સૌરાષ્ટ્ર એ ગુજરાતનો એક ભાગ છે જે ગુજરાતમાં છે. સૌર એટલે સૂર્ય અને રાષ્ટ્ર એટલે દેશ કે ભાગ. સૌરાષ્ટ્ર એટલે સૂર્યનો દેશ. એવું માનવામાં આવે છે કે એક સમયે આ ભાગમાં કુલ 12 સૂર્ય મંદિરો હતા. સૌરાષ્ટ્રમાં રાજકોટ, જામનગર, દ્વારકા, પોરબંદર, સોમનાથ, જૂનાગઢ, ભાવનગર વગેરે આવે છે. સૌરાષ્ટ્રના પ્રવાસીઓ દ્વારકા અને સોમનાથની મુલાકાત લીધા પછી પાછા જતા રહે છે, પરંતુ આજે આ પોસ્ટમાં આપણે સૌરાષ્ટ્રમાં જોવાલાયક સ્થળો વિશે વાત કરીશું.
#સૌરાષ્ટ્ર_રાજકોટ નો #પ્રવેશ માર્ગ
રાજકોટ એ ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્ર રાજ્યમાં ચોથું સૌથી મોટું શહેર છે. રાજકોટને સૌરાષ્ટ્રનું પ્રવેશદ્વાર પણ કહેવામાં આવે છે. રાજકોટ શહેર આજી અને ન્યારી નામની બે નદીઓના કિનારે વસેલું છે. રાજકોટની સ્થાપના જાડેજા રાજપૂતો દ્વારા 1612માં સૌરાષ્ટ્રની રાજધાની તરીકે કરવામાં આવી હતી. બ્રિટિશ રાજ દરમિયાન રાજકોટ પશ્ચિમ ભારતીય રાજ્યનું મુખ્ય મથક હતું. 1870માં અંગ્રેજોએ રાજકુમાર કોલેજ શરૂ કરી જેમાં સૌરાષ્ટ્રના રાજવી પરિવારોના બાળકો શિક્ષણ મેળવતા હતા. મહાત્મા ગાંધીનો પણ રાજકોટ શહેર સાથે ઊંડો સંબંધ હતો. રાજકોટ શહેરમાં ગાંધીજીનું બાળપણનું ઘર અને શાળા આજે પણ છે. રાજકોટ ગુજરાતનું ઔદ્યોગિક હબ છે. આ સાથે રાજકોટમાં ફરવા માટેના ઘણા સ્થળો છે જ્યાં તમે મુલાકાત લઈ શકો છો.
મહાત્મા ગાંધી મ્યુઝિયમ રાજકોટ
આ એક એવી શાળા હતી જ્યાં મહાત્મા ગાંધીએ શિક્ષણ મેળવ્યું હતું. તે સમયે સૌરાષ્ટ્રની આ પ્રથમ અંગ્રેજી શાળા હતી. મહાત્મા ગાંધીએ આ શાળામાં 1880 થી 1887 એડી સુધી અભ્યાસ કર્યો હતો. 1971 માં, તેનું નામ મહાત્મા ગાંધી વિદ્યાલય રાખવામાં આવ્યું. આ શાળામાં 39 ઓરડા હતા અને તે બે માળની શાળા હતી. આ રૂમો હવે મહાત્મા ગાંધી સાથે સંબંધિત ગેલેરીઓમાં ફેરવાઈ ગયા છે. આ મ્યુઝિયમમાં ગાંધીજીના જીવન અને તેમના શિક્ષણને લગતી ઘટનાઓ પ્રદર્શિત કરવામાં આવી છે. મહાત્મા ગાંધી મ્યુઝિયમમાં પ્રવેશવા માટે તમારે 25 રૂપિયાની ટિકિટ ખરીદવી પડશે. મ્યુઝિયમ સવારે 10 થી સાંજના 7 વાગ્યા સુધી ખુલ્લું રહે છે. સાંજે 7 થી 7.20 દરમિયાન લાઇટ એન્ડ સાઉન્ડ શો પણ બતાવવામાં આવે છે. તમે જ્યારે પણ રાજકોટ આવો ત્યારે આ સ્થળની અવશ્ય મુલાકાત લો.
