ગાંજાનું વેચાણ, ખેતી એનડીપીએસ એક્ટ હેઠળ પ્રતિબંધિત : ગાંજાના બીજનું વેચાણ ગુન્હો ગણાય ?
ગાંજો સાથે રાખવો, વેચાણ કરવું, ગાંજાની ખેતી કરવી તે નાર્કોટિક ડ્રગ્સ એન્ડ સાયકોટ્રોપિક સબસ્ટન્સ એક્ટ(એનડીપીએસ એક્ટ) હેઠળ ગુન્હો ગણવામાં આવે છે, પરંતુ સુપ્રીમ કોર્ટ હવે એક મુશ્કેલ પ્રશ્ન અંગે સુનવણી કરવા જઈ રહી છે, ગાંજાના બીજ વેચવું અથવા રાખવું એ પણ ગુનો છે કે કેમ ?
હવે આ સવાલ ગૂંચવણભર્યો એટલા માટે છે કે, કેનાબીસ પ્લાન્ટ એટલે કે ગાંજાના છોડ અને તેના બીનો ઉપયોગ દવા બનાવવા માટે પણ કરવામાં આવે છે. ગાંજાના બી તેમજ અન્ય છોડના અંગોમાંથી કેફીનનું નિર્માણ કરવામાં આવે છે જેનો ઉપયોગ ખાદ્ય પદાર્થથી માંડી દવા સુધીમાં કરવામાં આવે છે તો પછી જો ગાંજાના બીને ડ્રગ્સ તરીકે ગણવામાં આવે તો તેની સીધી અસર દવા બનાવવાની પ્રોસેસ અને રો મટીરીયલને થશે.
ન્યાયાધીશ હૃષીકેશ રોય અને સંજય કરોલની બેન્ચે એક આરોપી તરફે હાજર રહેલા એડવોકેટ સોમેશચંદ્ર ઝા દ્વારા એવી દલીલ કરી હતી કે, જો કોઈ વ્યક્તિ પાસેથી કેનાબીસના છોડ મળી આવે અને તેમાં બીજ ન હોય તો એનડીપીએસ એક્ટ લાગુ કરવામાં આવે છે.
એનડીપીએસ એક્ટની અધિનિયમની કલમ ૨નો સંદર્ભ આપતા ઝાએ રજૂઆત કરી હતી કે અધિનિયમ દર્શાવે છે કે વિધાનસભાએ ગાંજાની વ્યાખ્યામાંથી સભાનપણે ગાંજાના બીજને બાકાત રાખ્યા છે. અધિનિયમમાં ગાંજાની વ્યાખ્યા મુજબ તે ગાંજાના છોડના ફૂલ અથવા ફળ આપતો ટોચનો ભાગ છે અને જ્યારે ફૂલો અથવા ફળ આપતી ટોચ સાથે ન હોય ત્યારે બીજ અને પાંદડાને બાકાત રાખવાના હોય છે.
ગાંજા રાખવા અને વેચવા બદલ ગુજરાત પોલીસ દ્વારા ધરપકડ કરાયેલા આરોપીની અરજી સાંભળવા માટે સંમતિ આપતાં બેન્ચે રાજ્ય સરકારને નોટિસ જારી કરી અને એક મહિનાની અંદર અરજીનો જવાબ આપવા નિર્દેશ આપ્યો હતો. અરજદારના વકીલ સોમેશચંદ્ર ઝાએ નિર્દેશ કરવા માટે નાર્કોટિક ડ્રગ્સ એન્ડ સાયકોટ્રોપિક સબસ્ટન્સ એક્ટ, ૧૯૮૫ની કલમ ૨(૩)(બી)નો ઉલ્લેખ કર્યો છે કે, ગાંજાના બીજને કેનાબીસ (શણ)ની વ્યાખ્યામાંથી બાકાત રાખવામાં આવ્યા છે. વકીલ એ નિર્દેશ કરવા માટે તપાસનીશ અધિકારીના નિવેદનનો ઉલ્લેખ કરે છે કે જેની સાથે વ્યવહાર કરવામાં આવ્યો હતો તે ગાંજાના બીજ હતા અને તેથી એનડીપીએસ એક્ટની અરજીની ખાતરી ન હોઈ શકે.
કાયદાની કલમ ૮ તબીબી અથવા વૈજ્ઞાનિક હેતુઓ સિવાય અને કાયદાની જોગવાઈઓ હેઠળ બનાવેલા નિયમોના પાલન વિના કરવામાં આવતા ગાંજાની ખેતી પર પ્રતિબંધ મૂકે છે.
ગુજરાત હાઈકોર્ટ દ્વારા જામીન માટેની અરજી ફગાવી દેવામાં આવ્યા બાદ આરોપીએ સુપ્રીમ કોર્ટનો સંપર્ક કર્યો હતો. ગાંજાની ખેતીમાં સંડોવાયેલા અન્ય આરોપીના નામ પરથી તેને પકડવામાં આવ્યો હતો અને તેના પર બીજ સપ્લાય કરવાનો આરોપ મૂક્યો હતો.
હાઈકોર્ટના આદેશને પડકારતી અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, પ્રોસિક્યુશનનો આખો મામલો આરોપી નંબર ૧ દ્વારા આપવામાં આવેલા કથિત નિવેદન પર આધારિત છે, જેમાં અરજદારને તે વ્યક્તિ તરીકે દર્શાવવામાં આવ્યો છે કે જેની પાસેથી ગાંજાના બીજ ખરીદવામાં આવ્યા હતા. જો કે, આવા નિવેદનો રેકોર્ડ કરવામાં આવ્યા છે. એ નોંધવું યોગ્ય છે કે અરજદાર પાસેથી કોઈ પ્રતિબંધિત વસ્તુઓ વસૂલવામાં આવી નથી.
ગાંજાના બીને એનડીપીએસ એક્ટમાંથી અપાઈ છે મુક્તિ ?!!
એનડીપીએસ એક્ટની અધિનિયમની કલમ ૨નો સંદર્ભ આપતા ઝાએ રજૂઆત કરી હતી કે અધિનિયમ દર્શાવે છે કે વિધાનસભાએ ગાંજાની વ્યાખ્યામાંથી સભાનપણે ગાંજાના બીજને બાકાત રાખ્યા છે. અધિનિયમમાં ગાંજાની વ્યાખ્યા મુજબ તે ગાંજાના છોડના ફૂલ અથવા ફળ આપતો ટોચનો ભાગ છે અને જ્યારે ફૂલો અથવા ફળ આપતી ટોચ સાથે ન હોય ત્યારે બીજ અને પાંદડાને બાકાત રાખવાના હોય છે.
દવાના નિર્માણ માટે પણ વપરાય છે ગાંજાના બી !!
કેનાબીસ પ્લાન્ટ એટલે કે ગાંજાના છોડ અને તેના બીનો ઉપયોગ દવા બનાવવા માટે પણ કરવામાં આવે છે. ગાંજાના બી તેમજ અન્ય છોડના અંગોમાંથી કેફીનનું નિર્માણ કરવામાં આવે છે જેનો ઉપયોગ ખાદ્ય પદાર્થથી માંડી દવા સુધીમાં કરવામાં આવે છે તો પછી જો ગાંજાના બીને ડ્રગ્સ તરીકે ગણવામાં આવે તો તેની સીધી અસર દવા બનાવવાની પ્રોસેસ અને રો મટીરીયલને થશે
