શું ખરેખર પૃથ્વી પર ઓક્સિજન સમાપ્ત થઈ રહ્યુ છે? શું ખરેખર એક દિવસ દુનિયાનો અંત આવશે? ચાલો જાણીએ કે સોશિયલ મીડિયા પર કરવામાં આવી રહેલા આ દાવા પાછળનું સત્ય શું છે.
સોશિયલ મીડિયા પર એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે પૃથ્વી પર ઓક્સિજનની માત્રા ઝડપથી ઘટી રહી છે. જો આપણે જલદી કાળજી નહીં લઈએ, તો એક દિવસ એવો આવશે જ્યારે શ્વાસ લેવા માટે પણ ઓક્સિજન બચશે નહીં. પૃથ્વી પરના તમામ જીવો ગૂંગળામણને કારણે મૃત્યુ પામશે. આખરે આ દાવામાં કેટલું સત્ય છે? મનુષ્યને જીવવા માટે કેટલી માત્રામાં ઓક્સિજન જરૂરી છે? ચાલો જાણીએ આ વિશે સંશોધન શું કહે છે.
હાલમાં પૃથ્વીના વાતાવરણમાં ઓક્સિજનનું પ્રમાણ માત્ર 21 ટકા છે. બધા જીવો તેના પર નિર્ભર છે. પરંતુ તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે જ્યારે પૃથ્વીની રચના થઈ ત્યારે તે સમયે ઓક્સિજન નહોતું. પાછળથી, પ્રકાશસંશ્લેષણ એક વિશેષ શારીરિક પ્રક્રિયા તરીકે થયું અને પૃથ્વી પર ઓક્સિજનનું પ્રમાણ વધતું જ ગયું. પરંતુ ફરી એકવાર પૃથ્વી પર ઓક્સિજનનું પ્રમાણ ઘટી રહ્યું છે. સંશોધનમાં એવો પણ દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે ભવિષ્યમાં ઓક્સિજનનું પ્રમાણ એટલું ઓછું થઈ જશે કે માણસો સિવાય કોઈ પણ જીવ બચી શકશે નહીં.
ભવિષ્યમાં ઓક્સિજનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થશે
વર્ષ 2021માં નેચર મેગેઝિનમાં એક અભ્યાસ પ્રકાશિત થયો હતો. જેમાં ભવિષ્યમાં ઓક્સિજનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થશે તેમ જણાવાયું હતું. આજની સરખામણીમાં લગભગ એક મિલિયન ગણું ઓછું. જો કે, આ બનવાથી હજી અબજો વર્ષો દૂર છે. પરંતુ પછી પૃથ્વીની સ્થિતિ લગભગ અઢી અબજ વર્ષ પહેલાં હતી તેવી જ હશે. આ સંશોધન જ્યોર્જિયા ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ ટેકનોલોજીના ક્રિસ રેઈનહાર્ડ અને જાપાનની તોહો યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર કાઝુમી ઓઝાકી દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે. ક્રિસ રેઈનહાર્ડે કહ્યું કે, પૃથ્વીનું વાતાવરણ આગામી અબજ વર્ષો સુધી ઓક્સિજનનું ઉચ્ચ સ્તર જાળવી રાખશે. આ પછી તે ઝડપથી ઘટશે.
આખરે આવું કેમ થતું હશે?
આખરે આવું કેમ થતું હશે? ઓઝાકીએ આનો જવાબ આપ્યો. કહ્યું, સંશોધન દરમિયાન અમને જાણવા મળ્યું કે પૃથ્વીનું ઓક્સિજનથી ભરપૂર વાતાવરણ કાયમી લક્ષણ નથી. જેમ જેમ આપણો સૂર્ય વૃદ્ધ થશે તેમ તેમ તે વધુ ગરમ થશે અને વધુ ઉર્જા છોડશે. આને કારણે, વાતાવરણમાં કાર્બન ડાયોક્સાઇડનું પ્રમાણ ઘટશે કારણ કે CO2 ગરમીને શોષી લે છે અને પછી તૂટી જાય છે. આવી સ્થિતિમાં, જ્યારે CO2 નથી, ત્યારે આ પ્રક્રિયા પણ પૂર્ણ થશે નહીં. ત્યારબાદ કાર્બન ડાયોક્સાઇડનું સ્તર એટલું નીચું થઈ જશે કે પ્રકાશસંશ્લેષણ કરતા સજીવો – છોડ સહિત – જીવિત રહેવા અને ઓક્સિજન ઉત્પન્ન કરવામાં અસમર્થ હશે. પછી તેઓ સમાપ્ત થવાનું શરૂ કરશે. એક સમય એવો આવશે જ્યારે માણસો માટે જીવવું મુશ્કેલ બની જશે. પછી ઓક્સિજનનું પ્રમાણ 5 ટકાથી ઓછું હશે.
