અનાજમાં ફાઈબરનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, જે પાચનમાં મદદ કરે છે અને વજનને નિયંત્રિત કરી શકે છે. તેની સાથે તેમાં ઘણા પ્રકારના વિટામિન્સ પણ હોય છે. જેમ કે B1, B2, B3, B6 અને વિટામિન E. આ બધા ઉપરાંત, કેલ્શિયમ, આયર્ન, ઝિંક, મેગ્નેશિયમ અને ફોસ્ફરસ જેવા મહત્વપૂર્ણ ખનિજો પણ બરછટ અનાજમાં હાજર છે. સૌથી મોટી વાત એ છે કે બરછટ અનાજમાં ઘણા પ્રકારના એન્ટીઓક્સીડેન્ટ હોય છે. આ એન્ટિઓક્સિડન્ટ્સ શરીરને ફ્રી રેડિકલથી બચાવે છે. જો શરીરમાં ફ્રી રેડિકલની સંખ્યા વધી જાય તો તે અસાધ્ય રોગોનું કારણ બને છે. આથી જ અનાજનું સેવન તમને ઘણી બીમારીઓથી બચાવીને સ્વસ્થ રહી શકે છે.
ચણા
ચણામાં પોષક તત્વોનો ખજાનો છુપાયેલો છે. ચણામાં પ્રોટીનનું પ્રમાણ સૌથી વધુ હોય છે. ચણાનું સેવન કરવાથી શરીરમાં બ્લડ સુગર ઘટે છે અને તે કોલેસ્ટ્રોલ અને ટ્રાઈગ્લિસરાઈડ્સ પણ ઘટાડે છે. ચણા ખાવાની એક ખૂબ જ સરળ રીત છે. જો તમને ચણા ખાવા ગમે છે, તો તેને અંકુરિત કરીને ખાઓ. અથવા તેનો લોટ બનાવીને ઘઉંના લોટમાં ભેળવીને તેનું સેવન કરો. તેનાથી દિવસભર સુગર કંટ્રોલમાં રહેશે.
રાગી
રાગીમાં પોલીફેનોલ્સ અને ફોટોકેમિકલ્સ જેવા ઘણા પ્રકારના એન્ટીઓક્સીડેન્ટ હોય છે. તેમાં ડાયેટરી ફાઈબર પણ હોય છે જે અસાધ્ય રોગો સામે લડવામાં લડવૈયાની ભૂમિકા ભજવે છે. રાગીમાં ભરપૂર માત્રામાં કેલ્શિયમ હોય છે. સંશોધન મુજબ રાગીમાં એન્ટિ-ડાયાબિટીક, એન્ટિ-ટ્યુમોરિજેનિક ગુણ હોય છે. તમે રાગી રોટલી બનાવીને તેનું સેવન કરી શકો છો.
જુવાર
પહેલાના લોકો સામાન્ય રીતે જુવાર ખાવાનું પસંદ કરતા ન હતા. તે પ્રાણીઓને ખવડાવવામાં આવતું હતું. આજે પણ બહુ ઓછા લોકો જુવારને પસંદ કરે છે પરંતુ તેમાં રોગોને દૂર રાખવાની જબરદસ્ત ક્ષમતા છે. જુવારમાં અનેક પ્રકારના વિટામીન અને મિનરલ્સ હોય છે. બાજરીમાં ફેનોલિક એસિડ જોવા મળે છે. સાથે જ તેમાં કેન્સર વિરોધી ગુણ પણ જોવા મળે છે. જુવારના નિયમિત સેવનથી હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને હાઈ બ્લડ શુગરને નિયંત્રિત કરી શકાય છે.
બાજરી
બાજરીમાં કેલ્શિયમ, પ્રોટીન, આયર્ન, ફાઈબર, મેગ્નેશિયમ, થિયામીન, નિયાસિન, રિબોફ્લેવિન જેવા તત્વો ભરપૂર માત્રામાં હોય છે. આ સિવાય તેમાં ઘણા પ્રકારના વિટામીન અને એન્ટીઓક્સીડેન્ટ હોય છે. રિસર્ચ અનુસાર બાજરીના સેવનથી ડાયાબિટીસને કંટ્રોલ કરી શકાય છે અને આ બીમારીનો ખતરો ઘટાડી શકાય છે. તેનાથી હૃદય પણ સ્વસ્થ રહે છે. બાજરીના રોટલાનું સેવન કરવાથી હાર્ટ એટેકનો ખતરો ઓછો થઈ શકે છે.
જવ
આયુર્વેદમાં જવના પાણીનું વિશેષ મહત્વ છે. હવે સંશોધનમાં સાબિત થયું છે કે જવ આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. ફૂડ ડેટા સેન્ટ્રલ જર્નલ અનુસાર, એક કપ જવમાં 2.26 ગ્રામ પ્રોટીન, 76 ગ્રામ મેગ્નેશિયમ, 108 ગ્રામ પોટેશિયમ, 6.11 ગ્રામ પ્રોટીન હોય છે. જવનો ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ ઘણો ઓછો છે. તેથી તે ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે પણ ફાયદાકારક છે.
