યોગ્ય નિર્ણયો લેવા તે બાબતે જાગૃત થવાની જરૂર છે. આ સમયે સારા નરસાની સમજ સાથે જે દેખાય છે તેને સાચુ ન માની ને મા-બાપના માર્ગદર્શન ચર્ચાથી નિર્ણયો કરવા તરૂણીઓ દિવસ દરમ્યાન બનતી આવી ઘટનાની મમ્મી-પપ્પાને વાત કરવી. તમારો શારીરીક, માનસિક વિકાસની સાથે સામાજીક વિકાસ થઈ રહ્યો છે. ત્યારે નિર્ણયો લેવાની સાથે શું સારૂ છે કે ખરાબ તેની સમજ કેળવવી પડશે.
આજના પ્રવર્તમાન સમયમાં પુખ્ત વય 18 વર્ષમાંથી 16 વર્ષ કરવાની વાતોચર્ચાય છે. ત્યારે વિદેશોમાં શિક્ષણ વાતાવરણ-નિયમો તથા એડોલેસન્ટ વિકાસને કારણે સમસ્યાનથી નડતી પણ ભારતમાં હજી આપણે લાંબી મઝલ કાપવાની છે. છેડતી રેપ જેવી ઘટનાઓ બને છે. ત્યારે સૌ ચિંતિત છે. તમારી ઉંમરને કારણે પ્રેમ,હુંફ, લાગણીનાં વમણોમાં તણાય જવું ને આકર્ષણ જીજ્ઞાસા ને કારણે પણ યુવા વર્ગ પોતે પોતાની સાથે મુશ્કેલીને આમંત્રણ આપે છે. લોભ લાલચ, લાચારી, મજબુરી, મોજ શોખ કે આર્થિક સંકળામણ જેવી વિવિધ બાબતોમાં આવતી મુશ્કેલી થોડી ચર્ચા કે આદાન પ્રદાન કરવાથી નથી આવતી.
હવે વાત થોડી સાવચેતીની… જે તમને બચાવશે.
મોબાઈલમાં અજાણ્યા કોલનો જવાબ ટાળો, લાંબી વાત ન કરવી, જયાં ત્યાં નંબર ન આપવા, મોબાઈલનો પારિવારીક ઉપયોગ જરૂરી, બહાર હોય ત્યારે ઘર સાથે કનેકટ રહો. તમારા અંગતફોટા, વિડીયો શેર ન જ કરવા, ટ્રકમાં સોશ્યલ મિડીયાના દુષણથી બચવા આવી નાની વાતોબાબતે જાગૃત રહેવું.
સારો સ્પર્શને ખરાબસ્પર્શની સમજ કેળવવી. તમારા શરીર પર તમારો અધિકાર છે. શરીર વિજ્ઞાનને સમજોને સલામત રહો. અમુક પ્રકારના વસ્ત્રોથી પણ મુશ્કેલી આવતી હોવાથી સંભાળ લેવી. આજના યુગમાં ટીવી કલ્ચર-ઈન્ટરનેટ કારણે ઘણુ બધુ બની શકશે. સચેત રહેવું.
શાળાએ જતા રસ્તામાં બેકાળજી ન લેવી. પારિવારીક સંબંધી સિવાય જયાં ત્યાં વાતો કરવા ઉભા રહેવું નહીં. કોઈ વસ્તુ આપે તો તરતજ ખાઈ ન લેવી. બહારકે અજાણ્યા જગ્યાએ કોલ્ડ્રીંકસ પીવાનું ટાળવું, દબાણ કરાય તો સંબંધ ન બગડે તે રીતે ‘ના’ પાડતા શીખી જવું.
ઘરનાં સદસ્યો સામે મૌન તોડીને સંપૂર્ણ બનાવની વાત કરવી.
