જીવનમાં ગુરુનું સ્થાન ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. કારણ કે માત્ર એક ગુરુ જ આપણને જીવન જીવવાની સાચી રીત શીખવે છે અને આપણને બહારની દુનિયા માટે સક્ષમ બનાવે છે. આ ખાસ અવસર પર અમે તમને હિન્દુ શાસ્ત્રોમાં ઉલ્લેખિત કેટલાક ગુરુઓ વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ જેમની પાસેથી મહાન ગુરુઓએ શિક્ષણ મેળવ્યું હતું.
દર વર્ષે 05 સપ્ટેમ્બરને ભારતમાં શિક્ષક દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે, મુખ્યત્વે ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણનનો જન્મદિવસ ભારતીય ગુરુ-શિષ્ય પ્રણાલીના મૂળ લાંબા છે. આ વાત એ હકીકત પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે રામાયણ કાળથી લઈને મહાભારત ગ્રંથ સુધી ખૂબ જ શક્તિશાળી અને પ્રભાવશાળી ગુરુઓનું વર્ણન છે. ચાલો તેમના વિશે જાણીએ.
પરશુરામ
ત્રેતાયુગમાં જમદગ્નિ ઋષિના પુત્ર તરીકે પરશુરામજીનો જન્મ થયો હતો. પરશુરામજી ભગવાન વિષ્ણુના છઠ્ઠા અવતાર છે, જેમણે સ્વયં મહાદેવ પાસેથી યુદ્ધની કળા શીખી હતી. તેમનું વર્ણન રામાયણ અને મહાભારતમાં પણ જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત, તે લાંબા આયુષ્ય ધરાવતા લોકોમાં પણ સામેલ છે જેમને અમરત્વનું વરદાન મળ્યું છે. તેઓ દ્રોણાચાર્ય, સૂર્યપુત્ર કર્ણ અને ભીષ્મ પિતામહ સહિતના મહાન યોદ્ધાઓના શિષ્ય હતા.
દેવતાઓના માસ્ટર
દેવગુરુ બૃહસ્પતિને માત્ર જ્યોતિષીય દ્રષ્ટિકોણથી જ મહત્વપૂર્ણ નથી માનવામાં આવતા, પરંતુ તેમને તમામ દેવી-દેવતાઓના ગુરુ પણ કહેવામાં આવે છે. પુરાણોમાં ગુરુને મહર્ષિ અંગિરાના પુત્ર તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યા છે. સત્યના પ્રતીક હોવાની સાથે તેમને બુદ્ધિ અને વાણી શક્તિના સ્વામી પણ માનવામાં આવે છે. તેમના વિશે એવું કહેવાય છે કે તેઓ રક્ષોઘર મંત્રોનો ઉપયોગ કરીને દેવતાઓનું રક્ષણ કરતા હતા.
મહર્ષિ વેદવ્યાસ
વેદવ્યાસ મુખ્યત્વે મહાભારતના લેખક તરીકે ઓળખાય છે. હિંદુ ધર્મમાં વિશેષ મહત્વ ધરાવતી ગુરુ પૂર્ણિમા પણ તેમના જન્મદિવસ નિમિત્તે ઉજવવામાં આવે છે. મહર્ષિ વેદવ્યાસના પિતાનું નામ ઋષિ પરાશર અને માતાનું નામ સત્યવતી હતું. ભગવાન વિષ્ણુના અવતાર હોવાની સાથે, મહર્ષિ વેદવ્યાસ પણ સાત ચિરંજીવોમાંથી એક છે. ઋષિ જૈમિન, વૈશમ્પાયન, મુનિ સુમંતુ, રોમહર્ષન વગેરેને મહર્ષિ વેદ વ્યાસે શીખવ્યું હતું.
આદિ ગુરુ શંકરાચાર્ય
આદિ શંકરાચાર્ય એક મહાન ફિલોસોફર રહ્યા છે, જેમને હિન્દુઓના ધાર્મિક ગુરુ કહેવામાં આવે છે. તેમનો જન્મ આઠમી સદીમાં કેરળના કલાડી ગામમાં એક બ્રાહ્મણ પરિવારમાં થયો હતો. સાત વર્ષની ઉંમરે તેણે વેદોમાં મહારત મેળવી લીધી હતી. શંકરાચાર્યને 4 પવિત્ર સ્થળોની સ્થાપના કરવાનો શ્રેય પણ મળે છે. ઘણી માન્યતાઓ અનુસાર, આદિ શંકરાચાર્યને ભગવાન શિવનો અવતાર માનવામાં આવે છે. એટલું જ નહીં આદિ શંકરાચાર્યએ પ્રાચીન ભારતીય ઉપનિષદો અને હિંદુ સંસ્કૃતિના સિદ્ધાંતોને પુનર્જીવિત કરવાનું પણ કામ કર્યું.
