લોકોના ડેટાનો બેફામ ઉપયોગ કરનારા ઉપર સરકારની તવાઈ

લોકસભામાં ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ પસાર: સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓ પર લાગશે લગામ, યુઝર્સના ડેટાનો દુરૂપયોગ અથવા તેને સુરક્ષિત કરવામાં નિષ્ફળ રહેલી કંપનીઓને રૂ. 250 કરોડ સુધીનો દંડ થશે

કેન્દ્રીય આઇટી મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે લોકસભામાં ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ 2023 પસાર થયું છે.  વિપક્ષી સાંસદોએ પ્રસ્તાવિત કાયદાની રજૂઆત સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો અને તેને સંસદીય સમિતિ પાસે મોકલવાની માંગ કરી હતી. નવું ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓની મનમાની પર અંકુશ લાવી શકશે.

ડિજિટલ પર્સનલ ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ, 2023 નવી દિલ્હીમાં સંસદના ચોમાસા સત્ર દરમિયાન ગુરુવારના રોજ કેન્દ્રીય ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને માહિતી ટેકનોલોજી પ્રધાન અશ્વિની વૈષ્ણવ દ્વારા લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું.  નવું ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓ પર લગામ અને તેમની મનમાની ઘટાડવામાં મદદ કરશે.  નવા ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ 2023 અનુસાર, યુઝર્સના ડિજિટલ ડેટાનો દુરુપયોગ અથવા તેને સુરક્ષિત કરવામાં નિષ્ફળ રહેલી સંસ્થાઓને 250 કરોડ રૂપિયા સુધીના દંડનો સામનો કરવો પડી શકે છે.

નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરનાર સંસ્થાને વધુમાં વધુ 250 કરોડ રૂપિયા અને ઓછામાં ઓછા 50 કરોડ રૂપિયાનો દંડ થઈ શકે છે.  નવું બિલ વ્યક્તિઓના અધિકારો તેમજ ડેટાને હેન્ડલિંગ અને પ્રોસેસિંગ કરતી સંસ્થાઓની જવાબદારીઓ દર્શાવે છે.

નવા વિધેયક અનુસાર, “કેન્દ્ર સરકાર, બોર્ડ, તેના અધ્યક્ષ અને તેના કોઈપણ સભ્ય, અધિકારી અથવા કર્મચારી સામે આ અધિનિયમ અથવા તેની જોગવાઈઓ હેઠળ સદ્ભાવનાથી કરવામાં આવેલ અથવા કરવાના હેતુથી કોઈ પણ નિયમ બનાવવામાં આવશે નહીં. “કોઈ દાવો, કાર્યવાહી અથવા અન્ય કાનૂની કાર્યવાહી કરવામાં આવશે નહીં.”  બિલ હેઠળ, કેન્દ્ર સરકારને બોર્ડ તરફથી લેખિત સંદર્ભની પ્રાપ્તિ પર સામાન્ય જનતાના હિતમાં સામગ્રીને અવરોધિત કરવાની પણ સત્તા છે.

બિલ નાગરિકોના અધિકારોનું રક્ષણ કરશે : આઇટી મંત્રી રાજીવ ચંદ્રશેખર

ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને આઈટી રાજ્ય મંત્રી રાજીવ ચંદ્રશેખરે જણાવ્યું હતું કે આ બિલ તમામ નાગરિકોના અધિકારોનું રક્ષણ કરશે, નવીનીકરણ અર્થતંત્રને વિસ્તૃત કરવામાં મદદ કરશે અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા અને રોગચાળા જેવી કટોકટીમાં સરકારની કાયદેસરની પહોંચ સુનિશ્ચિત કરશે.

ભારતીયોનો ડેટા શેર કરવા માટે બ્લેક એન્ડ વ્હાઇટ લિસ્ટ બનાવવામાં આવશે

વિદેશી કંપનીઓ સાથે ભારતીયોનો ડેટા શેર કરવા માટે બ્લેક એન્ડ વ્હાઇટ લિસ્ટ હશે.  કંપનીઓને કયા આધારે વર્ગીકૃત કરવામાં આવશે તે સ્પષ્ટ નથી.  આ કાયદો ભારતની બહાર ડેટા પ્રોસેસિંગ પર પણ લાગુ થશે.  આઈટી મંત્રાલયની સંસદીય સમિતિએ બિલ પસાર કરવાની ભલામણ કરી છે.

કંપનીઓ આ બેદરકારી બદલ દંડાશે

• જો ડેટા લેતી કંપની તેને સુરક્ષિત રાખવા માટે સેફગાર્ડ ન કરી શકે તો રૂ. 250 કરોડ સુધીનો દંડ
• ડેટા પ્રોટેક્શન બોર્ડ યૂઝર્સ પર્સનલ ડેટાના ભંગની માહિતી ન આપવા પર પણ 250 કરોડ રૂપિયાનો દંડ ફટકારશે
• ફરજોના પાલનના ભંગ બદલ રૂ. 10,000 સુધીનો દંડ.
• ડેટા ચોરી કે ભંગના મામલામાં મળતું વળતર સરકારના કોન્સોલિડેટેડ ફંડમાં જમા કરવામાં આવશે.