ચાંદામામાંનું ઘર હવે તદ્દન નજીક…
ચંદ્રયાનની ભ્રમણકક્ષા બદલાતા અંતરમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો : 14મીએ વધુ નજીક પહોંચી જશે
ભારતની સાથે સાથે સમગ્ર વિશ્વની નજર ઈસરો દ્વારા ચંદ્ર પર મોકલવામાં આવેલા ચંદ્રયાન-3 પર ટકેલી છે. આને લગતી દરેક નવી અપડેટ પણ લોકોની ઉત્સુકતા વધારી રહી છે. દરમિયાન સ્પેસ એજન્સી ઈસરોએ ચંદ્રની આસપાસના ટ્રાફિકનું વિગતવાર વિશ્લેષણ કર્યું છે, માત્ર હાલ માટે જ નહીં પરંતુ આવનારા વર્ષો માટે પણ આ વિશ્લેષણ અતિ ઉપયોગી સાબિત થશે. ચંદ્ર પરનો ટ્રાફિક દૂર કરવો એ ઈસરો માટે મોટો પડકાર છે. કારણ કે વર્ષ 2019માં 31 જુલાઈના રોજ ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં પ્રવેશેલા ચંદ્રયાન-2 ઓર્બિટરએ આ પહેલા ત્રણ વખત અન્ય અવકાશયાન સાથે ટકરાતા રહી ગયું હતું.
અહેવાલ મુજબ ઈસરોએ કહ્યું કે, પૃથ્વીની બહાર અવકાશનું સંશોધન એક પડકારજનક સાહસ રહ્યું છે. ચંદ્ર અને મંગળ હાલમાં સૌથી વધુ શોધાયેલ અને યાનની વસ્તી ધરાવતું ગ્રહો છે. જો કે, ચંદ્રની શોધખોળમાં નવેસરથી રસ અને મંગળ પર વસાહતીકરણ માટેની તૈયારીઓને કારણે આગામી વર્ષોમાં ચંદ્રની આસપાસની પ્રવૃત્તિઓમાં વધારો થવાની ધારણા છે. ઈસરોએ કહ્યું, એવી અપેક્ષા છે કે રશિયાનું લુના-25 (લેન્ડર અને રોવર) 16 ઓગસ્ટ સુધીમાં 100 કિલોમીટરની ચંદ્ર ભ્રમણકક્ષામાં હશે અને 21-23 ઓગસ્ટ 2023 સુધીમાં ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર ઉતરશે.
ઇસરોએ ગ્રહોની ભ્રમણકક્ષામાં નજીકના જોખમોને ટાળવા માટે શમન પ્રથાઓ તૈયાર કરવા માટે પર્યાવરણને વધુ સારી રીતે સમજવાના મહત્વ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. એજન્સીએ યુનાઇટેડ નેશન્સ અને ઇન્ટર-એજન્સી સ્પેસ ડેબ્રિસ કોઓર્ડિનેશન કમિટી દ્વારા વર્તમાન અવકાશ ભંગાર શમન માર્ગદર્શિકાનો ઉલ્લેખ કર્યો જે હાલમાં પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં ઇન્જેક્ટ કરાયેલ અવકાશયાન અને ભ્રમણકક્ષાના તબક્કાઓને લાગુ પડે છે.
એજન્સીએ ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષા વિશે માહિતી આપતા જણાવ્યું હતું કે ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષાની ઉત્ક્રાંતિ મુખ્યત્વે ચંદ્રના ગુરુત્વાકર્ષણ, સૂર્ય અને પૃથ્વીના ગુરુત્વાકર્ષણ અને સૂર્યના કિરણોત્સર્ગના દબાણથી પ્રભાવિત થાય છે. ઈસરોએ વિવિધ પ્રકારની ચંદ્ર ભ્રમણકક્ષાની પણ ચર્ચા કરી હતી, જેમાં લેગ્રેન્જ પોઈન્ટની આસપાસ હાલો ભ્રમણકક્ષા, નિયરલી રેક્ટીલિનિયર હાલો ઓર્બિટ, લો લુનર ઓર્બિટ અને ડિસ્ટન્ટ રેટ્રોગ્રેડ ઓર્બિટનો સમાવેશ થાય છે. નિષ્કર્ષમાં ચંદ્રની આસપાસના ટ્રાફિકનું ઈસરોનું વિશ્લેષણ અને ભવિષ્યના મિશનનું સંચાલન કરવાના તેના પ્રયત્નો પૃથ્વીની બહાર અવકાશના સતત સંશોધન અને ઉપયોગ માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન(ઈસરો)એ એક ટ્વીટમાં કહ્યુ છે કે, ‘ચંદ્રની સપાટી હવે દૂર નથી.’ આજે કરવામાં આવેલી પ્રક્રિયા બાદ ચંદ્રયાન-3ની ભ્રમણકક્ષા ઘટીને 174 કિમી x 1437 કિમી થઈ ગઈ છે. જેનો અર્થ છે કે, હવે ચંદ્રયાન અને ચંદ્ર વચ્ચે ઓછામાં ઓછું અંતર 174 કિમી જયારે વધુમાં વધુ અંતર 1437 કિમી દૂર ઈસરોએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે આગળની પ્રક્રિયા 14 ઓગસ્ટ 2023ના રોજ સવારે 11:30 થી 12:30 વાગ્યાની વચ્ચે નક્કી કરવામાં આવી છે. ઈસરોએ પણ રવિવારે ચંદ્રયાનને ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં નીચે લાવવાની આવી જ પ્રક્રિયા હાથ ધરી હતી.
રશિયાએ 50 વર્ષ બાદ લોન્ચ કર્યું મિશન મૂન!!
રશિયા 47 વર્ષ બાદ પ્રથમ વખત ચંદ્ર પર પોતાનું મિશન મોકલી રહ્યું છે. આ મિશનનું નામ લુના-25 છે. તે 11 ઓગસ્ટ 2023ના રોજ લોન્ચ થઈ શકે છે. ત્યારે સવાલ ઉઠ્યો છે કે શું રશિયન સ્પેસ એજન્સી રોસકોસમોસ ભારતની સ્પેસ એજન્સી ઈસરો સાથે સ્પર્ધા કરી રહી છે? યુક્રેન પર હુમલો કર્યા બાદ પ્રથમ વખત રશિયાએ પોતાનું મિશન અન્ય ગ્રહ અથવા ઉપગ્રહ પર મોકલવા માટે સંમતિ દર્શાવી છે. તેને લુના-ગ્લોબ મિશન પણ કહેવામાં આવે છે. લુના-25 દિવસની યાત્રા કરીને ચંદ્ર પર પહોંચશે.
ત્યારબાદ પાંચથી સાત દિવસ સુધી તે ચંદ્રની આસપાસ ફરશે. આ પછી, તે દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક નક્કી કરેલા ત્રણ સ્થાનોમાંથી કોઈપણ એક પર ઉતરશે. રશિયાનું મિશન શક્તિશાળી હશે તે નિશ્ચિત છે. લુના-25 ચંદ્રની સપાટી પર ઓક્સિજનની શોધ કરશે. જેથી પાણી બનાવી શકાય. રશિયન સ્પેસ એજન્સીએ કહ્યું કે અમે કોઈ દેશ કે સ્પેસ એજન્સી સાથે સ્પર્ધા નથી કરી રહ્યા. અમારા ઉતરાણ વિસ્તારો પણ અલગ છે. અમે ભારત કે અન્ય કોઈ દેશના મૂન મિશન સાથે સ્પર્ધા કરીશું નહીં.
