હાલના આધુનિક અને આંગળીના ટેરવે ઉપલબ્ધ માહિતીની દુનિયામાં પણ પુરુષ અને સ્ત્રીની ફળદ્રુપતા અને વંધ્યત્વ અંગે અનેક ગેરમાન્યતાઓ રહેલી છે. જેના લીધે પ્રજનનક્ષમતા, ગર્ભધારણ અને ગર્ભાવસ્થાને ટર્મ સુધી લઈ જવાની ક્ષમતા સહીતની બાબતોમાં પણ અનેક ગેરસમજણ રહેલી છે. તો અહીં અમે ફળદ્રુપતા અને વંધ્યત્વ અંગેની ગેરમાન્યતાઓ અને વાસ્તવિકતા અંગે સચોટ માહિતી પ્રસારિત કરી રહ્યા છીએ.
માન્યતા: પ્રજનનક્ષમતાની સમસ્યાઓ માત્ર વૃદ્ધ મહિલાઓને જ અસરકર્તા
હકીકત: ઉંમર ચોક્કસ પ્રજનન ક્ષમતાને અસર કરી શકે છે પરંતુ તે એકમાત્ર પરિબળ નથી. પુરુષો અને સ્ત્રીઓ બંને વય સાથે પ્રજનન ક્ષમતામાં ઘટાડો અનુભવે છે. જેની પાછળ સ્થૂળતા, ધુમ્રપાન, આરોગ્યની સ્થિતિ, પ્રજનન માર્ગના ચેપ, અગાઉની શસ્ત્રક્રિયાઓ, પીસીઓએસમાં અસંતુલિત હોર્મોન્સ અને આનુવંશિકતા પણ પ્રજનનક્ષમતામાં નોંધપાત્ર ભૂમિકા ભજવે છે.
માન્યતા: તણાવને પ્રજનન ક્ષમતા સાથે કોઈ લેવા દેવા નથી
હકીકત: તણાવ ખરેખર પ્રજનન ક્ષમતાને અસર કરી શકે છે. દીર્ઘકાલીન તાણ હોર્મોનલ સંતુલનને વિક્ષેપિત કરી શકે છે. સ્ત્રીઓમાં ઓવ્યુલેશન અને પુરુષોમાં શુક્રાણુના ઉત્પાદનને અસર કરે છે. યોગ, એક્યુપંક્ચર, સરળ કસરત દ્વારા તણાવનું સંચાલન પ્રજનન ક્ષમતાને હકારાત્મક અસર કરી શકે છે. માન્યતાપ્રાપ્ત કાઉન્સેલર સાથે વ્યક્તિગત ચર્ચાઓ પણ તણાવ દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે. તણાવ માટે તબીબી ઉપચારમાં ઝંપલાવતા પહેલા આમાંથી કોઈપણ એક વિકલ્પ અપનાવવો જોઈએ.
માન્યતા: સ્તનપાન કરાવતી વખતે સ્ત્રી ગર્ભવતી થઈ શકતી નથી
હકીકત : સ્તનપાન હોર્મોનલ ફેરફારોને કારણે ગર્ભધારણની શક્યતાને ઘટાડી શકે છે જે તેણીને ઉચ્ચ પ્રોલેક્ટીન જેવા ગર્ભધારણ કરતા અટકાવે છે જો કે, તે હજુ પણ જન્મ નિયંત્રણની વિશ્વસનીય પદ્ધતિ નથી. માસિક સ્રાવ પરત આવે તે પહેલાં ઓવ્યુલેશન થઈ શકે છે, જે બિનઆયોજિત ગર્ભાવસ્થા તરફ દોરી જાય છે.
માન્યતા: ગર્ભ નિરોધક ગોળીઓ વંધ્યત્વનું કારણ બને છે
હકીકત: ગર્ભ નિરોધક ગોળીઓ વંધ્યત્વનું કારણ બનતું નથી. સામાન્ય રીતે ગોળી બંધ કર્યા પછી પ્રજનનક્ષમતા પાછી આવે છે. ગર્ભ નિરોધક ગોળી બંધ કર્યા પછી તરત જ ગર્ભાવસ્થા થઈ શકે છે.