કાબા ગાંધી નો ડેલો
રાજકોટમાં મહાત્મા ગાંધીને લગતું બીજું સ્થાન કબા ગાંધી નો ડેલો છે. આ રાજકોટમાં મહાત્મા ગાંધીનું બાળપણનું ઘર હતું. મહાત્મા ગાંધીના પિતા ઉત્તમચંદ ગાંધી રાજકોટના દિવાન હતા. આ તેનું ઘર હતું. ગુજરાતી ભાષામાં ડેલા અથવા ડેલો એટલે ઘર. આ ઘર 1880-81 એડીમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ ઘરમાં મહાત્મા ગાંધી સાથે જોડાયેલી ચીજો સહિતની તસવીરો વગેરે રાખવામાં આવી છે. આ સ્થળે પ્રવેશવા માટે મફત પ્રવેશ છે. તમે આ જગ્યાને સવારે 9 થી સાંજના 6 વાગ્યા સુધી જોઈ શકો છો.
આજી ડેમ
આજી ડેમ રાજકોટ શહેરની બહાર આજી નદી પર બનેલો છે. જેમાં સુંદર બગીચો, બાળકો માટે પાર્ક અને ફૂડ કોર્ટ વગેરે છે. ચોમાસા દરમિયાન આજી ડેમમાંથી પડતું પાણી જોવાલાયક લાગે છે. તમે આજી ડેમની મુલાકાત લઈને તમારા પરિવાર સાથે પ્રકૃતિની ગોદમાં સાંજ વિતાવી શકો છો.
વોટસન મ્યુઝિયમ
આ મ્યુઝિયમનું નિર્માણ 1888માં કરવામાં આવ્યું હતું. આ ગુજરાતના સૌથી જૂના સંગ્રહાલયોમાંનું એક છે. આ મ્યુઝિયમ બ્રિટિશ કાળ દરમિયાન કાઠિયાવાડના મેનેજર જોન વોટસનની યાદમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું. વોટસનને ઇતિહાસ, કલા વગેરેમાં ખૂબ રસ હતો. આ મ્યુઝિયમમાં તમે સૌરાષ્ટ્રની સંસ્કૃતિ જોઈ શકશો. આ મ્યુઝિયમમાં તમે સિક્કા, ઐતિહાસિક વસ્તુઓ વગેરેની સાથે સૌરાષ્ટ્રના આદિવાસીઓના કપડાં અને જીવનશૈલી જોઈ શકો છો. આ સાથે, તમે આ મ્યુઝિયમમાં રાણી વિક્ટોરિયાની પ્રતિમા પણ જોઈ શકો છો.
આ મ્યુઝિયમ જોવા માટે તમારે 5 રૂપિયાની ટિકિટ લેવી પડશે. તમે સવારે 9 થી સાંજે 6 વાગ્યા સુધી સ્થળ જોઈ શકો છો. ફોટોગ્રાફી માટે તમારે 100 રૂપિયા ચૂકવવા પડશે.
