શું તમે પણ સૂવાની રાહ જોતા પથારીમાં સૂઈને આખી રાત ઉછાળા મારતા રહો છો? શું તમે રાત્રે ઘડિયાળમાં ઘણી વખત જુઓ છો, સવારે ઉઠવાની ચિંતા કરો છો? શું તમે માત્ર પથારીમાં જવાનું અને સારી ઊંઘ લેવા વિશે વિચારીને નર્વસ થાઓ છો?
જો હા, તો શક્ય છે કે વધુ પડતી ચિંતાએ તમને સ્લીપ એન્ઝાઇટીનો શિકાર બનાવી દીધો હોય, જેના કારણે ઊંઘની રાણી તમારાથી નારાજ રહે. જો આવું લાંબા સમય સુધી ચાલશે તો આવનારા દિવસોમાં તમારા સ્વાસ્થ્ય અને દિનચર્યાને અસર કરશે. આ સમસ્યામાંથી છુટકારો મેળવવા માટે, તમારે તેને દૂર કરવા માટે સક્રિય થવું પડશે.
સ્લીપ એન્ઝાઇટી શું છે
સ્લીપ એન્ઝાઇટી સ્લીપ એન્ઝાઇટી એ તણાવનો એક પ્રકાર છે જે ત્યારે થાય છે જ્યારે વ્યક્તિને લાગે છે કે તેને પૂરતી ઊંઘ નથી મળી રહી. શક્ય છે કે ઊંઘતા પહેલા પણ તેને સારી ઊંઘ ન આવવાની ચિંતા થવા લાગે. આવી સ્થિતિમાં, ઘણી વખત અસરગ્રસ્ત વ્યક્તિ આખી રાત ઘડિયાળ જોતી રહે છે અને વિચારે છે કે તેને જાગવામાં કેટલો સમય બાકી છે. પથારીમાં જવાનો સમય તમારામાં એવો ડર પેદા કરી શકે છે કે તમારે ફરી એકવાર સૂવા માટે સંઘર્ષ કરવો પડશે. આ અંગે મનોચિકિત્સક કહે છે કે ઊંઘ અને ચિંતા એકબીજા સાથે સંબંધિત છે. જો કોઈને ચિંતાની સમસ્યા હોય તો તેને ઊંઘ ન આવવામાં કે સારી ઊંઘ લેવામાં તકલીફ પડે છે. જ્યારે આવું થાય છે, ત્યારે તમે કેટલાક લક્ષણો પણ જુઓ છો, જેમ કે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલી, ચીડિયાપણું, ગભરાટ, કંઈક ખરાબ થઈ રહ્યું હોવાની લાગણી વગેરે. એટલું જ નહીં, તમે કેટલાક શારીરિક લક્ષણો પણ અનુભવશો જેમ કે કબજિયાત, ઝડપી ધબકારા, વધુ પડતો પરસેવો, સ્નાયુઓમાં તણાવ, ગભરાટના હુમલા કે જે ખાસ કરીને રાત્રે થાય છે, વગેરે. આ સમસ્યાથી છુટકારો મેળવવા માટે તમારે તમારી જીવનશૈલીમાં કેટલાક ફેરફાર કરવા પડશે.
દિવસની શરૂઆત કસરતથી કરો
સૂર્યના પ્રકાશમાં સૂર્ય નમસ્કારથી તમારી કસરત શરૂ કરો. સૂર્યના સાત રંગ તમારા શરીરના સાત ચક્રોને સક્રિય કરશે. એટલું જ નહીં, સૂર્ય નમસ્કારના 12 યોગ આસનના 4-6 ફેરા પણ આખા દિવસની આળસને દૂર કરે છે. યોગ ગુરુ કહે છે કે જો તમે હાઈ ઈન્ટેન્સિટી એક્સરસાઇઝ ન કરી શકતા હો કે ન ઈચ્છતા હો તો લો ઈન્ટેન્સિટી આસન્સ કરો. આમાં તમે શશાંક આસન, પશ્ચિમ ઉત્થાન આસન કરી શકો છો. આ આસનો રક્ત પરિભ્રમણને વધારે છે અને તમારી પાચનક્રિયા પણ સારી રાખે છે, જે અનિદ્રાને દૂર કરે છે. તમે કેમલ પોઝ, ભુજંગ આસન, ધનુરાસન, ચક્રાસન, શલભાસન વગેરે પણ કરી શકો છો. જો તમારે પ્રાણાયામ કરવા હોય તો તમે ઓમ મંત્ર ધ્યાન, અનુલોમ-વિલમ, કપાલભાતિ, ભ્રામરી વગેરે કરી શકો છો. તેનાથી તમારો સ્ટ્રેસ ઓછો થશે એટલું જ નહીં પણ તમારી પાચનક્રિયા પણ સુધરશે. આની પ્રેક્ટિસ કરવાથી મેટાબોલિઝ્મ ઝડપી થશે અને મેદસ્વિતા પણ દૂર થશે.
