ભારતીય રેલ્વે પરના એક અહેવાલમાં વિશ્વના સૌથી મોટા પરિવહનકર્તાઓમાંના એકની સ્વચ્છતા અને સ્વચ્છતા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે. દરરોજ લાખો મુસાફરો ભારતીય રેલ્વેનો ઉપયોગ કરીને મુસાફરી કરે છે અને સ્વચ્છતામાં કોઈપણ ક્ષતિ એ એક મોટું જોખમ બની શકે છે.
ધ ન્યૂ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસને આપેલા RTI ના જવાબમાં, રેલવે મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે, મુસાફરોને આપવામાં આવતી લિનન દરેક ઉપયોગ પછી ધોવામાં આવે છે. પરંતુ ઊનના ધાબળાને “મહિનામાં ઓછામાં ઓછા એક વખત, પ્રાધાન્યમાં મહિનામાં 2 વાર, ઉપલબ્ધ ક્ષમતાને આધિન છે. અને લોજિસ્ટિક્સ વ્યવસ્થા”.
રિપોર્ટમાં વધુમાં જણાવાયું છે કે હાઉસકીપિંગ સ્ટાફે પુષ્ટિ કરી છે કે ધાબળા ત્યારે જ ધોવામાં આવે છે જો તે ડાઘવાળા હોય અથવા દુર્ગંધયુક્ત હોય. તેમજ રેલ્વે મંત્રાલયના પર્યાવરણ અને હાઉસકીપિંગ મેનેજમેન્ટના વિભાગ અધિકારી રિશુ ગુપ્તા દ્વારા જવાબો દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. આ સાથે અસ્વચ્છ ધાબળા, ખાસ કરીને જ્યારે બહુવિધ લોકો દ્વારા ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે જેમની આરોગ્યની સ્થિતિ અજાણ છે, તે પેથોજેન્સના ફેલાવા માટે ઉત્તમ માધ્યમ બની શકે છે.
ગંદા ઊનના ધાબળા સાથે સંકળાયેલા પ્રાથમિક જોખમોમાંનું એક એલર્જન અને બળતરાનું સંચય છે. ઊનના તંતુઓ ધૂળના જીવાત અને ઘાટને ફસાવી શકે છે, જે એલર્જનને ખીલવા માટે એક આદર્શ વાતાવરણ બનાવે છે. જ્યારે તમે ગંદા ધાબળાનો ઉપયોગ કરો છો, ત્યારે આ કણો હવામાં ફેલાઈ શકે છે, જેના કારણે છીંક આવવી, અનુનાસિક ભીડ, આંખોમાં ખંજવાળ અને ત્વચા પર ચકામા જેવી એલર્જી થઈ શકે છે. અસ્થમા અથવા અન્ય શ્વસન રોગો ધરાવતા વ્યક્તિઓમાં ગંભીર લક્ષણો હોઈ શકે છે, જેનાથી તેને આરામથી શ્વાસ લેવામાં મુશ્કેલી પડે છે.
ઊન પહેલેથી જ કુદરતી રીતે બરછટ સામગ્રી છે, અને જ્યારે તે અસ્વચ્છ હોય છે, ત્યારે તે સંવેદનશીલ ત્વચાને વધુ બળતરા કરી શકે છે. ખરજવું જેવી ત્વચાની પૂર્વ-અસ્તિત્વની સ્થિતિ ધરાવતા લોકો દૂષિત કાપડના સંપર્કમાં આવે ત્યારે તેમના લક્ષણો વધુ બગડતા જોઈ શકે છે, જે અસ્વસ્થતા તરફ દોરી જાય છે અને વધુ સઘન ત્વચા સંભાળની જરૂરિયાત તરફ દોરી જાય છે.
ફોક્સ વૂલ ધાબળા પણ બેક્ટેરિયા અને ફૂગ માટે સંવર્ધન સ્થળ બની શકે છે. જો ધાબળો નિયમિત રીતે ધોવામાં ન આવે તો, પરસેવો, શરીરમાં તેલ અને ખોરાકના કણો એકઠા થઈ શકે છે, જે સૂક્ષ્મજીવોને પોષણ આપે છે. બેક્ટેરિયાની વૃદ્ધિ ત્વચાના ચેપ તરફ દોરી શકે છે, જ્યારે ઘાટ શ્વસન સમસ્યાઓને વધારી શકે છે અને માથાનો દુખાવો, થાક અને જ્ઞાનાત્મક મુશ્કેલીઓ સહિત વિવિધ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓમાં ફાળો આપે છે. નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો, જેમ કે વૃદ્ધો અથવા ક્રોનિક રોગો ધરાવતા લોકો, ખાસ કરીને આ જોખમો પ્રત્યે સંવેદનશીલ હોય છે.
સલામત મુસાફરી કેવી રીતે કરવી ?
ભારતીય રેલ્વે દ્વારા RTIના જવાબો પર અનેક જવાબો આવ્યા છે. “દરેક દોડ પછી વૂલન ધાબળા ધોવાનું શક્ય નથી. અને જો તે કરવામાં આવે તો તે મોંઘું થઈ જશે. ડબલ શીટ્સ આપવામાં આવે છે જે દરેક દોડ પછી ધોવામાં આવે છે, ફક્ત એક ચાદરનો ઉપયોગ કરો પછી તેની ઉપર ધાબળો રાખો. અથવા શ્રેષ્ઠ માટે તમારી પોતાની સાથે રાખો, ” Reddit પર એક વ્યક્તિ લખે છે. “તમે કોઈપણ રીતે ધાબળાનો સીધો ઉપયોગ ન કરો. બંકને ઢાંકવા માટે એક સફેદ શણની ચાદરનો ઉપયોગ કરો, ત્યાર પછી પ્રથમ તમારી જાતને બીજી સફેદ ચાદરથી ઢાંકો અને પછી ધાબળો પહેરો. મને લાગ્યું કે તે સામાન્ય જ્ઞાન હતું,” બીજું લખે છે. “દરેક ટ્રેન માટે વૂલન ધાબળા સાફ કરવા અને સૂકવવા દેખીતી રીતે મુશ્કેલ છે, તેથી તેઓ કાગળની થેલીમાં બે શણના ધાબળા આપે છે જે હંમેશા સાફ કરવામાં આવે છે, તે દરેક દેશમાં સામાન્ય પ્રથા છે,” અન્ય સમજાવે છે.
