ભારતીય ખેડૂતો કૃષિ ક્ષેત્રમાં વધુને વધુ જોખમો લઇ રહ્યા છે. અને આધુનિક પાક પઘ્ધતિઓ નવી પાકની જાતો સાથે ઉપલબ્ધ છે. ખેડૂતો ઉત્5ાદતા અને તેની પ્રક્રિયા આગળ વધારવા માટે સતત પ્રયત્નશીલ હોય છે. ગુજરાતમાં ખેડુતો વાતાવરણ અને હવામાનને અનુસાર ખેતીમાં પરિવર્તન લાવતા હોય છે. આજે ગુજરાતના ખેડૂતો અવનવા પ્રયાસો કરી ખેતી ક્ષેત્રમાં સારા પરિણામો લાવે છે. ગુજરાતના વિસાવદર તાલુકામાં કેસર ઉગાડવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. અગાઉ ડ્રેગન ફ્રૂટ ની ખેતીના પ્રયોગમાં પણ મોટી સફળતા મળી છે. એક જમાનામાં જયાં જુવાર-બાજરી ઉગાડતા ખેડૂતો આજે વિશ્વમાં તમામ પ્રકારની ઉપજના પ્રયાસો કરે છે.
હાલમાં, બિહારના ઔરંગાબાદ જિલ્લાના કરમદિહ ગામનો રહેવાસી 38 વર્ષનો અમરીશસિંહે જોખમ ઉઠાવ્યું છે. અને હવે તે ભારતીય ખેડૂતો કૃષિ ક્ષેત્રમાં વધુને વધુ જોખમો લઇ રહ્યા છે. અને આધુનિક પાક પઘ્ધતિઓ નવી પાકની જાતો સાથે ઉપલબ્ધ છે. ખેડૂતો ઉત્5ાદતા અને તેની પ્રક્રિયા આગળ વધારવા માટે સતત પ્રયત્નશીલ હોય છે. ગુજરાતમાં ખેડુતો વાતાવરણ અને હવામાનને અનુસાર ખેતીમાં પરિવર્તન લાવતા હોય છે. આજે ગુજરાતના ખેડૂતો અવનવા પ્રયાસો કરી ખેતી ક્ષેત્રમાં સારા પરિણામો લાવે છે. ગુજરાતના વિસાવદર તાલુકામાં કેસર ઉગાડવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. અગાઉ ડ્રેગન ફ્રૂટ ની ખેતીના પ્રયોગમાં પણ મોટી સફળતા મળી છે. એક જમાનામાં જયાં જુવાર-બાજરી ઉગાડતા ખેડૂતો આજે તમામ પ્રકારની ઉપજના પ્રયાસો કરે છે.
હાલમાં, બિહારના ઔરંગાબાદ જિલ્લાના કરમદિહ ગામનો રહેવાસી 38 વર્ષનો અમરીશસિંહે જોખમ ઉઠાવ્યું છે. અને હવે તે વિશ્ર્વના સૌથી મોંધા શાકભાજી ઉગાડી રહ્યો છે.
‘હોપ – શૂટ શું છે?’
હોપ શૂટ એક અત્યંત વિચિત્ર છોડ છે. અને તે ઉત્તર અમેરિકાથી ઓળખાવામાં આવે છે. અહેવાલ મુજબ ફળુ ફૂલ અને હોટ-શૂટના સ્ટેમનો ઉપયોગ પીણા બનાવવા, બિયર બનાવવા અને ઔષધિ હેતુઓ માટે થાય છે. જેમ કે એન્ટિ બાયોટીકસ બનાવવામાં આ શાકભાજીના દાંડીથી બનેલી દવા, ક્ષય રોગ (ટીબી) ની સારવારમાં પણ ઉચ્ચ રોગકારક અસર હોવાનું જાણવા મળ્યું છે.
તેના ફૂલને હોપ-શંકુ અથવા સ્ટ્રોબિલ કહેવામાં આવે છે, જેનો ઉપયોગ બીઅર બનાવવા માટે સ્થિરતા એજન્ટ તરીકે થાય છે. હોપ-શૂટનો ઉપયોગ પુરોપિયન દેશોમાં પણ લોકપ્રિય છે. જયાં તેનો ઉપયોગ ત્વચાને ચમકતા અને યુવાન રાખવા માટે થાય છે.
તેની કળીઓમાં હ્યુમ્યુલોન્સ અને લ્યુપ્યુલોન્સ નામનું એસિડ હોય છે. જે માનવામાં આવે છે કે તે માનવ શરીરમાં કેન્સરના કોષોને મારી નાખવા માટે અસરકારક છે.
હોપ- શૂટની ખેત માટે શું ઘ્યાન રાખવું
‘હોપ-શૂટ’ ની ખેતી માર્ચ મહિનાથી શરુ કરી દેવામાં આવે છે. વાવેતર કરતા પહેલાં, જમીનને કાળજીપૂર્વક ખેંચી લેવામાં આવે છે અને હોપના થાંભલાઓ અને વાયર સામાન્ય રીતે ગોઠવવામાં આવે છે. હોપનું ઉત્પાદન 3પ એસ અથવા એસ અક્ષાંશથી વધુના વિસ્તારોમાં મર્યાદિત છે. પ થી 6 અઠવાડીયા નજીકના થીકબિંદુ તાપમાન સાથેનો નિષ્કીય સમયગાળો મહત્તમ વૃઘ્ધિ માટે જરુરી છે. અને બરફ અથવા માટી દ્વારા અવાહક થતા હોય તાજ રપ સે. અથવા નીચું તાપમાન બચી શકે છે.