જામનગર
મિત્રો, જામનગર ગુજરાતનું એક સુંદર રજવાડાનું શહેર છે જ્યાં તમને રાજાઓએ બનાવેલા અનેક વારસાના સ્થળો જોવા મળશે, તેમાંથી એક છે જામનગરનો લાખોટા પેલેસ ક્ષમ્યુજીયિમ જે લાખોટા તળાવની અંદર બનેલો છે. આ એક સુંદર મહેલ અને ઐતિહાસિક વસ્તુઓથી ભરેલું મ્યુઝિયમ બંને છે. જ્યારે તમે લાખોટા તળાવ પર પહોંચો ત્યારે તમારે ટિકિટ કાઉન્ટર પરથી 25 રૂપિયાની ટિકિટ લઈને અંદર પ્રવેશવું પડશે. તળાવ પરના પુલ પર ચાલીને તમે લાખોટા પેલેસ મ્યુઝિયમના બહારના દરવાજા સુધી પહોંચી જશો, જે એક સુંદર મહેલ જેવો દેખાય છે. અહીં એક કર્મચારી તમારી ટિકિટ ચેક કરશે અને પછી તમે આ સુંદર મહેલની પ્રશંસા કરી શકો છો પરંતુ લાખોટા પેલેસની અંદર તમે વીડિયો કે ફોટોગ્રાફી કરી શકતા નથી. મિત્રો, હજુ સુધી જામનગરને પ્રવાસન નકશા પર તે સ્થાન મળ્યું નથી. અહીંના હેરિટેજ સ્થળોને કારણે જામનગરને સૌરાષ્ટ્રનું પેરિસ પણ કહેવામાં આવે છે. લાખોટા પેલેસ એક સમયે જામનગરના રાજાઓનું નિવાસસ્થાન હતું. આ સુંદર મહેલની સુંદરતા તમને મંત્રમુગ્ધ કરી દેશે. કેટલીક સીડીઓ ચઢીને તમે મહેલના ખુલ્લા વરંડામાં પહોંચી જશો. અહીંની વિવિધ ગેલેરીઓમાં ઘણી કિંમતી વસ્તુઓ રાખવામાં આવી છે.
પેઈન્ટીંગ ગેલેરી – આ ગેલેરીમાં જામનગર રાજ્યને લગતા સુંદર ચિત્રો રાખવામાં આવ્યા છે.
પુસ્તકાલય- મહેલમાં એક નાનું પુસ્તકાલય છે જ્યાં ઇતિહાસ, સંસ્કૃતિ વગેરે પર પુસ્તકો રાખવામાં આવે છે.
ફોટોગ્રાફ ગેલેરી – આ ગેલેરીમાં જામનગર રાજ્યના રાજાઓના વિવિધ સ્થળોના સુંદર ફોટોગ્રાફ્સ સાચવવામાં આવ્યા છે.
પુરાતત્વ વિભાગની ગેલેરી – આ ઐતિહાસિક ગેલેરીમાં 9મી સદીથી 19મી સદી સુધીની દેવી-દેવતાઓની પથ્થરની મૂર્તિઓ સાચવવામાં આવી છે. તેનું નામ, તે ક્યાંથી મળી, પ્રતિમા કઈ સદીની છે વગેરે દરેક પ્રતિમા પર લખેલું છે. આ પ્રતિમાઓને મહેલના વરંડાના દરેક ખૂણામાં શણગારવામાં આવી છે.
આ સિવાય રાજાઓને લગતા સિક્કા, ફોટા, કાગળો, શસ્ત્રો વગેરે પણ રાખવામાં આવ્યા છે.
મહેલના વરંડામાં, વ્હેલ માછલીનું એક મોટું પાંજરું કાચમાં બંધ રાખવામાં આવ્યું છે. મેં મારા જીવનમાં પહેલીવાર વ્હેલનું પાંજરું પણ જોયું જે લોકોને આ મહેલ અને મ્યુઝિયમ જોવા માટે આકર્ષે છે પરંતુ તમે આ વસ્તુઓની તસવીરો લઈ શકતા નથી. લાખોટા પેલેસની ઇમારત પણ ખૂબ જ આકર્ષક લાગે છે. તેની સુંદરતા અને ભવ્યતા તમને મંત્રમુગ્ધ કરશે. જ્યારે પણ તમે જામનગર જાઓ ત્યારે લાખોટા પેલેસ મ્યુઝિયમની મુલાકાત લો, દ્વારકા એ ગુજરાતના ચાર ધામો અને સપ્તપુરીઓમાંનું એક છે.
દ્વારકા
દ્વારકા ગુજરાતના ભારતના ચાર ધામો અને સપ્તપુરીઓમાંનું એક છે. દ્વારકા ભારતના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલું એક સ્થળ છે. ઉત્તર ભાગનું ધામ બદ્રીનાથ, દક્ષિણનું રામેશ્વરમ અને પૂર્વ ભાગનું પુરી છે.
