૯૦ ટકા પિતળ અમેરિકાથી આયાત થતુ હોય ડોલર સામે રૂપીયાના અવમૂલ્યનથી બ્રાસપોર્ટ ઉદ્યોગની સ્થિતિ વધુ કફોડી બની રહી છે
ટુ વ્હીલર અને ફોર વ્હીલર વાહનોના એન્જીનમાં અનેક પિત્તળના સ્પેરપાર્ટસનો ઉપયોગ થાય છે. જેથી ઓટોમોબાઈલ ક્ષેત્રના આ માંગને લઈને જામનગરમાં નાના-મોટા અનેક બ્રાસપાર્ટસ એકમો ધમધમતા થયા હતા જેથી, જામનગરનો બ્રાસપાર્ટસ ઉદ્યોગ એશિયાનો સાઢથી મોટા બ્રાસપાર્ટસ ઉત્પાદન કલસ્ટર તરીકેભરી આવ્યું છે. દેશભરની તમામ ઓટોમોબાઈલ કંપનીઓનાં પિત્તળના પાર્ટસો જામનગરનાં બ્રાસપાર્ટ એકમોમાં બને છે. પરંતુ છેલ્લા થોડા સમયથી ઓટોમોબાઈલ ક્ષેત્રમાં મંદીનો માહોલ જોવા મળી રહ્યો છે. જેની સીધી અસર જામનગરના બ્રાસપાર્ટ ઉદ્યોગ પર પડી છે. અને હાલમાં આ ઉદ્યોગ ઠપ્પ જેવી હાલતમાં મુકાય જવા પામ્યો છે.
જામનગરના બ્રાસ પાર્ટ એકમોમાં લોક-પિન, નોઝલ, બદામ, બોલ્ટ, ફ્રેમ્સ અને સ્ક્રૂ સહિતની હજારો પિત્તળની વસ્તુઓ બને છે. જેની દેશ-વિદેશમાં માંગ છે. તાજેતરના આર્થિક મંદીના કારણે, ખાસ કરીને ઓટોમોબાઇલ્સ ક્ષેત્રે, પિત્તળના ભાગોના ઉત્પાદકોને ઉત્પાદન ઘટાડવાની ફરજ પડી છે. એક અંદાજ મુજબ જામનગરમાં બ્રાસ પાર્ટના ઉત્પાદકોએ તેમના ઉત્પાદનમાં ૨૦ ટકાનો ઘટાડો કર્યો છે. વર્ષ ૨૦૧૯-૨૦ના પહેલા ક્વાર્ટરમાં, ગુજરાતમાં ઓટોમોબાઈલના વેચાણમાં સૌથી તીવ્ર ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. વર્ષ ૨૦૧૮-૧૯ના સમાન સમયગાળાની સરખામણીએ કારના વેચાણમાં નોંધપાત્ર ૩૬% ઘટાડો યો છે. જ્યારે ટુ-વ્હીલરનું વેચાણ ૩૦% ઘટી ગયું છે.
જામનગરમાં બનેલા બ્રાસ પાર્ટસ સુઝુકી મોટર કોર્પોરેશન, ટાટા મોટર્સ અને બજાજ જેવા ભારતભરના ઉત્પાદકોને પૂરા પાડવામાં આવે છે. ઘરેલું અને નિકાસ વેચાણ ઘટી રહ્યું છે અને પરિણામે ઇન્વેન્ટરીમાં વધારો થયો છે, ઓટોમેકર્સ તેમના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો કરતી વખતે બ્રાસ પાર્ટસોની માંગમાં ઘટાડો થયો છે. તેમ જામનગર ફેક્ટરી ઓનર્સ એસોસિએશનના પ્રમુખ લાખા કેશવાલાએ જણાવ્યું હતું કે આર્થિક મંદીના કારણે અન્ય ક્ષેત્રોમાં પણ પિત્તળના ભાગોની માંગને અસર થઈ છે. ઉદ્યોગકારોના મત મુજબ રૂપિયાના અવમૂલ્યનને કારણે ઉત્પાદનને પણ નુકસાન પહોંચ્યું છે.
જામનગરમાં ઉપયોગમાં લેવામાં આવતા પિત્તળનો અંદાજિત ૯૦ ટકા હિસ્સો યુ.એસ. થી આયાત કરવામાં આવે છે, અને માત્ર ૧૦% ભારતની અંદરથી ખરીદવામાં આવે છે. રૂપિયાના અવમૂલ્યનથી અમારા ખર્ચમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. જ્યારે માંગ ઓછી હોય છે ત્યારે ઉત્પાદન ખર્ચને પહોંચી વળવું મુશ્કેલ છે, કારણ કે આવક અને કાર્યકારી મૂડી પ્રભાવિત થશે તેમ કેશવાલાએ વધુ જણાવ્યું હતું.
જામનગરમાં મોટાભાગના એકમો નાના પાયે છે. નાના ઉત્પાદકો પાસે વધુ મુડી હોતી ખિસ્સા નથી. જો ચુકવણી ચક્ર લંબાઈ જાય અથવા ઇનપુટ ખર્ચમાં વધારો થાય છે, તો ઉત્પાદન ટકાવી રાખવું મુશ્કેલ છે, પિત્તળના ભાગોના ઉત્પાદકે જણાવ્યું હતું.જે.એફ.ઓ.એ. આ મુદ્દે બ્રાસપાર્ટ એમ.એસ.એમ.ઇ. મંત્રાલયને રજૂઆત કરી છે. જેમાં મશીનરી ખરીદ પર સબસિડી માંગવામાં આવી છે.
ઓવરહેડ્સ સામેલ હોવાને કારણે, એકમોને બંધ કરવાનું કાર્યક્ષમ નથી. ઉત્પાદકોએ ઉત્પાદન ઘટાડવા અને ખર્ચ ઘટાડવા માટે હાલમાં ઓવરટાઇમ અને શિફ્ટ ઘટાડી છે તેમ બ્રાસપાર્ટ બનાવતી કંપનીના એમડી જીગ્નેશ શાહે જણાવ્યું હતું કે, ઓટોમોબાઈલ્સ અને ઓટો પાર્ટસ ઉત્પાદકો સિવાય, સ્થાવર મિલકત અને ઇલેક્ટ્રિકલ એસેસરીઝ ક્ષેત્રમાં પણ મંદીનો ટ્રેન્ડ જોવા મળી રહ્યો છે. અમારા મોટા ગ્રાહકો ઘરેલું બજારમાં હોવાથી, તેનાથી ધંધા અને આવકને નુકસાન થયું છે. જે.એફ.ઓ.એ.ના પૂર્વ પ્રમુખ રામજી પટેલે જણાવ્યું હતું.
