આયર્નએ આપણા શરીર માટે આવશ્યક ખનિજ છે. તંદુરસ્ત રોગપ્રતિકારક શક્તિ, માનસિક કાર્ય, સ્નાયુની શક્તિ અને ઊર્જા માટે લાલ રક્ત કોશિકાઓનું ઉત્પાદન કરવા માટે તે જરૂરી છે. બાળકોના સ્વસ્થ મગજના વિકાસ અને વૃદ્ધિ માટે આયર્ન મહત્વપૂર્ણ છે. આયર્ન તમારા લાલ રક્ત કોશિકાઓમાં હિમોગ્લોબિન નામના પ્રોટીનનો ભાગ બનાવે છે. જેઓ અજાણ છે તેમના માટે, હિમોગ્લોબિન તમારા લોહી દ્વારા ઓક્સિજનનું પરિવહન કરે છે.
તંદુરસ્ત જીવન, રોગપ્રતિકારક શક્તિ, માનસિક કાર્ય, સ્નાયુની શક્તિ અને ઊર્જા માટે લાલ રક્ત કોશિકાઓનું ઉત્પાદન કરવા માટે આયર્ન જરૂરી છે.
આયર્નની ઉણપ શું છે?
આયર્નની ઉણપ એ વિશ્વભરમાં સૌથી સામાન્ય પોષણની ઉણપ છે. જો કે તે તમામ ઉંમરના લોકોને અસર કરી શકે છે, સૌથી વધુ જોખમ ધરાવતા બાળકો, સગર્ભા અથવા માસિક સ્રાવની સ્ત્રીઓ અને કિડની ડાયાલિસિસ મેળવતા લોકોનો સમાવેશ થાય છે. તમારા શરીરમાં આયર્નની ઉણપથી આયર્નની ઉણપ થાય છે. શરીર પોતે આયર્ન બનાવી શકતું નથી, તેથી આપણે આપણા આહારમાંથી પૂરતું આયર્ન મેળવવું જોઈએ.
આયર્નની ઉણપનું કારણ શું છે?
આયર્નની ઉણપના મુખ્ય ત્રણ કારણો છે. તેમાં પૂરતા પ્રમાણમાં આયર્ન-સમૃદ્ધ ખોરાક ન ખાવા, આયર્નને શોષવામાં મુશ્કેલી અને એનિમિયાનો સમાવેશ થાય છે. ઉપર જણાવેલ કોઈપણ કારણો તમારા શરીરમાં આયર્નની જરૂરી માત્રાને ખતમ કરી શકે છે.
આયર્નની ઉણપના લક્ષણો શું છે?
આયર્નની ઉણપના લક્ષણોમાં થાક, સુસ્તી અને નબળાઈનો સમાવેશ થાય છે. તમને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઈ શકે છે, અથવા ચક્કર આવવા લાગે છે અને માથું હળવું થઈ શકે છે. આયર્નની ઉણપ તમારા માટે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું અને વસ્તુઓને યાદ રાખવાનું મુશ્કેલ બનાવી શકે છે. તમે શાળા અથવા કામમાં ખરાબ પ્રદર્શન કરી શકો છો અને ચેપ માટે વધુ સંવેદનશીલ બની શકો છો. ઓછી કામવાસના (સેક્સ ડ્રાઈવ) પણ આયર્નની ઉણપની નિશાની છે. એ નોંધવું અગત્યનું છે કે આ લક્ષણો માત્ર આયર્નની ઉણપ સુધી મર્યાદિત નથી અને અન્ય સ્થિતિઓને કારણે પણ થઈ શકે છે.
ખોરાકમાંથી આયર્ન મેળવવું
આયર્ન આપણા ખોરાકમાં બે સ્વરૂપમાં ઉપલબ્ધ છે: હેમ આયર્ન અને નોન-હીમ આયર્ન. હાર્વર્ડ સ્કૂલ ઓફ પબ્લિક હેલ્થ અનુસાર, હેમ આયર્ન શરીર દ્વારા નોન-હીમ આયર્ન કરતાં વધુ સારી રીતે શોષાય છે. હેમ સીફૂડમાં જોવા મળે છે. નોન-હેમ આયર્ન છોડના ખોરાકમાં જોવા મળે છે જેમ કે આખા અનાજ, બદામ, બીજ, કઠોળ અને પાંદડાવાળા ગ્રીન્સ. એક જ ભોજનમાં લીધેલ વિટામિન સી અને હેમ આયર્ન નોન-હીમ આયર્નના શોષણમાં સુધારો કરી શકે છે.
ટાળવા માટેના ખોરાક
કેટલાક ખોરાક અને પીણાં તમને આયર્નનું યોગ્ય રીતે શોષણ કરતા અટકાવે છે. આવા ખોરાકનું મધ્યસ્થતામાં સેવન કરવું અને વધુ પડતું ન કરવું શ્રેષ્ઠ છે. આ ખોરાકમાં ચા, કોફી, વાઇન અને કેલ્શિયમ અને ફાઇબર હોય તેવા ખોરાકનો સમાવેશ થાય છે.