દ્વારકાના બે ભાગ છે: ગોમતી દ્વારકા અને બેટ દ્વારકા. ગોમતી દ્વારકાની ગણતરી ચાર ધામોમાં થાય છે. બેટ દ્વારકાને પુરી કહેવામાં આવે છે. દ્વારકા ભગવાન કૃષ્ણની નગરી છે, તેમણે અહીં શાસન કર્યું હતું. ભગવાન કૃષ્ણને દ્વારકાધીશ પણ કહેવામાં આવે છે
જો તમે દ્વારકા શહેરની મુલાકાતે આવો છો તો તમારે નીચેના પાંચ સ્થળોની મુલાકાત અવશ્ય લેવી જોઈએ.
1. દ્વારકાધીશ મંદિર-
આ દ્વારકાનું મુખ્ય મંદિર છે, તેને જગત મંદિર પણ કહેવામાં આવે છે. આ મંદિર સાત માળનું અને 30 મીટર ઊંચું છે. આમાં ભગવાન કૃષ્ણની મૂર્તિ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે જે એક મીટરથી વધુ ઊંચી અને ખૂબ જ સુંદર છે. આ મંદિર અંદાજે 2500 વર્ષ જૂનું છે. વર્તમાન મંદિરનું નિર્માણ રાજા જગતસિંહ રાઠોડે કરાવ્યું હતું, તેથી જ તેને જગત મંદિર કહેવામાં આવે છે. મંદિરના પ્રાંગણમાં શંકરાચાર્ય મઠ પણ આવેલું છે. કલાની દૃષ્ટિએ આ મંદિર ખૂબ જ ભવ્ય છે.
2. બેટ દ્વારકા-
આ સ્થળ દ્વારકાથી 30 કિલોમીટર દૂર દરિયામાં એક નાના ટાપુના રૂપમાં છે. શ્રી કૃષ્ણનો મહેલ બેટ દ્વારકામાં બનેલો છે જેમાં અનેક દેવી-દેવતાઓના મંદિરો દેખાય છે. અહીં સુવર્ણ દ્વારકાના નામે એક સુંદર મંદિર બનાવવામાં આવ્યું છે જેમાં ભગવાન કૃષ્ણના જીવનને ચિત્રોના રૂપમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે. આ ઉપરાંત બેટ દ્વારકામાં શીખ ધર્મના પાંચ પ્રિયોમાંના એક ભાઈ મોહકમ સિંહના ગુરુદરા પણ બંધાયેલા છે. આ જગ્યાએ ભાઈ મોહકમ સિંહનો જન્મ થયો હતો. બેટ દ્વારકા પહોંચવા માટે, તમારે ઉખા નામના નગરમાંથી બોટ લેવી પડશે.
3. નાગેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ –
આ સ્થાનનું નામ ભગવાન શિવના 12 જ્યોતિર્લિંગમાં આવે છે. અહીં નાગેશ્વર નામનું એક સુંદર મંદિર બનાવવામાં આવ્યું છે, જેનું હાલનું નિર્માણ ભજન ગાયક અને કેસેટ નિર્માતા ગુલશન કુમાર જી દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. અહીં ભગવાન શિવને નાગના રૂપમાં અને માતા પાર્વતીની પૂજા નાગના રૂપમાં કરવામાં આવે છે. મંદિરની નજીક ભગવાન શિવની 125 ફૂટ ઊંચી પ્રતિમા બનાવવામાં આવી છે. દ્વારકાથી તમારી ભીની દ્વારકા યાત્રા દરમિયાન તમારે આ સ્થળની મુલાકાત અવશ્ય લેવી જોઈએ.
4. ગોપી તળાવ –
નાગેશ્વર મંદિરથી લગભગ ત્રણ કિલોમીટરના અંતરે ગોપી તાલબ નામનું એક પવિત્ર સ્થળ છે જ્યાં એક નાનું કાચું તળાવ છે. આ તળાવની માટી પીળા રંગની છે જેનો ઉપયોગ ગોપી ચંદન તરીકે થાય છે.
