વસુધૈવ કુટુંબકમ
બાલીમાં ચાલી રહેલી જી-20 સમિટમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીનું સંબોધન: ઋષિ સુનક અને જિનપિંગ સહિતના અનેક નેતાઓ સાથે મુલાકાત
ઈન્ડોનેશિયાના બાલીમાં જી-20 સમિટને સંબોધિત કરતા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધમાં યુદ્ધવિરામ અને કૂટનીતિની હાકલ કરી હતી. તેઓએ વિશ્વને યુદ્ધનો અખાડો ન બનવા દેવા અને કોઈ પણ સમસ્યા સાથે બેસીને નિવારવા હાંકલ કરી હતી.વધુમાં વડાપ્રધાને ઋષિ સુનક અને જિનપિંગ સાથે મુલાકાત પણ કરી હતી. તેમણે આબોહવા પરિવર્તન, કોવિડ રોગચાળા અને અન્ય પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓને કારણે ઉદ્ભવતા પડકારો વિશે પણ જણાવ્યું. પીએમ મોદીએ કહ્યું, “ભારતની ઊર્જા સુરક્ષા વૈશ્વિક વિકાસ માટે મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે તે વિશ્વમાં સૌથી ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થા છે.” વધુમાં તેમણે ઉમેર્યું હતું કે “આપણે ઉર્જાના પુરવઠા પર કોઈ નિયંત્રણોને પ્રોત્સાહન આપવું જોઈએ નહીં અને ઊર્જા બજારમાં સ્થિરતા સુનિશ્ચિત કરવી જોઈએ.”
પીએમ એ કહ્યું કે ભારત અને ઇન્ડોનેશિયા 21મી સદીમાં એકબીજા સાથે ખભે ખભા મિલાવીને કામ કરી રહ્યા છે. ઈન્ડોનેશિયાની ધરતીએ ભારતથી આવેલા લોકોને પ્રેમથી સ્વીકાર્યા, તેમને પોતાના સમાજમાં સામેલ કર્યા. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ઇન્ડોનેશિયાના બાલીમાં ભારતીય સમુદાયના કાર્યક્રમમાં લોકોની શુભેચ્છાઓ સ્વીકારી હતી. આ પછી તેમણે એક કાર્યક્રમને સંબોધિત કર્યો હતો. તેણે કહ્યું કે, બાલી આવ્યા પછી દરેક ભારતીયની અલગ લાગણી હોય છે અને હું પણ તે જ અનુભવું છું. જે સ્થળ સાથે ભારતનો હજારો વર્ષનો સંબંધ છે.
બંને દેશોએ તે પરંપરાને પેઢી દર પેઢી આગળ વધારી પરંતુ તેને ક્યારેય અદૃશ્ય થવા દીધી નથી. તેમણે પોતાના સંબોધનમાં વધુમાં કહ્યું કે “ભારત અને ઈન્ડોનેશિયા 21મી સદીમાં એકબીજા સાથે ખભે ખભા મિલાવીને કામ કરી રહ્યા છે”. બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો પર પ્રકાશ પાડતા પીએમએ કહ્યું કે ભારત અને ઈન્ડોનેશિયા માત્ર મિત્રો નથી. સુખ-દુ:ખમાં એકબીજાના દુ:ખમાં સહભાગી થવાના છીએ. 2018 માં જ્યારે ઇન્ડોનેશિયામાં મોટો ભૂકંપ આવ્યો, ત્યારે ભારતે તરત જ ઓપરેશન સમુદ્ર મૈત્રી શરૂ કર્યું. ત્યારે મેં કહ્યું હતું કે ભારત અને ઈન્ડોનેશિયામાં ભલે 90 નોટિકલ માઈલનો નિર્ણય હોય, પરંતુ આપણે 90 નોટિકલ માઈલ દૂર નથી પરંતુ 90 નોટિકલ માઈલ નજીક છીએ.
આજની ખાતરની અછત આવતીકાલનું ખાદ્ય સંકટ: મોદી
પીએમ મોદીએ તેમના સંબોધનમાં કહ્યું કે “રોગચાળા દરમિયાન, ભારતે તેના 1.3 અબજ નાગરિકોની ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરી અને ઘણા જરૂરિયાતમંદ દેશોને અનાજનો પુરવઠો પણ પૂરો પાડ્યો.” ખાદ્ય સુરક્ષાના સંદર્ભમાં, ખાતરની વર્તમાન અછત પણ એક મોટું સંકટ છે, જેનો સંદર્ભ લેતા પીએમએ કહ્યું કે “આજની ખાતરની અછત આવતીકાલની ખાદ્ય કટોકટી છે, જેનો વિશ્વ પાસે હાલમાં કોઈ ઉકેલ નથી.” તેમણે કહ્યું કે ખાતર અને અનાજ બંનેની સપ્લાય ચેઈન સુનિશ્ચિત કરવા માટે આપણે પરસ્પર સમજૂતી કરવી જોઈએ.પીએમએ ભારતની ટકાઉ ખાદ્ય સુરક્ષા માટે કુદરતી ખેતીને પ્રોત્સાહન આપવા, બાજરી જેવા પૌષ્ટિક અને પરંપરાગત અનાજને ફરીથી લોકપ્રિય બનાવવાની વાત કરી. બાજરી વૈશ્વિક ખાદ્ય સંકટનો ઉકેલ પણ બની શકે છે. તેમણે આવતા વર્ષે બાજરીનું આંતરરાષ્ટ્રીય વર્ષ ખૂબ જ ઉત્સાહ સાથે ઉજવવાની હાકલ પણ કરી હતી.