સૂર્યપ્રકાશ એ ઉકેલ છે
આપણે વારંવાર ચર્ચા કરીએ છીએ કે સૂર્યના કિરણો આપણને વિટામિન ડી આપે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તે આપણને તણાવમુક્ત અને ખુશ પણ રાખી શકે છે. તેનો પ્રકાશ સેરોટોનિન નામના હોર્મોનના સ્ત્રાવને વધારે છે. આ હોર્મોન એક ન્યુરોટ્રાન્સમીટર છે, જે ભૂખ, ઊંઘ, યાદશક્તિ અને મૂડને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, શક્ય હોય ત્યાં સુધી સવારના પ્રકાશમાં કસરત, નાસ્તો અને તમામ મહત્વપૂર્ણ કામ કરવાનો પ્રયાસ કરો.
સ્ક્રીનથી દૂર રહો
શું તમે પણ મોડી રાત સુધી સ્ક્રીન તરફ જોતા રહો છો? જો હા, તો જાણી લો કે જેટલો વધુ સ્ક્રીન ટાઈમ હશે તેટલી વધુ ઊંઘ જશે. ડો.જણાવ્યા મુજબ મેલાટોનિન નામનું હોર્મોન ઊંઘ માટે જવાબદાર છે, જે અંધકારનું હોર્મોન છે. જ્યારે આંખો પર પ્રકાશ પડે છે ત્યારે તેનો સ્ત્રાવ ઓછો થાય છે. પરિણામ ઊંઘનો અભાવ છે. સૂવાના બે કલાક પહેલા મોબાઈલ, ટીવી જેવી બ્રાઈટ સ્ક્રીનથી દૂર રહેશો તો સારું રહેશે. ઊંઘનું વાતાવરણ બનાવવા માટે રૂમને અંધારું રાખો. જો તમે સંપૂર્ણ અંધકારમાં સૂઈ શકતા નથી, તો રૂમની લાઇટિંગને મંદ રાખવાનો પ્રયાસ કરો.
ગરમ કંઈક પીવો
શું તમારી ઊંઘ ઊડી ગઈ છે? જો તમારો જવાબ હા છે, તો રાત્રે થોડી હૂંફાળું પીવું તમારા માટે ફાયદાકારક સાબિત થશે. સુતા પહેલા હૂંફાળું પાણી, હર્બલ ટી અને તે બધા પીણાં અસરકારક સાબિત થશે. ફક્ત ખાતરી કરો કે તેમાં કેફીન નથી. નેચરોપેથ ડો. કહે છે કે આમ કરવાથી પેટમાં પાચક રસ નીકળશે અને પેટ તરફ લોહીનો પ્રવાહ અમુક અંશે વધશે. મગજમાં લોહીનો પ્રવાહ ઓછો થશે અને વ્યક્તિ ઊંઘી જશે.
આ ટીપ્સ ઉપયોગી થશે
તમારા બેડરૂમનું તાપમાન ઓછું રાખો જેથી ગરમી તમારી ઊંઘમાં ખલેલ ન પહોંચાડે.
બેડરૂમનો ઉપયોગ માત્ર સૂવા માટે કરવો વધુ સારું રહેશે. રૂમ વ્યવસ્થિત રહે તે માટે ટીવી જોવું, જમવું વગેરે તમામ કામ ત્યાં ન કરો.
સૂતા પહેલા અમુક કામનું આયોજન કરવાથી ઊંઘની આદત પડવામાં મદદ મળે છે. દરરોજ આ જ કામ કરવાથી મગજ ઊંઘ માટે તૈયાર થઈ જાય છે. પુસ્તક વાંચવું એ એક સારો વિકલ્પ છે.
સાંજે 7 વાગ્યા પછી કેફીનયુક્ત ખોરાક અને આલ્કોહોલથી દૂર રહેવું વધુ સારું રહેશે.