અહીં ગોપીનાથનું એક મંદિર પણ બનેલું છે જેની મૂર્તિ ખૂબ જ પ્રાચીન છે. કહેવાય છે કે ભગવાન કૃષ્ણે ગોપીઓ સાથે ગોપી તળાવમાં સ્નાન કર્યું હતું.
5. શિવરાજપુર બીચ –
આ સુંદર બીચ અરબી સમુદ્રના કિનારે છે, જેને ગુજરાતના સૌથી સુંદર બીચ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ બીચ ખરેખર ખૂબ જ આકર્ષક છે. આ એક પ્રાઈવેટ બીચ છે જેની અંદર પ્રવેશ માટે તમારે 30 રૂપિયા ચૂકવવા પડશે. શિવરાજપુર બીચ ખૂબ જ સ્વચ્છ અને સુંદર છે. તમે આ બીચની મુલાકાત લઈ શકો છો અને સાંજે બેટ દ્વારકા પાછા ફરી શકો છો. શિવરાજપુર બીચ પર સૂર્યાસ્તનો નજારો અદ્ભુત લાગે છે. આ સિવાય તમે વચ્ચે વોટર સપોર્ટ પણ માણી શકો છો.
કેવી રીતે પહોંચવું – દ્વારકા ગુજરાતના તમામ શહેરો સાથે રોડ માર્ગે જોડાયેલ છે. અમદાવાદથી તેનું અંતર 450 કિમી છે, રાજકોટથી 225 કિમી છે. દ્વારકા ભારતના વિવિધ શહેરો સાથે રેલ્વે દ્વારા પણ સીધુ જોડાયેલ છે. દ્વારકામાં રહેવા માટે તમને ઘણી હોટલો, ગેસ્ટહાઉસ અને ધર્મશાળાઓ વગેરે મળશે.
જૂનાગઢ
જૂનાગઢ ગુજરાતના પ્રાચીન શહેરોમાંનું એક છે. જુના એટલે જૂનું અને ગઢ એટલે કિલ્લો. જો તમને હેરિટેજ પસંદ હોય તો તમારે એક વાર જૂનાગઢની મુલાકાત અવશ્ય લેવી જોઈએ. જૂનાગઢમાં તમને મહેલો, મહેલો, મંદિરો, પર્વતો, ગુફાઓ, કબરો, સંગ્રહાલયો, પ્રાણી સંગ્રહાલય વગેરે બધું જ મળશે. આ સાથે તમે જૂનાગઢ નજીક આવેલા ગુજરાતના સૌથી ઊંચા પર્વત ગિરનાર પર્વતની પણ મુલાકાત લઈ શકો છો. જૂનાગઢમાં, તમે અશોક શિલાલેખ, કિલ્લો, બૌદ્ધ ગુફાઓ વગેરે જેવા ઐતિહાસિક સ્થળોની પણ મુલાકાત લઈ શકો છો. આજે આપણે વાત કરીશું જૂનાગઢમાં ભટકનાર શું જોઈ શકે છે.
જૂનાગઢ મ્યુઝિયમ
મિત્રો, ગુજરાતનું જૂનાગઢ શહેર ખૂબ જ ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક મહત્વ ધરાવતું શહેર છે કારણ કે ગિરનાર પર્વતનો રસ્તો અહીંથી જ જાય છે. જૂનાગઢમાં તમે મ્યુઝિયમ, પ્રાણી સંગ્રહાલય, અશોક શિલાલેખો, નવાબની કબર, ભવ્ય કિલ્લો અને બૌદ્ધ ધર્મની ગુફાઓ વગેરે જોઈ શકો છો. એકંદરે જૂનાગઢ પ્રવાસીઓ માટે સંપૂર્ણ પેકેજ શહેર છે.
