દેશની ખાદ્ય સુરક્ષા માટે ભારતીય ખાદ્ય નિગમ હરહંમેશ તત્પર!!!
લોકોના સ્વાસ્થ્યને ધ્યાને લઇ વિટામિન બી-12, ફોલિક એસિડ જેવા પોષક તત્વો ધરાવતા ફોર્ટીફાઇડ ચોખાનું વિતરણ હાથ ધરાયુ
સાયન્ટિફિક ગોડાઉનથી સુસજ્જ છે રાજકોટનો એફસીઆઈ ડેપો
એફસીઆઈ રાજકોટ 11 મહેસૂલી જિલ્લાઓને અનાજ પૂરું પાડવા સક્ષમ, દિવને પણ જરૂરિયાત મુજબ અનાજ આપવામાં આવે છે
દેશની ખાદ્ય સુરક્ષામાં હમેશા અગ્રેસર ભારતીય ખાદ્ય નિગમ, ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયાએ ભારત સરકારનું એક એવું ઉપક્રમ છે, જે આપણા દેશને ખાદ્ય સુરક્ષા પ્રદાન કરે છે અને સુવિધા પણ આપે છે. આઝાદી પછી, આપણો દેશ થોડા વર્ષો સુધી ખાદ્યપદાર્થોની અછતની ગંભીર સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યો હતો, ત્યારે આપણા તત્કાલિન વડાપ્રધાન લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીજીના નેતૃત્વમાં સરકારે દેશને ખાદ્ય સુરક્ષા પ્રદાન કરવાનો નિર્ણય લીધો અને ભારતીય ખાદ્ય નિગમની સ્થાપના કરવામાં આવી. ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયાની સ્થાપના વર્ષ 1964માં ફૂડ કોર્પોરેશન એક્ટ, 1964 દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જે ગ્રાહક બાબતો, ખાદ્ય અને જાહેર વિતરણ મંત્રાલય હેઠળ કાર્યરત છે.
એફસીઆઈના ઘંટેશ્વર ડેપોની જો વાત કરીએ તો આ ડેપો ગુજરાત પ્રદેશની રાજકોટ વિભાગીય કચેરીમાં આવેલું છે. ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા પાસે દેશભરમાં આવા 1871 ખાનગી અને ભાડે રાખેલા ખાદ્ય સંગ્રહ ડેપો છે, જેમાં કુલ 61.20 લાખ મેટ્રિક ટન ઘઉં અને 68.85 લાખ મેટ્રિક ટન ચોખા હાલમાં સંગ્રહિત છે. આ રીતે, દેશને ખાદ્ય સુરક્ષા પૂરી પાડવા માટે એફસીઆઈ પાસે અનાજનો પૂરતો બફર સ્ટોક ઉપલબ્ધ છે. એફસીઆઈ રાજકોટ વિભાગ હેઠળ સૌરાષ્ટ્રમાં 13 ડેપો આવેલા છે, જેમાં એફસીઆઈ ગુજરાત પ્રદેશમાં હાલમાં કુલ 1.53 લાખ મેટ્રિક ટન અનાજ અને કુલ 6.25 લાખ મેટ્રિક ટન અનાજ ઉપલબ્ધ છે.
એફસીઆઈ રાજકોટ, સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તાર અને દીવમાં 11 મહેસૂલી જિલ્લાઓને અનાજ પૂરું પાડે છે. એફસીઆઈના વિવિધ ગોડાઉનોમાં સંગ્રહિત અનાજનું રાજ્ય સરકાર દ્વારા લાભાર્થીઓને વિવિધ ખાદ્ય વિતરણ યોજનાઓ હેઠળ વિતરણ કરવામાં આવે છે, જે ભારત સરકાર દ્વારા ચલાવવામાં આવતી વિવિધ અન્ન વિતરણ યોજનાઓ જેમ કે પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના, એનએફએસએ હેઠળ કરવામાં આવે છે.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીની દીર્ઘ દ્રષ્ટિ અને લોકોની સેવાના પ્રકલ્પને ઉજાગર કરવા એપ્રિલ 2020 માં પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ યોજના અમલમાં મૂકવામાં આવી હતી આ યોજના હેઠળ વ્યક્તિ દીઠ દર મહિને 5 કિલો અનાજનું વિનામૂલ્યે વિતરણ કરવામાં આવે છે. પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના હેઠળ એફસીઆઈ દ્વારા એપ્રિલ 2020 મહિનાથી અત્યાર સુધીમાં કુલ 749.75 લાખ મેટ્રિક ટનનું અનાજનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું છે.
