વડાપ્રધાને મન કી બાતમાં ભારતીય સાંકેતિક ભાષા સંશોધન અને તાલીમ કેન્દ્રના સાંકેતિક ભાષાના વિકાસ માટે કરવામાં આવેલા પ્રયાસોનો કર્યો ઉલ્લેખ
દેશમાં પ્રથમ વખત શૈક્ષણિક અભ્યાસક્રમમાં સાંકેતિક ભાષાને વિષય તરીકે સામેલ કરવામાં આવી રહી છે. તેમ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેમના સાપ્તાહિક રેડિયો ટોક ’મન કી બાત’માં કહ્યું હતું. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 25 સપ્ટેમ્બરે તેમના રેડિયો કાર્યક્રમ ’મન કી બાત’માં ભારતીય સાંકેતિક ભાષા સંશોધન અને તાલીમ કેન્દ્રના સાંકેતિક ભાષાના વિકાસ માટે કરવામાં આવેલા પ્રયાસોનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે છેલ્લા સાત-આઠ વર્ષમાં સાંકેતિક ભાષાના વિકાસ માટે દેશવ્યાપી અભિયાનનો લાભ લાખો દિવ્યાંગ ભાઈ-બહેનોને મળી રહ્યો છે.
’મન કી બાત’ની 93મી આવૃત્તિમાં વડાપ્રધાન મોદીએ કહ્યું કે ભારતમાં વર્ષોથી સાંકેતિક ભાષાના હાવભાવ નક્કી કરવા માટે કોઈ સ્પષ્ટ ધોરણો નથી. આ મુશ્કેલીઓને દૂર કરવા માટે, 2015માં ’ભારતીય સાઇન લેંગ્વેજ રિસર્ચ એન્ડ ટ્રેનિંગ સેન્ટર’ની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. સંસ્થાએ અત્યાર સુધીમાં દસ હજાર શબ્દો અને અભિવ્યક્તિઓનો શબ્દકોશ તૈયાર કર્યો છે તે આનંદની વાત છે. 23 સપ્ટેમ્બરના રોજ સાઇન લેંગ્વેજ ડે પર કેટલાક શાળા અભ્યાસક્રમો પણ શરૂ કરવામાં આવ્યા હતા.
આ સાથે વડાપ્રધાને બ્રેઈલમાં આસામી ભાષાના શબ્દકોશ ’હેમકોશ’નો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે હેમકોશ આસામી ભાષાનો સૌથી જૂનો શબ્દકોશ છે. તે 19મી સદીમાં તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું. જેનું સંપાદન જાણીતા ભાષાશાસ્ત્રી હેમચંદ્ર બરુઆએ કર્યું હતું. હેમકોશની બ્રેઈલ આવૃત્તિ લગભગ દસ હજાર પાનાની છે અને તે 15 ખંડોમાં પ્રકાશિત થવા જઈ રહી છે. આમાં એક લાખથી વધુ શબ્દોનું ભાષાંતર કરવું પડશે.સાંકેતિક ભાષા વિશે વાત કરતા વડાપ્રધાન મોદીએ કહ્યું, ’ઘણા લોકો એવા છે જે કાં તો સાંભળી શકતા નથી અથવા તો બોલીને અભિવ્યક્ત કરી શકતા નથી. આવા સાથીઓનો સૌથી મોટો આધાર સાંકેતિક ભાષા છે. પરંતુ ભારતમાં વર્ષોથી એક મોટી સમસ્યા એ હતી કે સાઈન લેંગ્વેજ માટે કોઈ સ્પષ્ટ માર્ગદર્શિકા, કોઈ ધોરણો નહોતા.આ મુશ્કેલીઓને દૂર કરવા માટે, વર્ષ 2015માં ભારતીય સાંકેતિક ભાષા સંશોધન અને તાલીમ કેન્દ્રની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ સાઇન લેંગ્વેજના ચોક્કસ ધોરણને જાળવી રાખવા પર પણ ખૂબ ભાર મૂકે છે.