માન્યતા: નિયમિત કસરત પ્રજનનક્ષમતા ઘટાડે છે
હકીકત: મધ્યમ વ્યાયામ એકંદર આરોગ્ય માટે એકદમ ફાયદાકારક છે અને પ્રજનન ક્ષમતામાં વધારો કરી શકે છે. જો કે, એથ્લેટ્સની જેમ વધુ પડતી કસરત જે દિવસમાં 4 કલાકથી વધુ હોય છે તે અનિયમિત અથવા વિલંબિત સમયગાળો વિકસાવે છે.
માન્યતા: વંધ્યત્વ હંમેશા સ્ત્રીઓની સમસ્યા
હકીકત: વંધ્યત્વ પુરુષો અને સ્ત્રીઓ બંનેને સમાન રીતે અસર કરે છે. પુરૂષ વંધ્યત્વ શુક્રાણુઓની ઓછી સંખ્યા, શુક્રાણુઓની નબળી ગતિશીલતા, સ્ખલન નિષ્ક્રિયતા અને સમાન પરિબળોને કારણે હોઈ શકે છે. પ્રજનન સમસ્યાઓના નિદાન માટે બંને ભાગીદારો માટે સંપૂર્ણ મૂલ્યાંકન કરવા માંગતી સ્ત્રીઓની જેમ જરૂરી છે.
માન્યતા: હર્બલ સપ્લિમેન્ટ્સ પ્રજનનક્ષમતા વધારી શકે છે
હકીકત: કેટલીક જડીબુટ્ટીઓ અને પૂરવણીઓ પ્રજનનક્ષમતા વધારવા માટે દાવો કરવામાં આવે છે, ત્યારે તેમની અસરકારકતાને સમર્થન આપતા વૈજ્ઞાનિક પુરાવાનો વારંવાર અભાવ હોય છે. આવા સપ્લિમેન્ટ્સનો ઉપયોગ કરતા પહેલા હેલ્થકેર પ્રોફેશનલ્સની સલાહ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે કેટલીક પ્રતિકૂળ અસરો અથવા દવાઓ રીએક્શન કરી શકે છે.
માન્યતા: એક બાળક પછી ગર્ભ ધારણ કરવામાં કોઈ સમસ્યા આવી શકે નહીં
હકીકત: ગૌણ વંધ્યત્વ બાળક થયા પછી ગર્ભધારણ કરવામાં અસમર્થતા એ કેટલાક યુગલો માટે ખરેખર ચિંતાનો વિષય છે. અગાઉની સફળ ગર્ભાવસ્થા ભવિષ્યની પ્રજનન ક્ષમતાની બાંયધરી આપતી નથી. ગૌણ વંધ્યત્વનું સૌથી સામાન્ય કારણ પ્રથમ બાળક પછી સ્થૂળતાના કારણે હોર્મોનલ અસંતુલન છે અથવા ચેપને કારણે જે ટ્યુબને અવરોધિત કરે છે અથવા અમુક શસ્ત્રક્રિયા જેના કારણે અંડાશય અથવા નળીઓને અસર થઈ છે.
માન્યતા: વારંવાર સેક્સ કરવાથી પ્રજનન ક્ષમતા વધે છે
હકીકત: જ્યારે ફળદ્રુપ વિન્ડો દરમિયાન નિયમિત સંભોગથી ગર્ભધારણની શક્યતા વધી જાય છે ત્યારે વધુ સેક્સ કરવાથી શુક્રાણુઓની સંખ્યા ઘટી શકે છે. સ્ત્રીના ઓવ્યુલેશન સમયગાળા દરમિયાન સંભોગનો સમય આવર્તન કરતાં વધુ નિર્ણાયક છે. એ યાદ રાખવું અગત્યનું છે કે સ્ત્રી માત્ર 3-4 દિવસના સમયગાળા દરમિયાન ગર્ભવતી થઈ શકે છે જ્યારે તેણી ઓવ્યુલેટ કરે છે તેથી તે દિવસોમાં સંભોગ કરવો મહત્વપૂર્ણ છે.