આ ઉપરાંત, ભારત સરકારની માર્ગદર્શિકા અનુસાર, નાના બાળકોમાં કુપોષણ નિવારણ માટે, એફસીઆઈ દ્વારા સમગ્ર દેશમાં ફોર્ટિફાઇડ ચોખા એટલે કે પૌષ્ટિક ચોખા આપવાનું અભિયાન શરૂ કરવામાં આવ્યું છે અને જૂન-21 મહિનાથી અત્યાર સુધીમાં 95 હજારનું વિતરણ માત્ર રાજકોટ વિભાગમાં જ કરવામાં આવ્યું છે.એમટી ફોર્ટિફાઇડ ચોખાનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું છે અને ગુજરાત રાજ્યમાં અત્યાર સુધીમાં કુલ 6.48 લાખ મેટ્રિક ટન ફોર્ટિફાઇડ ચોખાનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું છે. ફોર્ટિફાઇડ ચોખામાં આયર્ન, વિટામિન બી-12, ફોલિક એસિડ જેવા પોષક તત્વો ઉપલબ્ધ છે.
ખાદ્ય સુરક્ષા માટે અને ખેડૂતોના હિતનું રક્ષણ કરવા અને અનાજ ઉપલબ્ધ કરાવવા માટે એફસીઆઈ દ્વારા વિવિધ રાજ્યોમાં જ્યાં મોટા પ્રમાણમાં અનાજનું ઉત્પાદન થાય છે ત્યાં અનાજની ખરીદી કરવામાં આવે છે. મુખ્યત્વે પંજાબ, હરિયાણા અને મધ્યપ્રદેશથી ઘઉં અને ચોખા મંગાવવામાં આવે છે અને રેલ્વે રેક દ્વારા ગુજરાત રાજ્યમાં લાવવામાં આવે છે અને ગુજરાતમાં સ્થિત એફસીઆઈના વિવિધ ડેપો પર એકત્ર કર્યા બાદ તેનું વિતરણ કરવામાં આવે છે.
વર્ષ 2022ની વાત કરીએ તો, અત્યાર સુધીમાં ગુજરાતમાં 42.44 લાખ મેટ્રિક ટન ઘઉં અને ચોખા વિવિધ જાહેર વિતરણ યોજનાઓ હેઠળ રેક અને 40.90 લાખ મેટ્રિક ટન દ્વારા પ્રાપ્ત થયા છે. પીડીએસ લાભાર્થીઓમાં અનાજનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું હતું.
કોરોના રોગચાળો હોય કે કોઈ પણ આપત્તિની સ્થિતિમાં, દેશના લોકોને ખાદ્ય સુરક્ષા પૂરી પાડવાનું એફસીઆઈ આ મહાન કાર્ય સતત અને સ્થિર રીતે ચાલુ રહે છે. એફસીઆઈના સીએમડી અશોકકુમાર મિણા , ગુજરાતના મહાપ્રબંધક શ્રીકાંત પ્રસાદ, રાજકોટના ડિવિઝનલ મેનેજર રામ પ્રકાશ, પ્રોટોકોલ ઓફિસર મહેન્દ્ર પાટીલ તથા ગુણ નિયંત્રણ મેનેજર એન.પી લાઠીયા દ્વારા એફસીઆઈની કામગીરી અંગે માહિતી આપવામાં આવી હતી. રાજકોટ ડિવિઝનની તારું વ્યવસ્થાને પણ દિલ્હી અને અમદાવાદ સ્તર ઉપર વખાણવામાં આવી હતી.
ફૂડ કોર્પોરેશનમાં પ્રમુખ ઉદ્દેશ્યો
- ખેડૂતો પાસેથી અસરકારક ટેકાના ભાવે અનાજની ખરીદી કરીને ખેડૂતોના હિતની રક્ષા કરવી.
- વિવિધ ડેપોમાં પ્રાપ્ત થયેલ અનાજનું પરિભ્રમણ અને સંગ્રહ કરીને સંતોષકારક બફર સ્ટોક ઉપલબ્ધ રાખવો.