દરેક મા-બાપે પોતાના સંતાનોને પ્રેમ-હુંફ-લાગણી સાથે તેની સમય આપીને સમજવા બાળકોને જાતીયતાનું શિક્ષણ આપવું. સકારાત્મક બાળ ઉછેર દ્વારા એકાત્મતાને કૌશલ્યનું સિંચન કરવું ઈન્ટરનેશનયના યુઝ અંગે સલામતી રાખવી. સંતાનનાં સ્વભાવમાં થનારા ફેરફારના ચિન્હો પારખવા.
છોકરીઓને માન આપતા શીખવો, તેને કહો કોઈપણ પ્રકારની લાલચ, પ્રલોભન કે ધાકધમકીથી ડરવું નહી. અસાધારણ સંજોગોમાં કેવી રીતે વર્તવું તેની માહિતી શિક્ષણ આપો.
શિક્ષકોએ કે શાળા સંકુલે જાતીય દુર્વ્યવહાર કોને કહેવાય, તેને કેવી રીતે રોકી શકાય તેની સમજ આપવી. પેરેન્ટસ મીટીંગમાં કહેવું.સારાખરાબ સ્પર્શને ઓળખો, અંગત ભાગોને જાણો, પ્રતિકારક કરો એટલેકે કોઈ તમને ખરાબ રીતે સ્પર્શ કરતો જોરથક્ષ બુમ કે ચીસ પાડો. લડવા સક્ષમ નહી હો તો સલામત સ્થળે ભાગી જવું.બાળકની સુરક્ષા સાથે તેના વિકાસને સીધો સંબંધ છે. આના અભાવે તેનો માનસિક, શારિરીક વિકાસ રૂંધાય છે. બાળકોની સુરક્ષા માટે માતા-પિતાએ સારૂ વાતાવરણ આપી તેઓ સાથે મુકત પણે ચર્ચા કરવી જોઈએ.
મા-બાપ બાળકોને ચુપ કરવા મોબાઈલ આપી દે છે પણ મોબાઈલનો કેવી રીતે ઉપયોગ કરે છે.તેની દરકાર લેતા નથી. માતા-પિતાએ એલર્ટ રહેવું જરૂરી છે.આજના યુગમાં સંતાનોનો ઉછેર કરવો અધરો છે પરંતુ થોડી આવડત, સાવચેતી-ને તમારો પ્રેમ બાળકને મોટી મુશ્ક્ેલી બચાવશે.
છોકરીઓએ વિશેષ જયાં જવું ત્યાં ગ્રુપમાં જવું.એકલા નહી જવું રાત્રે ગ્રુપમાં વાંચવું.બહેનપણીના પરિવારના સભ્યો સાથે બહુ નાતો વધારવો નહીં.
જુદાજુદા સમાજમાં કિશોર-કિશોરીઓ-તરૂણો યુવાન અને યુવાવર્ગ શબ્દ ચલણમાં
10 થી 19 વર્ષના ને તરૂણાવસ્થા (એડોલેસન્ટ), 10 થી 14 વર્ષનાને તરૂણા વસ્થાનો પ્રારંભનો ગાળો, 15 થી 19 વર્ષનાને તરૂણાવસ્થાનો પાછળનો ગાળો અને 15 થી 24 વર્ષનાને યુવાન (યુથ) સાથે 10 થી 24 વર્ષનાને આપણે યંગ પીપલ કે યુવા વર્ગ શબ્દ ચલણમાં છે જુની રૂઢી પ્રમાણે બાળ-તરૂણ-કિશોર અને યુવા વર્ગ શબ્દ બોલતો હતો. આજનું યુવાધન દેશનું ભાવી છે. તેથી તેનીસંભાળ લેવી અતી જરૂરી છે. આજના યુવાને સારા-નરસાની પરિભાષા સાથે પોતાના શરીર વયવૃધ્ધી બાબતે જાગરૂકતા કેળવવી પડશે. દરેક યુવાને જીવન કૌશલ્યો કેળવીને પોતાનો સંર્વાંગી વિકાસ કરવો પડશે. નિર્ણય શકિત સાથે તંદુરસ્ત જીવન પ્રણાલી બાબતે જાગૃત આજનો યુવાન હોવો જોઈએ.