આદર્શ માટીના પ્રકારો નોંધપાત્ર રીતે બદલાય છે, પરંતુ હોપ પ્લાન્ટના મોટા મૂળના સમુહની શ્રેષ્ઠ વૃઘ્ધિ ને પ્રોત્સાહન આપવા માટે માટી ઊંડી અને તેમાંથી સારી રીતે વહી જવું જોઇએ સારી રીતે વિકસિત પ્લાન્ટની બારમાસી બે સિસ્ટમ 4 મીટરથી વધુ ઉંડી અને પ મી.મી.ના અંતરમાં હોવી જોઇએ. વસંત અને ઉનાળાના મહિનામાં ઝડપી વૃઘ્ધિ માટે પાણી અને પોષક તત્વોના વપરાશ અને સંગ્રહ માટે આ વ્યાપક મુળ સિસ્ટમ જરુરી છે.
અગાઉ હિમાચલ પ્રદેશના લાહોલમાં પણ ‘હોપ-શૂટ’ ઉગાડવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ માર્કેટીંગના અભાવને લીધે તે નજર અંદાજ થઇ ગઇ ગયું હતું ‘હોપ-શૂટ’ એ ભારતના ખેડૂતો માટે ગેન એન્જર સાબિત થઇ શકે છે. સૌથી મોંધા શાકભાજી ઉગાડી રહ્યો છે.
‘હોપ – શૂટ શું છે?’
હોપ શૂટ એક અત્યંત વિચિત્ર છોડ છે. અને તે ઉત્તર અમેરિકાથી ઓળખાવામાં આવે છે. અહેવાલ મુજબ ફળુ ફૂલ અને હોટ-શૂટના સ્ટેમનો ઉપયોગ પીણા બનાવવા, બિયર બનાવવા અને ઔષધિ હેતુઓ માટે થાય છે. જેમ કે એન્ટિ બાયોટીકસ બનાવવામાં આ શાકભાજીના દાંડીથી બનેલી દવા, ક્ષય રોગ (ટીબી) ની સારવારમાં પણ ઉચ્ચ રોગકારક અસર હોવાનું જાણવા મળ્યું છે.
તેના ફૂલને હોપ-શંકુ અથવા સ્ટ્રોબિલ કહેવામાં આવે છે, જેનો ઉપયોગ બીઅર બનાવવા માટે સ્થિરતા એજન્ટ તરીકે થાય છે. હોપ-શૂટનો ઉપયોગ પુરોપિયન દેશોમાં પણ લોકપ્રિય છે. જયાં તેનો ઉપયોગ ત્વચાને ચમકતા અને યુવાન રાખવા માટે થાય છે. તેની કળીઓમાં હ્યુમ્યુલોન્સ અને લ્યુપ્યુલોન્સ નામનું એસિડ હોય છે. જે માનવામાં આવે છે કે તે માનવ શરીરમાં કેન્સરના કોષોને મારી નાખવા માટે અસરકારક છે.
હોપ- શૂટની ખેત માટે શું ઘ્યાન રાખી
‘હોપ-શૂટ’ ની ખેતી માર્ચ મહિનાથી શરુ કરી દેવામાં આવે છે. વાવેતર કરતા પહેલાં, જમીનને કાળજીપૂર્વક ખેંચી લેવામાં આવે છે અને હોપના થાંભલાઓ અને વાયર સામાન્ય રીતે ગોઠવવામાં આવે છે. હોપનું ઉત્પાદન 3પ એસ અથવા એસ અક્ષાંશથી વધુના વિસ્તારોમાં મર્યાદિત છે. પ થી 6 અઠવાડીયા નજીકના થીકબિંદુ તાપમાન સાથેનો નિષ્કીય સમયગાળો મહત્તમ વૃઘ્ધિ માટે જરુરી છે. અને બરફ અથવા માટી દ્વારા અવાહક થતા હોય તાજ રપ સે. અથવા નીચું તાપમાન બચી શકે છે.
આદર્શ માટીના પ્રકારો નોંધપાત્ર રીતે બદલાય છે, પરંતુ હોપ પ્લાન્ટના મોટા મૂળના સમુહની શ્રેષ્ઠ વૃઘ્ધિ ને પ્રોત્સાહન આપવા માટે માટી ઊંડી અને તેમાંથી સારી રીતે વહી જવું જોઇએ સારી રીતે વિકસિત પ્લાન્ટની બારમાસી બે સિસ્ટમ 4 મીટરથી વધુ ઉંડી અને પ મી.મી.ના અંતરમાં હોવી જોઇએ. વસંત અને ઉનાળાના મહિનામાં ઝડપી વૃઘ્ધિ માટે પાણી અને પોષક તત્વોના વપરાશ અને સંગ્રહ માટે આ વ્યાપક મુળ સિસ્ટમ જરુરી છે.
અગાઉ હિમાચલ પ્રદેશના લાહોલમાં પણ ‘હોપ-શૂટ’ ઉગાડવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ માર્કેટીંગના અભાવને લીધે તે નજર અંદાજ થઇ ગઇ ગયું હતું ‘હોપ-શૂટ’ એ ભારતના ખેડૂતો માટે ગેન એન્જર સાબિત થઇ શકે છે.
