ગુજરાતમાં છેલ્લા સાડા ચાર વર્ષમાં ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સની ચોરીમાં 515%નો મોટો વધારો નોંધાયો છે. આનું કારણ નબળું અનુપાલન અથવા નકલી બિલિંગ કૌભાંડોની વધુ તપાસને કારણે હોઈ શકે છે.કેન્દ્રીય નાણા મંત્રાલય દ્વારા સંસદમાં રજૂ કરાયેલા ડેટા અનુસાર, ગુજરાતમાં નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં એપ્રિલથી ઓક્ટોબર સુધીમાં 12,066.8 કરોડ રૂપિયાની ચોરી થઈ છે.
ટેકનોલોજીનો સહારો લઇ કરચોરી અટકાવવા સરકારને મળી સફળતા
આ સમગ્ર નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં થયેલી 10,109.7 કરોડની ચોરી કરતાં 19.36% વધુ છે. નાણાકીય વર્ષ 2019-20 દરમિયાન કરચોરી રૂ. 1,959.74 કરોડ હતી. છેલ્લા સાડા ચાર વર્ષમાં રાજ્યમાં રૂ. 38,245.7 કરોડની જીએસટી ચોરી થઈ છે. તેનાથી વિપરીત, આ સમયગાળા દરમિયાન માત્ર 24% કરચોરી કરવામાં આવી હતી – લગભગ રૂ. 9,557.22 કરોડ – વસૂલ કરવામાં આવ્યા હતા. ઇન્ડસ્ટ્રીના સૂત્રો છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં ચોરીઓમાં થયેલા વધારાનું કારણ ડિપાર્ટમેન્ટ દ્વારા વધુ સારી રીતે શોધી કાઢવા અને કાયદામાં નોંધપાત્ર સુધારાને આભારી છે.
જીએસટીમાં કરચોરી માટે ખોટી રીતે ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટનો સહારો લેતા વેપારીઓ
ટેક્સ વિભાગ તેમજ કરદાતાઓના સક્રિય પ્રતિસાદને પગલે જીએસટી કાયદામાં મહત્વપૂર્ણ ફેરફારો લાવવામાં આવ્યા છે. મોટાભાગના કરચોરી કરનારાઓએ પોલિસીમાં રહેલી છટકબારીઓનો લાભ લીધો છે. ટેક્સમાંથી બચવા અને ગેરકાયદેસર રીતે ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટનો દાવો કરવા માટે બનાવટી બિલ મેળવવાની પદ્ધતિ સમયાંતરે બદલાતી રહે છે, જેના કારણે કરચોરી વધુ થાય છે. જોકે, બહેતર સર્વેલન્સ સિસ્ટમ્સ સાથે નીતિ-સ્તર પર યોગ્ય ફેરફારો સાથે, એકંદર તપાસમાં વધારો થયો છે, એક પ્રતિષ્ઠિત સ્ત્રોતે જણાવ્યું હતું. આ વર્ષની શરૂઆતમાં, સ્ટેટ જીએસટી અધિકારીઓએ ઘણા કૌભાંડો બહાર કાઢ્યા હતા જેમાં શંકાસ્પદ લોકોના આધાર ડેટાને તેમના નામે બનાવટી જીએસટી નોંધણીઓ મેળવવા માટે હેરાફેરી કરવામાં આવી હતી. તેમણે એ પણ સમજાવ્યું કે કેવી રીતે જીએસટી ચોરી શોધવાની સિસ્ટમમાં સુધારો થયો છે.
બાયોમેટ્રિક વેરિફિકેશનની કડક અમલવારી રંગ લાવી
કાયદામાં નોંધપાત્ર ફેરફારો સાથે, કરદાતાઓની રિટર્ન ફાઇલિંગ પેટર્ન શોધવા માટે ડેટા એનાલિટિક્સનો વ્યાપકપણે ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે અને તે વિભાગના અધિકારીઓને છેતરપિંડી કરનારાઓને ઝડપથી પકડવામાં સક્ષમ બનાવે છે. તે જ સમયે, જીએસટી નોંધણી આપતી વખતે બાયોમેટ્રિક વેરિફિકેશનને આધાર ઓથેન્ટિકેશન સાથે લિંક કરવાનો પાયલોટ પ્રોજેક્ટ ગુજરાતમાં અમલમાં છે. રાજ્યના વાણિજ્યિક કર વિભાગના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, આ બનાવટી નોંધણીઓને અટકાવશે અને કરચોરીને અંકુશમાં લાવવામાં ઘણો આગળ વધશે. હકીકતમાં, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં રિકવરી રેટ સતત ઘટી રહ્યો છે. વર્તમાન નાણાકીય વર્ષમાં, જીએસટી અધિકારીઓ કુલ કરચોરીમાંથી માંડ 16.7% વસૂલ કરી શક્યા.