- અને જાહેર વિતરણ વ્યવસ્થા એટલે કે પીડીએસ હેઠળ રાજ્ય સરકારો દ્વારા સમગ્ર દેશમાં જરૂરિયાતમંદ નાગરિકોને અનાજનું વિતરણ.
ગોડાઉનમાં પડેલા અનાજની ગુણવત્તા યથાવત રહે તે માટે લેબોરેટરીમાં દર 15 દિવસે ચકાસણી કરવામાં આવે છે
એફસીઆઈ એટલે કે ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા ગુણવત્તા ખાતરીની બાબતમાં કડક ગુણવત્તાના ધોરણો અપનાવે છે અને ગુણવત્તાની તપાસ પછી જ રાજ્ય સરકાર દ્વારા અનાજ ઉપાડવામાં આવે છે. ખાસ કરીને ગુજરાત રાજ્યની વાત કરીએ તો, એફસીઆઈ દ્વારા જારી કરાયેલા તમામ અનાજને રાજ્ય સરકારની માન્ય ફૂડ રિસર્ચ લેબોરેટરી દ્વારા ગુણવત્તા પરીક્ષણ પછી જ એફસીઆઈ ડેપોમાંથી મુક્ત કરવામાં આવે છે, જે ગુજરાતની નોડલ એજન્સી જીએસસીએસસી લિમિટેડ દ્વારા ઉપાડવામાં આવે છે. રાજ્ય ટ્રક દ્વારા વહન કરવામાં આવે છે.
લોકોને અનાજ અંગે કોઈ અવ્યવસ્થા ન સર્જાય તે માટે એફસીઆઇ હર હંમેશ સજ્જ: રામ પ્રકાશ
રાજકોટના ડિવિઝનલ મેનેજર રામ પ્રકાશે અબતક સાથે વાતચીત દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે, લોકોને અનાજ અંગે કોઈ ગેરવ્યવસ્થા ન સર્જાય તે માટે ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા હરહંમેશ સજ રહ્યું છે અને તે માટેની વિશેષ વ્યવસ્થા પણ ઉભી કરવામાં આવી છે. કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા હરહંમેશ અનાજની ગુણવત્તા અંગે ચિંતિત રહેતું હોય છે અને એટલું જ નહીં ગુણવત્તા યથાવત રીતે જળવાઈ રહે તે માટેના અનેકવિધ પ્રયત્નો પણ હાથ ધરે છે. વધુમાં તેઓએ ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા રાજકોટ ડિવિઝન અંગેની કામગીરી વર્ણવી હતી અને જણાવ્યું હતું કે અહીં સંપૂર્ણ સિસ્ટમ ટ્રાન્સપરન્ટ રીતે એટલે કે નિસપક્ષતાથી કામ કરે છે.
ગોડાઉનમાં સંગ્રહિત અનાજની ગુણવત્તા સમયાંતરે ચકાસવીએ એફસીઆઇનો હેતુ: એન.પી લાઠીયા
ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા રાજકોટ ડિવિઝનના ગુણ નિયંત્રણ મેનેજર એન.પી લાઠીયાએ માહિતી આપતા જણાવ્યું હતું કે રાજકોટ ડિવિઝન ખાતે જે ગોડાઉન ઉભા કરવામાં આવેલા છે તે સંપૂર્ણ વૈજ્ઞાનિક ઢબે ઉભા થયેલા છે જેથી કોઈપણ સંજોગે સંગ્રહિત થયેલો અનાજનો વ્યય ન થાય. એટલુંજનહીં અહીં સંગ્રહિત અનાજની ગુણવત્તા સમયાંતરે ચકાસવાની રૂઢિ પણ એફસીઆઇ રાજકોટ દ્વારા યથાવત રાખવામાં આવેલી છે. વધુમાં તેઓએ જણાવ્યું હતું કે ગોડાઉનમાં જે અનાજ સંગ્રહિત થયેલું છે તેનું દર 15 દિવસે રેન્ડમ ચેકિંગ કરવામાં આવે છે એટલું જ નહીં જો અનાજમાં જીવાતનો પ્રમાણ જોવા મળે તો વિશેષ પ્રોસેસ હાથ ધરી તેની જાળવણી પણ કરવામાં આવે છે જેથી લોકોના સ્વાસ્થ્ય સાથે કોઈ ચેડા ન થાય.
