ભારત અને અફઘાનિસ્તાન તેમના સંબંધોને નવા સ્તરે લઈ જઈ રહ્યા છે. શહતુત ડેમ એ બંને દેશોના સંબંધોને નવી ઊંચાઈએ લઈ જશે. આ અગત્યના પ્રોજેક્ટના કરાર અંગે ભારત-અફઘાનિસ્તાન પરિષદમાં બંને દેશોના વડાઓએ વાટાઘાટો કરી છે. અફઘાનિસ્તાનમાં આ પ્રોજેક્ટ ઉપરાંત, ભારતે 8 મિલિયન ડોલરના પ્રોજેક્ટને તૈયાર કરવાની પ્રતિબદ્ધતાને પણ ફરીથી વ્યક્ત કર્યો છે. આતંકવાદ સામે લડતા અફઘાનિસ્તાન માટે ભારતે લગભગ 150 પ્રોજેક્ટની જાહેરાત કરી છે.
ગત વર્ષે કાબુલ નદી પર શહતુત ડેમની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. આ શેતૂર ડેમ ભારતની સહાયથી કાબુલ નદીના બેસિનમાં બનાવવામાં આવશે. જેનાથી કાબુલના લોકોને પીવા અને સિંચાઇ માટે પાણી મળશે. આ પ્રોજેક્ટની કિંમત 300 મિલિયન ડોલરથી વધુ છે.
કાબુલના 20 લાખ લોકોને પીવાનું પાણી મળશે. આ ઉપરાંત ચારસાઈબ અને ખૈરાબાદની લગભગ 4000 હેક્ટર જમીન સિંચાઇ કરવામાં આવશે. આ ડેમની એક મુખ્ય વિશેષતા એ છે કે તેનાથી પર્યાવરણને કોઈ નુકસાન થશે નહીં અને નદીના પ્રવાહમાં કોઈ પરિવર્તન આવશે નહીં.
નોંધનીય છે કે, કૃષિ ક્ષેત્રનો અફઘાનિસ્તાનના જીડીપીમાં આશરે 20-40 ટકા હિસ્સો છે. આ દેશની લગભગ 60 ટકા વસ્તી કૃષિ પર આધારીત છે. દેશના લગભગ 20 પ્રાંત એવા છે જ્યાં 2017 થી વરસાદમાં લગભગ 60 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.
પાકિસ્તાનનો નનૈયો …
અફઘાનિસ્તાને પાણી અંગે 1973 માં ઇરાન સાથે કરાર કર્યો હતો. પરંતુ તે સમય જતાં પાછળ રહી ગયો. તેનું કારણ અહીંના તાલિબાનનું વધતું પ્રભુત્વ હતું. અફઘાનિસ્તાન ઈરાન ઉપર તાલિબાનને પ્રોત્સાહન આપવા અને હેલહંદ નદી પર ડેમના બાંધકામમાં અવરોધ લાવવાનો આક્ષેપ કરે છે. પાકિસ્તાન પણ ભારતના સહયોગથી બનેલા શેહતુત ડેમની વિરુદ્ધ છે. પાકિસ્તાનનું કહેવું છે કે આ ડેમના નિર્માણથી પાકિસ્તાનમાં પાણીની તંગી સર્જાશે. કબુલ નદી હિન્દુકુશ પર્વતમાળાના સંગલાખ ક્ષેત્રમાંથી નીકળે છે અને કાબુલ, સુરબી અને જલાલાબાદ થઈને ખૈબર પખ્તુનખ્વારથી પાકિસ્તાનમાં પ્રવેશ કરે છે.
