આદુ આપણા રસોડાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે, કે જેની મદદથી આપણે અનેક પ્રકારની વાનગીઓનો સ્વાદ વધારી શકીએ છીએ, પણ તે કોઈપણ આયુર્વેદિક ઔષધિથી કમ નથી. જો આપણે તેને કાચી ચાવીએ, તેનો રસ પીતા હોઈએ અથવા હર્બલ ટી સાથે તેનું સેવન કરીએ તો તે આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. આદુમાં જીંજરોલ નામનું કમ્પાઉન્ડ જોવા મળે છે જે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. આ સિવાય તેમાં વિટામિન B3, વિટામિન B6, વિટામિન C, આયર્ન, પોટેશિયમ, મેગ્નેશિયમ, ફોસ્ફરસ, ઝિંક, ફોલેટ હોય છે.ફોલેટ, રિબોફ્લેવિન અને નિયાસિન જેવા પોષક તત્વો મળી આવે છે. આવો જાણીએ આદુ ખાવાથી શું ફાયદા થાય છે.
સૂકા આદુ એટલે કે (સુંઠ) અને તાજા (લીલું )આદુ બંનેના સ્વાસ્થ્ય માટે ઘણા ફાયદા છે અને તેનો આહારમાં સમાવેશ કરવો જોઈએ. પરંતુ જો તમે સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત કોઈ ખતરનાક રોગ અથવા એલર્જીથી પીડિત છો તો તમારે થોડી સાવધાની સાથે તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
આદુ શું છે?
આદુ, જેને Zingiber officinale તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક ફૂલવાળો છોડ છે જે Zingiberaceae પરિવારનો છે. તે એક મૂળ શાકભાજી છે જેનો તીખો અને મસાલેદાર સ્વાદ હોય છે, જે તેને રસોઈમાં લોકપ્રિય ઘટક બનાવે છે. તે તેના ઔષધીય ગુણધર્મો માટે પણ જાણીતું છે અને તેનો ઉપયોગ વિવિધ રોગોની સારવાર માટે પરંપરાગત દવાઓમાં થાય છે.
તાજા આદુ
તાજા એ આદુના છોડના મૂળનો ઉલ્લેખ કરે છે જે કોઈપણ રીતે સૂકવવામાં આવ્યા નથી અથવા પ્રક્રિયા કરવામાં આવ્યા નથી. તે હળવા કથ્થઈ રંગના હોય છે અને તેમાં મક્કમ, તંતુમય રચના હોય છે. તાજા આદુમાં મજબૂત સ્વાદ અને સુગંધ હોય છે, જે તેને ઘણી વાનગીઓમાં, ખાસ કરીને એશિયન રાંધણકળામાં આવશ્યક ઘટક બનાવે છે. તેનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે આદુની ચા બનાવવા અથવા તેના સ્વાસ્થ્ય લાભો માટે સ્મૂધીમાં ઉમેરવા માટે પણ થાય છે.
સૂકા આદુ
બીજી તરફ સૂકું આદુ અથવા પીસેલું આદુ, તાજા આદુના મૂળને સૂકવીને અને તેને બારીક પાવડરમાં પીસીને બનાવવામાં આવે છે. તે હળવા પીળો રંગ ધરાવે છે અને તાજા આદુ કરતાં વધુ તીવ્ર સ્વાદ ધરાવે છે. સુકા આદુનો ઉપયોગ ઘણીવાર રસોઈ અને પકવવાન તેમજ પરંપરાગત દવાઓમાં મસાલા તરીકે થાય છે.
બંને વચ્ચે પોષણમાં તફાવત છે
તાજા અને સૂકા આદુ બંને વિવિધ સ્વાસ્થ્ય લાભો પ્રદાન કરે છે, તાજા આદુમાં લગભગ 79% પાણી હોય છે, જ્યારે સૂકા આદુમાં માત્ર 10% પાણી હોય છે. આનો અર્થ એ છે કે સૂકા આદુ પોષક તત્વો અને કેલરીની દ્રષ્ટિએ વધુ કેન્દ્રિત છે, કારણ કે તેમાં પાણીનું પ્રમાણ ઓછું છે.
તાજા આદુ એ વિટામિન સી, પોટેશિયમ, મેગ્નેશિયમ અને મેંગેનીઝનો ઉત્તમ સ્ત્રોત છે. તેમાં જીંજરોલ અને શોગોલ જેવા એન્ટીઓક્સીડેન્ટ પણ હોય છે, જેમાં બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો હોય છે. બીજી તરફ, સૂકું આદુ આયર્ન અને ડાયેટરી ફાઈબરનો સારો સોર્સ હોઈ છે. તેમાં તાજા આદુ કરતાં જીંજરોલ અને શોગોલનું ઉચ્ચ સ્તર હોય છે. તાજા અને સૂકા બંને પ્રકારના આદુના ઘણા ફાયદા છે.
તાજા આદુ
ઉબકા અને ઉલ્ટીથી રાહત આપે છે. તાજા આદુ ઉબકા અને ઉલ્ટી ઘટાડવાની ક્ષમતા માટે જાણીતું છે. ખાસ કરીને ગર્ભાવસ્થા અથવા કીમોથેરાપી દરમિયાન.
બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો: તાજા આદુમાં રહેલ સંયોજનોમાં બળતરા વિરોધી અસર હોય છે, જે તેને અસ્થિવા અને સંધિવા જેવી સ્થિતિઓ માટે ફાયદાકારક બનાવે છે.
પાચન સુધારે છે: તાજા આદુમાં એન્ઝાઇમ હોય છે જે પાચનમાં મદદ કરે છે અને પેટનું ફૂલવું, ગેસ અને કબજિયાતને દૂર કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં વધારો કરે છે: તાજા આદુમાં રહેલા એન્ટીઑકિસડન્ટોનું ઉચ્ચ સ્તર રોગપ્રતિકારક શક્તિને વધારવામાં અને રોગો સામે રક્ષણ કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
માસિક ખેંચાણ ઘટાડે છે: અભ્યાસોએ દર્શાવ્યું છે કે તાજા આદુનું સેવન માસિક ખેંચાણની તીવ્રતા ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
સૂકા આદુ
શરદી અને ફલૂના લક્ષણોમાં રાહત આપે છે: સૂકા આદુનો ઉપયોગ ઘણીવાર ગળામાં દુખાવો અને ઉધરસ પર શાંત અસર માટે ગરમ આદુની ચા બનાવવા માટે થાય છે.
બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો: સૂકા આદુ શરીરમાં બળતરા ઘટાડવામાં વધુ અસરકારક બનાવે છે.
વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે: સૂકા આદુમાં હાજર ડાયેટરી ફાઇબર તૃપ્તિને પ્રોત્સાહન આપીને અને કેલરીની માત્રામાં ઘટાડો કરીને વજન ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
બ્લડ સુગરના સ્તરને નિયંત્રિત કરે છે: અભ્યાસોએ દર્શાવ્યું છે કે સૂકું આદુ ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકોમાં રક્ત ખાંડના સ્તરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
દુખાવામાં રાહત આપે છે: સૂકા આદુના બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો તેને માથાનો દુખાવો, સ્નાયુમાં દુખાવો અને માસિક ખેંચાણ માટે લોકપ્રિય ઉપાય બનાવે છે.