થોડા દિવસો પહેલા મને પણ ગુજરાતના સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારમાં જૂનાગઢ ધોધ જોવાનો મોકો મળ્યો. ભારતની આઝાદી પહેલા, સૌરાષ્ટ્રના રાજાઓના કુલ 222 નાના રજવાડા હતા જેમાં જૂનાગઢ પણ એક સમૃદ્ધ અને ખૂબ મહત્વનું રજવાડું હતું. જૂનાગઢ પર નવાબોનું શાસન હતું. 1748 એડી થી 1947 એડી સુધી, લગભગ 8 નવાબોએ જૂનાગઢ પર શાસન કર્યું. જૂનાગઢ રાજ્યની પોતાની રેલ્વે લાઇન અને કેશોદ નામના શહેરમાં તેનું પોતાનું એરબેઝ હતું. જૂનાગઢના નવાબ જૂનાગઢ રાજ્યમાં તેમનો દરબાર અથવા દરબાર રાખતા હતા, જેને દરબાર હોલ અથવા કોર્ટ કહેવામાં આવતું હતું. 1947 માં, જ્યારે જૂનાગઢના છેલ્લા નવાબ, મહાબત ખાન (ત્રીજા) ભારત છોડીને પાકિસ્તાન ગયા, ત્યારે જૂનાગઢનું રજવાડું ભારતમાં જોડાયું. ભારત સરકારના આદેશ મુજબ 9 નવેમ્બર 1947ના રોજ રાજકોટના પ્રાદેશિક કમિશનરે જૂનાગઢ રજવાડાની તમામ ઈમારતો અને વસ્તુઓનો કબજો લઈ લીધો. 1964માં દરબાર હોલને મ્યુઝિયમમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવ્યો અને મ્યુઝિયમ વિભાગને સોંપવામાં આવ્યો. જૂની ઈમારતનું સમારકામ અને સારસંભાળ સારી રીતે લેવામાં આવી હતી. દરબાર હોલ મ્યુઝિયમના વિવિધ ભાગોમાં પિક્ચર ગેલેરી, કપડાં, ઝવેરાત, શસ્ત્રો વગેરે રાખવામાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ 26 જૂન, 1977 એડી, આ મ્યુઝિયમને સામાન્ય લોકો માટે ખોલવામાં આવ્યું. જૂનાગઢની મુલાકાત લેનાર ઈતિહાસના વિદ્યાર્થીઓ, પ્રવાસીઓ વગેરે માટે દરબાર હોલ મ્યુઝિયમ ખૂબ જ રસપ્રદ સ્થળ બની ગયું છે. આ દરબાર હોલ મ્યુઝિયમને હવે જૂનાગઢ મ્યુઝિયમ નામ આપવામાં આવ્યું છે.
- મ્યુઝિયમ ખોલવાનો સમય: સવારે 10.00 થી બપોરે 1.15 વાગ્યા સુધી
- ત્યારબાદ ફરીથી બપોરે 2.45 થી 6.00 વાગ્યા સુધી
- મ્યુઝિયમ ટિકિટઃ મ્યુઝિયમની મુલાકાત લેવાની ટિકિટ માત્ર 5 રૂપિયા છે.
- જો તમે કેમેરા કે મોબાઈલથી અંદર ફોટો લેવા ઈચ્છો છો તો તમારે 100 રૂપિયા ચૂકવવા પડશે.
- વીડિયો બનાવવા માટે રૂ. 500
- મ્યુઝિયમ દર બુધવાર, બીજા અને ચોથા શનિવાર અને જાહેર રજાઓમાં બંધ રહે છે.
મિત્રો, મને મ્યુઝિયમની મુલાકાત લેવી ખૂબ ગમે છે કારણ કે તેમાં તમને તે જગ્યા પર રાજ્યનો ઈતિહાસ, ભૂગોળ, સંસ્કૃતિ વગેરે જોવાનો મોકો મળે છે. આ તસવીરો જૂનાગઢ મ્યુઝિયમની બહારની ઈમારતની છે. આ મ્યુઝિયમ જૂનાગઢ બસ સ્ટેન્ડથી અડધા કિલોમીટરના અંતરે સરદાર બાગ વિસ્તારમાં છે. જૂનાગઢ જાવ તો ચોક્કસ જોજો.
