આપણામાંથી ઘણા વિશ્વના સૌથી ઊંચા પર્વત માઉન્ટ એવરેસ્ટ પર ચઢવાનું સપનું જોતા હોય છે, પરંતુ કરોડોમાંથી થોડા જ લોકો આ સપનું સાકાર કરે છે.
જ્યારે કેટલાક લોકો તેમના સ્વપ્નને જીતીને પાછા ફરે છે, ત્યારે કેટલાક લોકો માટે એવરેસ્ટનો માર્ગ સરળ નથી હોતો, તેઓ અધવચ્ચે જ મૃત્યુ પામે છે અને એવરેસ્ટની ગોદમાં સૂઈ જાય છે.
પણ તેઓ મર્યા પછી પણ મરતા નથી. ઊલટાનું, બરફમાં થીજી ગયેલા આ મૃતદેહો અહીં આવતા અન્ય પર્વતારોહકો માટે માઇલસ્ટોન તરીકે કામ કરે છે, જાણે તેમને ચેતવણી આપતા હોય કે આગળનો રસ્તો ખરાબ છે, પ્રવાસીઓએ પોતાના જોખમે મુસાફરી કરવી જોઈએ. આજે પણ માઉન્ટ એવરેસ્ટના ડેથ ઝોનમાં 300 થી વધુ મૃતદેહો થીજી ગયા છે. આજે, ઇન્ટરનેશનલ એવરેસ્ટ ડે 2024 ના અવસર પર, અમે તમને જણાવીશું કે માઉન્ટ એવરેસ્ટનો આ ડેથ જોન શું છે અને એવરેસ્ટ પર પ્રખ્યાત ડેથ બોડી કોની છે?
એવરેસ્ટનું ડેથ ઝોન ક્યાંથી શરૂ થાય છે
માઉન્ટ એવરેસ્ટ 8,849 મીટર (29,029 ફીટ) એટલે કે દરિયાની સપાટીથી 8.8 કિલોમીટરથી વધુ ઊંચો છે. એટલે કે જ્યારે તમે આટલી ઊંચાઈએ પહોંચો છો ત્યારે તમારા શરીરની તમામ નસો સંકોચવા લાગે છે. શ્વાસ બંધ થાય છે અને દ્રષ્ટિ બંધ થાય છે. મગજ કામ કરવાનું બંધ કરી દે છે. આ જગ્યાને એવરેસ્ટનો ડેથ ઝોન કહેવામાં આવે છે.
ડેથ ઝોન 8000 મીટરથી શરૂ થાય છે. એટલે કે અહીંથી ઓક્સિજનનું પ્રમાણ ઘટવા લાગે છે. ઓક્સિજન ઓછા થવાને કારણે શરીર કામ કરવાનું બંધ કરી દે છે. એક આંકડા અનુસાર, અહીં મોટાભાગના મૃત્યુ લપસવા અને પડી જવાને કારણે થયા છે અને ત્યારબાદ હાઈપોથર્મિયાના કારણે લોકોના શ્વાસ બંધ થઈ ગયા હતા એટલે કે અતિશય ઠંડીના કારણે મગજ સુન્ન થઈ ગયું હતું.
આ મૃતદેહોને કેમ નીચે લાવવામાં ન આવ્યા
લોકો વારંવાર પૂછે છે કે એવરેસ્ટ પર બચાવ અને પુનઃપ્રાપ્તિ માટે હેલિકોપ્ટરનો ઉપયોગ કેમ કરવામાં આવતો નથી? તો ચાલો તમને જણાવીએ કે એવરેસ્ટ પર સૌથી વધુ ઉંચાઈ જ્યાં હેલિકોપ્ટર સરળતાથી ઉતરી શકે છે તે કેમ્પ 2 છે, જે 21,000 ફીટ (6,400 મીટર) પર સ્થિત છે. ઉપરના ઢોળાવ પર ઉચ્ચ હવાની ઘનતાને કારણે, હેલિકોપ્ટર સામાન્ય રીતે ચલાવવામાં અસમર્થ હોય છે. એવરેસ્ટ પર અત્યાર સુધીનું સૌથી વધુ હેલિકોપ્ટર રેસ્ક્યૂ 2013માં શાંત હવામાનમાં 25,590 ફૂટ (7,800 મીટર) હતું.
1921થી અત્યાર સુધીમાં 200 મૃતદેહો એવરેસ્ટ પરથી નીચે લાવવામાં આવ્યા છે. પરંતુ આ કામ માટે ઘણી મહેનત કરવી પડે છે. એવરેસ્ટ પરથી એક પણ મૃતદેહને નીચે લાવવા માટે લગભગ 30 રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે અને એવરેસ્ટ પર ચડતા લોકોના જીવને પણ તેને નીચે લાવવા માટે જોખમ રહેલું છે. આ કારણોસર, એવરેસ્ટની વ્યવસ્થા સમિતિ આ મૃતદેહોને ત્યાં છોડી દે છે. હાલમાં, એવરેસ્ટના ડેથ ઝોનમાં 308 થી વધુ મૃતદેહો સ્થિર છે, જેના માટે પર્વતારોહકો તેમના ગંતવ્ય નક્કી કરે છે.
