ધાન માટે જાની દુશ્મનોએ પણ ભેગું થવું પડે
બન્ને દુશ્મન દેશો સંયુક્ત રાષ્ટ્રની મધ્યસ્થીથી કાળા સમુદ્ર મારફત અનાજની નિકાસ ચાલુ કરવા સંધી કરશે
ધાન માટે જાની દુશ્મનોએ પણ ભેગું થવું પડે તે વાતને રશિયા- યુક્રેને સાચી ઠેરવી દીધી છે. રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે યુદ્ધ શરૂ થયાને લગભગ પાંચ મહિના થઈ ગયા છે. જોકે, બંને દેશો વચ્ચે અત્યાર સુધી કોઈ એક મુદ્દે કોઈ સમજૂતી થઈ નથી. હવે 150 દિવસ પછી, બંને દેશો સંયુક્ત રાષ્ટ્રની મધ્યસ્થી પછી કાળા સમુદ્રમાંથી અનાજની નિકાસ ચાલુ રાખવા માટે સમજૂતી પર પહોંચ્યા છે. આ સોદાથી રશિયા હવે યુક્રેનના બંદરો પરથી અનાજ ભરેલા જહાજોને અટકાવશે નહીં. એવું માનવામાં આવે છે કે આ પછી વિશ્વમાં વધતી જતી ખાદ્ય સંકટને ટાળી શકાશે.
તુર્કીના ડોલ્માબાચ પેલેસમાં બંને દેશો વચ્ચે કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. આ બેઠકમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્રના મહાસચિવ એન્ટોનિયો ગુટેરેસ અને તુર્કીના રાષ્ટ્રપતિ તૈયપ રજબ એર્દોઆન પણ હાજર હતા.ગુટેરેસે બેઠક બાદ કહ્યું કે આ ડીલથી યુક્રેનથી ખાદ્ય ચીજોની નિકાસનો માર્ગ ખુલી ગયો છે. તેનાથી વિકાસશીલ દેશોને ખાદ્ય અને આર્થિક સંકટમાંથી બહાર કાઢી શકાય છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે, રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીથી યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે. રશિયાએ યુક્રેનના ઘણા મહત્વપૂર્ણ ઠેકાણાઓ પર કબજો કરી લીધો છે. આમાં કાળા સમુદ્ર સાથે જોડાયેલા ઘણા મહત્વપૂર્ણ સ્થાનોનો સમાવેશ થાય છે. આ સિવાય રશિયાએ યુક્રેનના ઘણા મહત્વપૂર્ણ બંદરો પર કબજો કરી લીધો છે અથવા તો હુમલો કરવાનું ચાલુ રાખ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં યુક્રેનમાંથી ખાદ્યાન્નની નિકાસ પર લગભગ પાંચ મહિના માટે પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે. આ મડાગાંઠને સમાપ્ત કરવા માટે, યુએન અને તુર્કીએ રશિયા-યુક્રેન વચ્ચે વાતચીત શરૂ કરવાનો આગ્રહ કર્યો છે.
રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે યુદ્ધ શરૂ થયું ત્યારથી કિવની નિકાસ અટકી ગઈ છે. બીજી તરફ પશ્ચિમી દેશોએ રશિયા પર જબરદસ્ત પ્રતિબંધો લગાવ્યા છે. પરિણામે, યુક્રેન તેમજ રશિયામાંથી નિકાસમાં ઘટાડો થયો છે. મોટાભાગના દેશો રશિયા પાસેથી સીધી ખરીદી ટાળી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં ખાદ્ય મોંઘવારી સર્વોચ્ચ સ્તરે છે.
રશિયા-યુક્રેન કટોકટી સમગ્ર વિશ્ર્વને કેવી રીતે અસર કરી રહી છે?
રશિયા દ્વારા સર્જાયેલી મડાગાંઠને કારણે સમગ્ર વિશ્વમાં ખાદ્યપદાર્થોનો ફુગાવો નોંધાયો છે. ઈન્ટરનેશનલ ફૂડ એન્ડ એગ્રીકલ્ચર ઓર્ગેનાઈઝેશનનો ફૂડ પ્રાઇસ ઈન્ડેક્સ, જે સમગ્ર વિશ્વમાં ખાદ્યપદાર્થોની કિંમતો પર નજર રાખે છે, તે માર્ચમાં જ તેની સર્વકાલીન ઉંચી સપાટીએ પહોંચ્યો હતો. આ ટ્રેકર 1990માં જ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. એટલે કે સમગ્ર 32 વર્ષમાં ખાદ્ય પદાર્થોના ભાવ સૌથી વધુ નોંધાયા છે.
યુક્રેન રશિયા વિશ્ર્વની ઘઉંની 24%, સૂર્યમુખી તેલની 57% જરૂરિયાત પૂર્ણ કરે છે
આ બંને દેશો ખાદ્યાન્નની નિકાસના સંદર્ભમાં પાવરહાઉસ છે. આ બંને દેશો વિશ્વની ઘઉંની 24 ટકા જરૂરિયાતો પૂરી કરે છે. એટલું જ નહીં, રશિયા-યુક્રેન વિશ્વની સૂર્યમુખી તેલની 57 ટકા જરૂરિયાત પણ પૂરી કરે છે. યુએન કોમટ્રેડ મુજબ, આ બે દેશો 2016 થી 2020 સુધી વિશ્વની મકાઈની નિકાસના 14 ટકા માટે પણ જવાબદાર હતા. પરંતુ રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધની શરૂઆતથી નિકાસમાં પાછળ રહી ગયા છે અને ઘણા દેશોએ આ ખાદ્ય ચીજોની અછતનો સામનો કરવો પડ્યો છે.
ભારતે અફઘાનને અનાજની સહાય કરી: પાકિસ્તાનને પણ તેમાં નાછૂટકે મદદ કરવી પડી
વાત જ્યારે અનાજની આવે ત્યારે દુશ્મનાવટને નેવે મુકવી જ પડે. અફઘાનિસ્તાનમાં ભલે તાલિબાનોએ ધરાર સાશન મેળવ્યું, તેને વૈશ્વિક માન્યતા પણ મળી ન હતી. તેમ છતાં ભારતે ઉદારતા દાખવી માનવતાના ધોરણે તેને અનાજની સહાય કરી હતી. આ વેળાએ સહાય પહોંચાડવા પાકિસ્તાને પણ નાછૂટકે પોતાની ભૂમિનો ઉપયોગ કરવા દેવાની મંજૂરી આપવી પડી હતી.