અશોક શિલાલેખ
જૂનાગઢ શહેરમાં અશોક દ્વારા બનાવેલ એક વિશાળ શિલાલેખ છે જે ભારતના પુરાતત્વ વિભાગ દ્વારા ખૂબ જ સારા સંગ્રહાલયમાં સાચવેલ છે. જૂનાગઢથી ગિરનાર પર્વત તરફ જતા રસ્તા પર અશોક શિલાલેખ આવેલો છે. આ સફેદ રંગની ઈમારતમાં એક વિશાળ શિલા છે જેના પર સમ્રાટ અશોકે પાલી ભાષામાં શિલાલેખ લખેલા છે જે બ્રાહ્મી લિપિમાં લખાયેલ છે. આ ખડક ખૂબ મોટી છે અને લગભગ 2400 વર્ષ પહેલા સમ્રાટ અશોકે તેના પર એક શિલાલેખ બનાવ્યો હતો. આનાથી એક વાત સાબિત થાય છે કે તે સમયે સૌરાષ્ટ્ર સુધી અશોકનું રાજ્ય હતું. બીજું, જ્યા
રે સમ્રાટ અશોકે બૌદ્ધ ધર્મ સ્વીકાર્યો ત્યારે તેણે ઘણી બધી ઉપદેશોનો પ્રચાર કર્યો. જેના માટે અશોકે ઘણા શિલાલેખો વગેરે બનાવ્યા અને બૌદ્ધ સ્તૂપ પણ બનાવ્યા. આ શિલાલેખમાં સમ્રાટ અશોકે 14 આદેશો લખ્યા છે જેમ કે દયાળુ બનો, સ્ત્રીઓ અને પ્રાણીઓ પર અત્યાચાર ન કરો. ગરીબોને મદદ કરવી વગેરે. આ આખો ખડક શિલાલેખોથી ભરેલો છે. મને પાલી ભાષા આવડતી નથી પણ એવું કહેવાય છે કે પથ્થર પરની લીટી જેવી વસ્તુ એટલે કે પથ્થર પર જે લખેલું હોય તે કદી ભૂંસાઈ જતું નથી, તે વાત અહીં અશોકના શિલાલેખમાં જોઈ શકાય છે, 2400 વર્ષ પહેલા શિલાલેખ પર શું લખ્યું હતું. પહેલા આજ સુધી ભૂંસાઈ નથી. આ ઐતિહાસિક શિલાલેખ જોવા માટે ક્યારેક જૂનાગઢ આવો.
#ગીરનાર_પર્વત
આ તસવીર તમે જોઈ રહ્યા છો તે ગુજરાતના જૂનાગઢ જિલ્લામાં પવિત્ર ગિરનાર પર્વત પર સ્થિત ગુજરાતના સૌથી ઊંચા સ્થાને આવેલા દાત્રાત્રેય મંદિરની છે. આ સ્થળની ઊંચાઈ અંદાજે 1100 મીટર છે. દર વર્ષે ઘણા શ્રદ્ધાળુઓ ગિરનાર પર્વતની મુલાકાત લે છે. ગિરનાર પર્વત સદીઓથી સંતોનું તીર્થસ્થાન છે. ધાર્મિક મહત્વની સાથે ગિરનાર પર્વતનું પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય પણ અદ્ભુત છે. જ્યારે તમે પગપાળા ગિરનાર પર્વત પર ચઢો છો ત્યારે તમને કુદરતનો સુંદર નજારો જોવા મળે છે જેમ કે લીલાછમ પર્વતો, દૂર દૂર સુધી ઉડતા વાદળો અને ઠંડી પવનની લહેર વગેરે. મને 10 ઓક્ટોબર 2021ના રોજ ગુજરાતમાં ગિરનાર પર્વતની મુલાકાત લેવાની તક પણ મળી. મેં આ તસ્વીર વહેલી સવારે ગોરખનાથ મંદિરથી માતા અંબા જી મંદિર આગળ ગુરુ દાત્રત્રેય મંદિર તરફ જતી વખતે લીધી હતી. હવે ગિરનારમાં માતા અંબાજીના મંદિર સુધી રોપ-વે બનાવવામાં