એવરેસ્ટ ઓપન કબ્રસ્તાન રેઈન્બો વેલી
એવરેસ્ટ સમિટની નીચે ઉત્તરપૂર્વીય રિજ પાસના એક વિસ્તારને રેઈન્બો વેલી નામ આપવામાં આવ્યું છે. ઉત્તર કોલ માર્ગ દ્વારા શિખર પર ચડતા અથવા ઉતરતા આરોહકો માટે આ સ્થાન એક મહત્વપૂર્ણ બિંદુ છે. તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે આ પોઈન્ટનું નામ અહીં થીજી ગયેલા ક્લાઈમ્બર્સના મૃતદેહોના અલગ-અલગ રંગના જેકેટના કારણે પડ્યું છે.
એવરેસ્ટ પર સામાન્ય તાપમાન માઈનસ 16 થી માઈનસ 40 ની વચ્ચે હોય છે. જેના કારણે મૃતદેહો સડતા નથી. ચાલો જાણીએ એવરેસ્ટનું માઈલસ્ટોન બની ગયેલા પ્રખ્યાત ફ્રોઝન ડેથ બોડી વિશે-
ગ્રીન બૂટ
એવરેસ્ટમાં શેવાંગ પાલજોરનો મૃતદેહ ગ્રીન બૂટ તરીકે ઓળખાય છે. 1996 માં એવરેસ્ટ અભિયાન દરમિયાન તેણે પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો હતો. ગ્રીન બૂટ નામ લીલા કોફલાચ પર્વતારોહણના બૂટ પરથી આવ્યું છે જે તેણે પહેર્યું હતું.
ગ્રીન બૂટની ડેડ બોડી પ્રવાસીઓને માર્ગદર્શન આપવા માટે નોર્થઇસ્ટ રિજ રોડ પર માઇલસ્ટોન તરીકે સેવા આપી રહી છે. પાલજોર અને આઈટીબીટીની છ સભ્યોની ટીમ સમિટથી થોડે દૂર બરફના તોફાનમાં ફસાઈ ગઈ હતી. આમાંથી ત્રણ સભ્યો પાછા ફર્યા, જ્યારે પાલજોર અને અન્ય બે આરોહકોએ શિખર પર જવાનું નક્કી કર્યું અને ક્યારેય પાછા ફર્યા નહીં.
સ્લીપિંગ બ્યુટી
હવાઈના ફ્રાન્સિસ આર્સેન્ટિવ, સ્લીપિંગ બ્યુટી તરીકે પ્રખ્યાત, જેમણે મે 1998 માં શિખર પર વિજય મેળવ્યા પછી નીચે ઉતરતી વખતે પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો. ફ્રાન્સિસ આર્સેન્ટિવ અને તેના પતિ, સર્ગેઈ આર્સેન્ટિવ, ઓક્સિજન વિના એવરેસ્ટ પર સફળતાપૂર્વક શિખર કરે છે જ્યારે નીચે ઉતરતી વખતે, ફ્રાન્સિસ સર્ગેઈથી અલગ થઈ જાય છે.
એલ્ટીટ્યુડ સિકનેસ ને કારણે તે નબળી પડી ગઈ હતી. ઉઝબેકિસ્તાનની એક ટીમે તેને ઓક્સિજન આપીને 800 ફૂટ (244 મીટર) સુધી બચાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. તેની ગંભીર હાલત જોઈને તેને ત્યાં જ છોડી દીધી હતી.
તેણીનો મૃતદેહ 2007માં મળ્યો હતો, તેણીનો મૃતદેહ પહાડ પર જાણે તે સૂતો હતો તે રીતે પડ્યો હતો. એ જ રીતે તેમના પતિ સર્ગેઈએ પણ એવરેસ્ટ પરથી ઉતરતી વખતે જીવ ગુમાવ્યો હતો. 1999માં તેનો મૃતદેહ મળી આવ્યો હતો.
રોબ હોલ
રોબ હોલ ન્યુઝીલેન્ડના પ્રતિષ્ઠિત પર્વતારોહક અને એડવેન્ચર કન્સલ્ટન્ટ્સના સ્થાપક હતા. 10-11 મે, 1996 ના રોજ માઉન્ટ એવરેસ્ટ પર બનેલી સૌથી ખરાબ દુર્ઘટનામાં તેણે તેના સાથીનો જીવ બચાવતા પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો હતો. હોલનો મૃતદેહ માઉન્ટ એવરેસ્ટના દક્ષિણ શિખર પાસે પડેલો છે, જે ત્યાં આવતા આરોહકોને આગળનો રસ્તો બતાવવાનું કામ કરી રહ્યું છે. 2016માં રિલીઝ થયેલી પ્રખ્યાત હોલીવુડ ફિલ્મ ‘એવરેસ્ટ’ પણ રોબ હોલ પર બની છે. એવી ઘણી અન્ય ફેમસ બોડીઝ છે કે વિવિધ પ્વાઇંટ પર માઈલસ્ટોનનું કામ કરી રહી છે.
