જાણો સૌપ્રથમ કોણે ઉજવી ભાઈબીજ..?

ભાઈબીજનો તહેવાર ભાઈ અને બહેન વચ્ચેના પ્રેમ અને સ્નેહનું પ્રતીક છે અને તેની સાથે એક પ્રાચીન પૌરાણિક કથા જોડાયેલી છે. ભાઈ દૂજના તહેવારની વાસ્તવિક વાર્તા યમરાજ અને તેમની બહેન યમુનાજી સાથે સંબંધિત છે.

1. યમરાજ અને યમુનાજીની વાર્તા

કહેવાય છે કે મૃત્યુના દેવતા યમરાજ પોતાની બહેન યમુનાને ખૂબ પ્રેમ કરતા હતા. યમુનાજી ઈચ્છતા હતા કે તેમના ભાઈ તેમની મુલાકાત લે, પરંતુ યમરાજ તેમની ફરજોને કારણે તેમની બહેનને મળવા ક્યારેય સક્ષમ ન હતા. એક દિવસ યમુનાજીએ મનમાં સંકલ્પ કર્યો કે જો તેના ભાઈઓ તેને મળવા આવશે તો તે તેમને વિશેષ સન્માન આપશે.

યમુનાજીની આ ઈચ્છા જાણીને એક દિવસ યમરાજે તેમને મળવાનું નક્કી કર્યું. યમુનાજીએ તેમના ભાઈનું સ્વાગત કર્યું, તેમને તિલક લગાવ્યું, તેમના માટે આરતી કરી અને તેમને મીઠાઈ ખવડાવી. પોતાની બહેનના પ્રેમથી અભિભૂત થઈને યમરાજે યમુનાજીને વરદાન માંગવા કહ્યું. યમુનાજીએ તેમની પાસેથી વરદાન માંગ્યું કે જે બહેન દર વર્ષે આ દિવસે પોતાના ભાઈને તિલક લગાવે છે અને તેમના લાંબા આયુષ્યની કામના કરે છે, તેમના ભાઈનું આયુષ્ય લાંબુ થાય અને તેમને કોઈપણ પ્રકારની સમસ્યાનો સામનો કરવો ન પડે. યમરાજે પોતાની બહેનની આ ઈચ્છા સ્વીકારી અને આશીર્વાદ આપ્યા.

આમ, ભાઈબીજના દિવસથી, એવી માન્યતા બની ગઈ છે કે આ દિવસે બહેનો તેમના ભાઈને તિલક લગાવે છે અને તેના લાંબા આયુષ્ય અને સુખ અને સમૃદ્ધિની કામના કરે છે. બદલામાં, ભાઈ તેની બહેનનું રક્ષણ કરવાનું વચન આપે છે અને તેને ભેટો પણ આપે છે.

2. ભગવાન કૃષ્ણ અને સુભદ્રાની વાર્તા

અન્ય એક દંતકથા અનુસાર, જ્યારે ભગવાન કૃષ્ણ રાક્ષસ નરકાસુરનો વધ કરીને તેમના ઘરે પાછા ફર્યા, ત્યારે તેમની બહેન સુભદ્રાએ તેમનું સ્વાગત કર્યું, તેમના કપાળ પર તિલક લગાવ્યું, તેમને મીઠાઈ ખવડાવી અને આરતી કરી. ત્યારે શ્રી કૃષ્ણએ પોતાની બહેનના સ્નેહના બદલામાં તેને વરદાન આપ્યું કે આ દિવસે જે પણ ભાઈ તેની બહેનનું સન્માન કરે છે અને તેની રક્ષા કરવાનું વચન આપે છે, તેને જીવનમાં ક્યારેય કોઈ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડશે નહીં.

ભાઈબીજનું મહત્વ

ભાઈબીજ પવિત્ર ભાઈ-બહેનના સંબંધનું પ્રતીક છે, જ્યાં બહેન તેના ભાઈને લાંબા આયુષ્ય અને સુખી જીવનની ઈચ્છા કરે છે અને ભાઈ તેની બહેનની રક્ષા કરવાનું વચન આપે છે. આ દિવસે બહેનો તેમના ભાઈઓને તિલક લગાવે છે અને વિશેષ ભોજન બનાવીને ખવડાવે છે. બદલામાં, ભાઈઓ બહેનોને ભેટ આપે છે અને તેમની રક્ષા કરવાની પ્રતિજ્ઞા લે છે.ભાઈબીજનો તહેવાર આપણને શીખવે છે કે પારિવારિક સંબંધો કેટલા મહત્વપૂર્ણ છે અને ભાઈ-બહેન વચ્ચેનો પ્રેમ અને આદર જીવનભર ટકી રહેવો જોઈએ.