આવ્યો છે. તમારા ગિરનાર પ્રવાસ માટે તમારે ગુજરાતના જૂનાગઢ શહેરમાં પહોંચવું પડશે. ત્યાંથી ભવનાથ તળેટી જ્યાંથી તમે પગપાળા અથવા રોપ-વે દ્વારા માતા અંબાજીના મંદિરે પહોંચી શકો છો. પછી ગોરખનાથ મંદિર, કુમંડલ કુંડ વગેરે સ્થળોની મુલાકાત લીધા પછી, તમે ગુજરાતના સર્વોચ્ચ સ્થાન, ગુરુ દત્રાત્રેય જીના મંદિરે જઈ શકો છો. જો તમે પગપાળા ચાલો તો તમારે ભવનાથ તલેટીથી ગુરુ દાત્રેય મંદિર સુધી 9,999 પગથિયાં ચઢવા પડશે, એટલે કે 10,000 પગથિયાં કરતાં એક પગથિયું ઓછું છે. તો રાહ શેની જુઓ છો, તમારા પ્રવાસની યાદીમાં ગિરનાર પર્વત યાત્રાનું નામ લખો.
સોમનાથ મંદિર –
ભગવાન શિવના 12 જ્યોતિર્લિંગમાં સોમનાથ મંદિરનું નામ આવે છે. આ મંદિર સૌરાષ્ટ્રના સૌથી મહત્વપૂર્ણ મંદિરોમાંનું એક છે. સોમનાથ મંદિરના દર્શન કરવા માટે ભારતભરમાંથી પ્રવાસીઓ આવે છે. આ મંદિર સમુદ્ર કિનારે બનેલ છે. સોમનાથનો ઈતિહાસ ઘણો જૂનો છે. આ મંદિર પર ઘણી વખત હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો પરંતુ આ મંદિર ફરીથી બનાવવામાં આવ્યું હતું. જ્યારે પણ સૌરાષ્ટ્રનો કોઈ કાર્યક્રમ બને ત્યારે અચૂક આ સ્થળની મુલાકાત લેજો.
માધવપુર બીચ
માધવપુર બીચ જેટલો સુંદર છે તેટલો જ ખતરનાક પણ છે. આ બીચ ન્હાવા અથવા રમવા માટે સમુદ્રમાં જવા માટે યોગ્ય નથી કારણ કે અહીં પાણી ઘણું ઊંડું છે. તમે દૂરથી તેની સુંદરતાની પ્રશંસા કરી શકો છો, ખાસ કરીને જો તમે કેવી રીતે તરવું તે જાણતા નથી. માધવપુર બીચ પર ભરતીને કારણે આ બીચ સ્વિમિંગ માટે બહુ સુરક્ષિત નથી. માધવપુર બીચ રેતાળ બીચ સાથે લાંબો બીચ ધરાવે છે. ગુજરાત વન વિભાગના સહયોગથી માધવપુરમાં કાચબાની હેચરી સાઈટ વિકસાવવામાં આવી છે. જેમાં કાચબાના સંરક્ષણ માટે કામગીરી કરવામાં આવે છે. અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે અહીં ગેરિન સી ટર્ટલ અને ઓલિવ ટર્ટલનું સંરક્ષિત છે. જ્યારે હવામાન સાનુકૂળ હોય છે, ત્યારે ઘણા કાચબા ઈંડા મૂકવા માટે દરિયા કિનારે આવે છે. અહીં તે ઈંડા અને નાના કાચબાને ઉછેરવામાં આવે છે. જ્યારે તેઓ થોડા મોટા થાય છે, ત્યારે તેમને સમુદ્રમાં પાછા મોકલવામાં આવે છે. જો તમે શિયાળામાં માધવપુરની મુલાકાત લો, તો તમને આ ટર્ટલ હેચરી સાઇટમાં કાચબા જોવા મળશે. વેલ, અહીં કાચબા વિશે ઘણી માહિતી છે.
