મિનરલ બિદેશ ઈન્ડિયા લિમિટેડ, સરકારી માલિકીના ખાણકારોના સંયુક્ત સાહસે, ભારતના પ્રથમ વિદેશી લિથિયમ સંશોધન અને ખાણકામના સોદા પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે, જેમાં આર્જેન્ટિનાના પાંચ બ્લોકનો સમાવેશ થાય છે, જે મહત્વપૂર્ણ ખનિજ માટે નવી દિલ્હીના વિદેશી સંશોધનની શરૂઆતને ચિહ્નિત કરે છે, જેથી ચીન પર ચીનની પકડ જાળવી શકાય. ચાવી ઢીલી કરી શકાય છે. ઊર્જા સંક્રમણનું તત્વ. આ સોદો ભારતને લિથિયમ સપ્લાયને મજબૂત કરવામાં મદદ કરશે, તેમજ બંને દેશોના લિથિયમ માઇનિંગ અને ડાઉનસ્ટ્રીમ સેક્ટરનો વિકાસ કરશે. કોલસા અને ખાણ મંત્રી પ્રહલાદ જોશીએ સોમવારે કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા બાદ જણાવ્યું હતું કે, “તે વૈશ્વિક ચોખ્ખા શૂન્ય લક્ષ્યો હાંસલ કરવા માટે નિર્ણાયક સામગ્રી માટે સપ્લાય ચેઇનના વૈવિધ્યકરણને પણ સરળ બનાવશે.”
લિથિયમ જેવા ખનીજની આયાત ઉપર હવે ભારતે મદાર રાખવો નહિ પડે!!!
યુએસ જીઓલોજિકલ સર્વે વૈશ્વિક સ્તરે લિથિયમનો કુલ ભંડાર 80.7 મિલિયન ટન રાખે છે. ભારતની લગભગ 54% લિથિયમની આયાત ચીનથી થાય છે, જે વૈશ્વિક પુરવઠાનો 80% પૂરો પાડે છે. ઉપલબ્ધ ડેટા દર્શાવે છે કે ભારતે 2020-21માં રૂ. 6,000 કરોડથી વધુની આયાત કરી હતી, જેમાં ચીનમાંથી રૂ. 3,500 કરોડનો સમાવેશ થાય છે. આ કરાર યુ.એસ.ની આગેવાની હેઠળની મિનરલ સિક્યુરિટી પાર્ટનરશિપમાં ભારતના પ્રવેશની પૃષ્ઠભૂમિમાં આવ્યો છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય વૈશ્વિક સ્તરે વૈવિધ્યસભર અને ટકાઉ નિર્ણાયક ઊર્જા ખનીજ પુરવઠા શૃંખલાના વિકાસને વેગ આપવાનો છે.
આ પ્રોજેક્ટનો ખર્ચ લગભગ 200 કરોડ રૂપિયા છે. કાબિલ અંદાજે 15,703 હેક્ટર વિસ્તારને આવરી લેતા 5 લિથિયમ બ્રિન બ્લોક્સની શોધ અને વિકાસ શરૂ કરશે. તે આર્જેન્ટિનાના કેટામાર્કા પ્રાંતમાં સ્થિત છે, ખાણકામ મંત્રાલયે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું. મંત્રાલયે કહ્યું કે આ કરાર સાથે, કાબિલ પાંચ બ્લોકના મૂલ્યાંકન, સંભાવના અને સંશોધન અને અસ્તિત્વ પછી લિથિયમ ખનિજના વ્યવસાયિક ઉત્પાદન માટે શોધ, શોષણ કરવાનો અધિકાર પ્રાપ્ત થયો છે. વિશ્વના કુલ લિથિયમ સંસાધનોના અડધાથી વધુ સાથે, આર્જેન્ટિના ચિલી અને બોલિવિયા સાથે ’લિથિયમ ત્રિકોણ’નો ભાગ છે અને બીજા ક્રમના સૌથી મોટા લિથિયમ સંસાધનો, ત્રીજું સૌથી મોટું લિથિયમ અનામત અને વિશ્વમાં ચોથું સૌથી મોટું ઉત્પાદન ધરાવવાનું ગૌરવ ધરાવે છે.
ત્યારે લિથિયમ જેવા ખનીજો માટે ભારત 54% થી વધુનું આયાત કરે છે ત્યારે આયાતનો આંકડો ઘટાડી અને ખરીદ ક્ષેત્ર આત્મન બનવા માટે સરકાર દ્વારા હકારાત્મક પગલાંઓ લેવામાં આવી રહ્યા છે. ભારત ખનીજ ક્ષેત્રે પોતાનો નિકાસ વધારે તે માટે વિવિધ દેશો સાથે દ્વિપક્ષીઓ કરાર કરી ખનીજોની ખેતી કરવાનું શરૂ કર્યું છે.
