રવિવારે ભારતના હવામાન વિભાગના 148મા સ્થાપના દિવસ નિમિત્તે એક કાર્યક્રમમાં તેમના સંબોધનમાં, સિંહે 2014 થી જ્યારે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની સરકાર સત્તામાં આવી ત્યારે નેટવર્કને વધારવા માટે લેવામાં આવેલા સક્રિય પગલાં વિશે વાત કરી હતી.
દેશના ખૂણે-ખૂણાની હવામાનની સચોટ આગાહી માટે ડોપ્લર વેધર રડાર નેટવર્ક સક્રિય કરાશે
કેન્દ્રીય મંત્રી જીતેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું હતું કે, આત્યંતિક હવામાનની ઘટનાઓ સંબંધિત વધુ સચોટ આગાહીઓ માટે ડોપ્લર વેધર રડાર નેટવર્ક 2025 સુધીમાં સમગ્ર દેશને આવરી લેશે અને 2025થી હવામાન ખાતું સચોટ આગાહી કરી શકશે.
સિંહે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, જમ્મુ અને કાશ્મીર, ઉત્તરાખંડ અને હિમાચલ પ્રદેશમાં ચાર ડોપ્લર વેધર રડાર સિસ્ટમ્સ તેમજ 200 એગ્રો-ઓટોમેટેડ વેધર સ્ટેશનનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું. 2025 સુધીમાં 660 જિલ્લા કૃષિ-હવામાન એકમો સ્થાપવાની યોજના ધરાવે છે.
સિંઘે જણાવ્યું હતું કે વર્તમાન સરકારની રાષ્ટ્રીય આપત્તિ વ્યવસ્થાપન યોજનાઓ, માર્ગદર્શિકાઓ અને એસઓપીની છત્રછાયા હેઠળ ડિઝાસ્ટર મેનેજરો અને જનતા દ્વારા પ્રતિસાદની કાર્યવાહીને કારણે ચક્રવાત અને ગરમીના મોજાંને કારણે થયેલા જાનહાનિનો આંકડો સિંગલ અથવા ડબલ ડિજિટમાં ઘટી ગયો છે.સિંઘે ભૌગોલિક પ્લેટફોર્મમાં જોખમ, નબળાઈ અને જોખમ મૂલ્યાંકનને ધ્યાનમાં રાખીને શહેર અને જિલ્લા સ્તરે અસર આધારિત હવામાનની આગાહીઓ અને જોખમ આધારિત ચેતવણીઓ માટે આઇએમડીની પ્રશંસા કરી.
આઇએમડીના વડા મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે ભારે વરસાદ, વાવાઝોડું, ધુમ્મસ અને શીત લહેરો સહિતની ગંભીર હવામાનની આગાહીમાં છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં 40-50% સુધારો થયો છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે વરસાદના અંદાજમાં અનિશ્ચિતતાને દૂર કરવા માટે હાલના ડોપ્લર રડારને અપગ્રેડ કરવાની આઇએમડી યોજના છે.
ડોપ્લર વેધર રડાર શું છે?
રડાર શરૂ થવાથી વાતાવરણની સ્થિતિ પર બાજ નજર રહી શકશે. જેના થકી કુદરતી આફતોને લીધે થતી ખુવારી મહદ મદદ અંશે ઘટી શકશે. દેશભરમાં આ પ્રકારના રડાર કામ કરતું થયા બાદ 500કિ.મી.ની ત્રિજિયામાં વરસાદ, ભેજ, ઠંડી, ગરમીની આંકડા સહિતની વિગતો આગોતરી મેળવી શકાશે. વળી ક્યાં કેટલો અને કેવો વરસાદ પડશે તે પણ જાણી શકાશે. જેના લીધે હોનારતોમાં થતી નુકસાની ટાળી શકાશે. સુનામીની ચેતાવણી પણ શક્ય બનશે. આ સિસ્ટમની સઘન તાલીમ લઇ કર્મચારીઓ સજ્જ બન્યા છે. – 160 મીટરની ઉંચાઇ પર કામ કરશે. 160 મીટરની ઉંચાઇ પર આવેલું હવામાનનું નૂતન બિલ્ડિંગ તેમજ 15 મીટરનો વિશાળ ગોળો 150 કિલોમીટરના પવન સામે ટકી રહેવા સક્ષમ છે.