વૈશ્વિક હુંડિયામણ સામે રૂપિયાને મજબૂત બનાવવા વોસ્ટ્રો ખાતું ભારતે મંજુર કર્યું
રૂપિયામાં વિદેશી વેપારની સુવિધા માટે રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાની મંજૂરીને પગલે બે ભારતીય બેંકો સાથે નવ વિશેષ ’વોસ્ટ્રો એકાઉન્ટ’ ખોલવામાં આવ્યા છે. એક ટોચના સરકારી અધિકારીએ મંગળવારે આ માહિતી આપી.વોસ્ટ્રો ખાતું એ એવું ખાતું છે જે એક બેંક દ્વારા બીજી બેંક વતી ખોલવામાં આવે છે અથવા જાળવવામાં આવે છે. રશિયાની સૌથી મોટી સબેરબેન્ક અને વિટીબી આ મંજૂરી મેળવનારી પ્રથમ વિદેશી બેંક છે. આરબીઆઈએ જુલાઈમાં રૂપિયામાં વિદેશી વેપાર અંગેની માર્ગદર્શિકા જાહેર કર્યા પછી મંજૂરી મેળવનારી આ બે પ્રથમ વિદેશી બેંકો છે. ઉલ્લેખનીય છે કે વૈશ્વિક હુંડિયામણ સામે રૂપિયાને મજબૂત બનાવવા આ મહત્વનું પગલું છે.
રશિયા અને ભારતના તેલના સંબંધ નવી ઊંચાઈએ
ભારત અને રશિયા વચ્ચે દ્વિપક્ષીય વેપાર 1,822 કરોડ ડોલરની સર્વકાલીન ઉચ્ચ સપાટીએ પહોંચી ગયો છે. નાણાકીય વર્ષ 2020-21માં બંને દેશો વચ્ચે માત્ર 814 કરોડ ડોલરનો વેપાર થયો હતો, જે નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં વધીને 1,312 કરોડ થઈ ગયો છે. આ નાણાંકીય વર્ષ એટલે કે 2022-23માં બંને દેશો વચ્ચેના વેપારમાં તેજી, યુક્રેનમાં યુદ્ધ ફાટી નીકળવાના કારણે અમેરિકા અને યુરોપિયન દેશો દ્વારા રશિયા પર લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધો અને પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનો એટલે કે રશિયા તરફથી રાહત દરે ક્રૂડને કારણે છે.વર્ષ 2020માં રશિયા ભારતના વેપારી ભાગીદાર તરીકે 25મા ક્રમે હતું, હવે તે સાતમા ક્રમે આવી ગયું છે. અમેરિકા, ચીન, સંયુક્ત આરબ અમીરાત, સાઉદી અરેબિયા, ઈરાક અને ઈન્ડોનેશિયા હજુ પણ ભારતના
વેપારી ભાગીદારો તરીકે રશિયાથી ઉપર છે. કોવિડની શરૂઆત પહેલા, ભારત રશિયા પાસેથી તેની ક્રૂડ ઓઇલની જરૂરિયાતના માત્ર બે ટકા જ ખરીદતું હતું, હવે તે લગભગ 23 ટકા ખરીદી રહ્યું છે. જો કે દ્વિપક્ષીય વેપારમાં ભારે વધારાથી બંને દેશોને ફાયદો થઈ રહ્યો છે, પરંતુ વેપારનું સંતુલન રશિયાની તરફેણમાં છે. જો કે આ વેપાર સંતુલન 1997 થી 2003 સુધી ભારતની તરફેણમાં હતું, પરંતુ ત્યારથી તે રશિયાના પક્ષમાં રહેવાનું શરૂ થયું.
આ નાણાકીય વર્ષમાં અત્યાર સુધીમાં, ભારતે રશિયાને માત્ર 990 મિલિયન ડોલરના માલની નિકાસ કરી છે, જ્યારે રશિયામાંથી 1,723 મિલિયન ડોલરની આયાત કરી છે. રશિયાથી ક્રૂડ ઓઈલ અને ખાતરોની આયાતમાં થયેલા જંગી વધારાને કારણે આ વધારો થયો છે. હવે બંને દેશો રૂપિયા-રુબલ દ્વારા પરસ્પર વેપાર કરવા માટે પણ સંમત થયા છે.
