કરવા ચોથ એ હિન્દુઓનો મુખ્ય તહેવાર છે. તે ભારતના પંજાબ, ઉત્તરપ્રદેશ, હરિયાણા, મધ્યપ્રદેશ અને રાજસ્થાનમાં કાર્તિક મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્થી પર ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવાર સૌભાગ્યવતી (સુહાગિન) ની મહિલાઓ દ્વારા ઉજવવામાં આવે છે. આ ઉપવાસ લગભગ પાંચ વાગ્યા પછી સવારે સૂર્યોદય પહેલાં શરૂ થાય છે અને રાત્રે ચંદ્રદર્શન પછી પુર્ણ થાય છે.
ગ્રામીણ મહિલાઓથી માંડીને આધુનિક મહિલાઓ સુધીની તમામ મહિલાઓ ખૂબ જ આદર અને ઉત્સાહથી કરચૌથના વ્રતનું પાલન કરે છે. શાસ્ત્રો અનુસાર આ વ્રત કાર્તિક મહિનાના કૃષ્ણપક્ષ દિવસે પતિની દીર્ધાયુષ્ય અને અખંડ સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત કરવા અર્પણ કરવામાં આવે છે. કરવચૌથમાં પણ સંકષ્ટિગણેશ ચતુર્થીની જેમ દિવસભર ઉપવાસ રાખવાનો અને રાત્રે ચંદ્રને અર્ઘ્ય આપ્યા પછી જ ખાવાનો કાયદો છે. હાલના સમયમાં, મોટાભાગની મહિલાઓ તેમના કુટુંબમાં પ્રચલિત રિવાજ પ્રમાણે કરાવૌથ વ્રતોત્સવની ઉજવણી કરે છે, પરંતુ મોટાભાગની સ્ત્રીઓ નિ: શુલ્ક રહે છે અને ચંદ્ર ઉદયની રાહ જુએ છે.
કાર્તિક કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્થી પર કરકચતુર્થી (કરવ-ચોથ) ઉપવાસ કરવાનો નિયમ છે. આ વ્રતની વિશેષતા એ છે કે ભાગ્યશાળી મહિલાઓને જ આ ઉપવાસ કરવાનો અધિકાર છે. સ્ત્રી કોઈ પણ વય, જાતિ, વર્ણ, સંપ્રદાયની હોવી જોઈએ, દરેકને આ ઉપવાસ કરવાનો અધિકાર છે. તે નસીબદાર મહિલાઓ (સુહાગિન) જેઓ તેમના પતિની ઉંમર, આરોગ્ય અને સારા નસીબની ઇચ્છા રાખે છે, આ ઉપવાસ રાખે છે.
આખા ભારત દેશ માં કરવાચૌથના વ્રતનોં તહેવાર ઉજવવામાં આવ્યો, ખાસ કરીને આ વ્રત ઉત્તર ભારતમાં ઉજવવાની પ્રથા છે, પરંતુ હિન્દી ફિલ્મો તથા સીરીયલોમાં વિષેશ રીતે આ વ્રત નુ મહત્વ દેખાડતા હોય, આ વ્રત ખુબ લોકપ્રિય થયુ છે, આ વ્રત માં સૌભાગ્યવતી સ્ત્રીઓ પોતાના પતિની લાંબી આયુ તથા સારા સ્વાસ્થ્યની મનોકામના માટે કરવાચોથ માતાજીની પૂજા કરે છે.આ વ્રતમાં સૌભાગ્યવતી સ્ત્રીઓ વહેલી સવારના ત્રણ વાગ્યે ઉઠી પોતાની સાસુ દ્વારા આપવામાં આવેલી સરગી (ફળ – મીઠુદુધ) પ્રસાદ રૂપે ગ્રહણ કરે છે, ત્યારબાદ આખો દિવસ કોરો ઉપવાસ કરે છે, અને રાત્રે સોળેસણગાર સજી ચારળી દ્વારા ચંદ્ર ના દર્શન કરી પોતાના પતિનો ચહેરો જુએ છે, ત્યારબાદ પતિ ના હાથે જળ ગ્રહણ કરી ખુબજ કઠણવ્રતનુ સમાપન કરે છે.
