ચીન સાથેની વેપાર ખાધ ભારત માટે એક પડકાર બની રહી છે. નાણાકીય વર્ષ 2004-05માં ભારત અને ચીન વચ્ચે 1.48 બિલિયન ડોલરની વેપાર ખાધ હતી, પરંતુ નાણાકીય વર્ષ 2013-14માં તે વધીને 36.21 બિલિયન ડોલર થઈ ગઈ હતી. આમ તેમાં લગભગ 2346 ટકાનો વધારો થયો છે. ત્યારે છેલ્લા વર્ષમાં તો આ ખાધ 85 બિલિયન ડોલરે પહોંચી ગઈ છે.
દર વર્ષે આખો દેશ ચીનમાં બનેલી હલકી ગુણવત્તાવાળા ચીની ઉત્પાદનોથી છલકાઈ જાય છે ચીન સાથે આયાત અને વેપાર ખાધ ઘટાડવા માટે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં સતત પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા હોવા છતાં તે અપૂરતા સાબિત થઈ રહ્યા છે. નાણાકીય વર્ષ 2020-21 દરમિયાન ભારત અને ચીન વચ્ચે 44.33 બિલિયન ડોલરની વેપાર ખાધ હતી, જે નાણાકીય વર્ષ 2021-22 દરમિયાન વધીને 73.31 બિલિયન ડોલર થઈ ગઈ હતી. સરહદ પર તણાવ હોવા છતાં બંને દેશો વચ્ચે દ્વિપક્ષીય વેપારમાં 43.3 ટકાનો વધારો થયો છે. અધૂરામાં પૂરું છેલ્લા વર્ષમાં આ આંકડો વધીને 85 બિલિયન ડોલરે પહોંચ્યો છે.
વડાપ્રધાન મોદી દ્વારા સ્થાનિક અર્થતંત્રને વારંવાર સમર્થન અને સ્થાનિક માટે વોકલ ઝુંબેશના ફેલાવાને કારણે પણ દિવાળી અને અન્ય તહેવારો પર સ્થાનિક ઉત્પાદનોની ખરીદી માટે પહેલા કરતાં વધુ સમર્થન જોવા મળ્યું છે, તેમ છતાં ચીનમાંથી તહેવારોની પ્રોડક્ટ્સ ભારતમાં આયાત કરવાનું ચાલુ રાખે છે. આયાતમાં વધારો થયો છે.
વેપારીઓના મતે, મધ્યમ વર્ગના લોકો જે ઊંચા ભાવ ચૂકવી શકતા હતા તેઓ સ્થાનિક સ્વદેશી માલને પ્રાધાન્ય આપી રહ્યા હતા જ્યારે ઓછી આવક ધરાવતા લોકો સસ્તી ચીની ચીજવસ્તુઓને પસંદ કરી રહ્યા હતા. તે સ્પષ્ટ છે કે તહેવારોની ખરીદીમાં ચીનની સર્વોપરિતા તોડવાનો પડકાર હજુ પણ છે.
નિ:શંકપણે, ચીન સાથેની વેપાર ખાધ દેશ માટે મોટો આર્થિક પડકાર છે. ખાસ કરીને એવા સમયે જ્યારે ચીન સરહદ પર આક્રમકતા બતાવી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, વ્યૂહાત્મક રીતે આગળ વધીને, આપણે ચીનથી વધતી આયાત અને વેપાર ખાધના દૃશ્યને ઘણી હદ સુધી બદલી શકીએ છીએ. સ્થાનિક બજારોમાં ચાઈનીઝ ઉત્પાદનો સાથે સ્પર્ધા કરવા અને ચીન સાથેની વેપાર ખાધને વધુ ઘટાડવા માટે આપણે ઉદ્યોગ-વ્યવસાય ક્ષેત્રની નબળાઈઓ દૂર કરવી પડશે. ભારતે તેની ઈલેક્ટ્રોનિક અને કેમિકલ મેન્યુફેક્ચરિંગ ક્ષમતા વધારવી પડશે.
દેશના જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમોમાં પણ મેન્યુફેક્ચરિંગને પ્રોત્સાહન આપવું પડશે. દેશમાં મેક ઈન ઈન્ડિયા અભિયાનને આગળ લઈ જઈને અમે સ્થાનિક ઉત્પાદનોને વૈશ્વિક બનાવી શકીએ છીએ. સ્વદેશી ઉત્પાદનોને ચીની ઉત્પાદનો સાથે સ્પર્ધાત્મક બનાવવા માટે સરકારે કેટલાક સૂક્ષ્મ આર્થિક સુધારાઓ અમલમાં મૂકવાની સાથે ઉદ્યોગસાહસિકતાને પ્રોત્સાહન આપવું પડશે. આનાથી વધુ વ્યવસાયોને આગળ આવવા પ્રોત્સાહિત થશે અને આયાતી ચીની ચીજવસ્તુઓ, કાચા માલના સ્થાનિક વિકલ્પો ઓફર કરશે.
