શું સાપ ખરેખર બીનની ધૂન પર નાચવા લાગે છે? નાગ-નાગીનની આ રમતનું ઇન્ટરેસ્ટિંગ રહસ્ય 

• નાનપણથી જ આપણે સાપ અને સાપનો તમાશો જોતા આવ્યા છીએ.
• ઘણા લોકો જાણતા નથી કે સાપની સાંભળવાની ક્ષમતા ખૂબ જ મર્યાદિત હોય છે.
• ફિલ્મોમાં પણ સાપને બીનની ધૂન પર નાચતા બતાવવામાં આવે છે.

સાપની દુનિયા હંમેશા રહસ્યોથી ભરેલી રહી છે. જો જોવામાં આવે તો બોલિવૂડ ફિલ્મોએ પણ આને લગતી ઘણી માન્યતાઓને મજબૂત કરવાનું કામ કર્યું છે. આ જ કારણ છે કે આજે પણ ઘણા લોકો સ્નેક ચાર્મિંગની રમતને સમજી શકતા નથી. આજે આપણે વાત કરીશું કે શું સાપ ખરેખર બીનની ધૂન પર ડાન્સ કરે છે કે પછી તેની પાછળ સાપની કોઈ યુક્તિ છે?

સ્વર્ગસ્થ શ્રીદેવીની ફિલ્મ ‘નગીના’ના એ જાદુઈ દ્રશ્યને કોણ ભૂલી શકે? અમરીશ પુરીની બીનની મધુર ધૂન પર નાગના રૂપમાં શ્રીદેવીનો ડાન્સ આજે પણ લોકોના મનમાં તાજો છે. શું તમે જાણો છો કે આ દ્રશ્ય જોઈને કેટલા લોકોને ખાતરી થઈ ગઈ હતી કે સાપ વાસ્તવમાં બીનની ધૂન પર નાચે છે?

બાળપણના એ દિવસો કોણ ભૂલી શકે જ્યારે સર્પના આગમનના સમાચાર સાંભળીને વિસ્તારના તમામ બાળકો એકઠા થઈ જતા. બીનની મધુર ધૂન પર સાપનો ડાન્સ બધાનું ધ્યાન ખેંચતો અને પછી આવી શ્રીદેવીની ફિલ્મ ‘નગીના’ જેણે આ જાદુઈ દ્રશ્યને વધુ લોકપ્રિય બનાવ્યું, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આ બધું માત્ર એક શો છે? આવો જાણીએ સાપની આ રમત પાછળનું સત્ય.

શું સાપ બહેરા છે

સાપ વિશે એક સામાન્ય માન્યતા છે કે તેઓ બીનની ધૂન સાંભળીને નાચે છે, પરંતુ આ સંપૂર્ણપણે ખોટું છે. વાસ્તવમાં, સાપને કાન નથી હોતા તેથી તેઓ હવામાં અવાજ સાંભળી શકતા નથી. જો કે, તેમની પાસે એક નાનું હાડકું છે જે જડબાથી આંતરિક કાન સુધી જોડાય છે, તેથી જ્યારે પ્રાણી નજીક આવે છે, ત્યારે તેઓ તેને જમીનના સ્પંદનો દ્વારા અનુભવી શકે છે.

માણસો 20 થી 20,000 Hz સુધીના અવાજો સાંભળી શકે છે, પરંતુ સાપ આવા મોટા અવાજો સાંભળી શકતા નથી. તેઓ માત્ર 200 થી 300 હર્ટ્ઝના અવાજો જ સાંભળી શકે છે, પરંતુ સાપની ચામડી ખૂબ જ સંવેદનશીલ હોવાથી તેઓ સહેજ પણ અવાજ શોધી શકે છે. મોટા અવાજો સાંભળીને ઘણા સાપ ડરી જાય છે અને ભાગી જાય છે.

બીનની ધૂન પર સાપ કેવી રીતે નૃત્ય કરે છે

સ્નેક ચાર્મર્સ બીનને ખાસ શૈલીમાં ફેરવે છે. આવી સ્થિતિમાં, જ્યારે બીન પર નિશ્ચિત કાચના ટુકડાઓ ખસે છે, ત્યારે એક ચમક ઉત્પન્ન થાય છે. આ ચમકતો પ્રકાશ સાપને આકર્ષે છે અને તેને ડરાવે છે. સાપ આ તેજસ્વી પ્રકાશ અને બીનની ધ્રુજારીથી ભય અનુભવે છે અને ડરથી તેઓ તેમના શરીરને હલાવીને ધ્રુજારી કરે છે. આ બધું જોઈને લોકો એવું વિચારે છે કે સાપ બીનની ધૂન પર નાચી રહ્યો છે, જ્યારે વાસ્તવમાં ડરના કારણે તે રક્ષણાત્મક મુદ્રામાં સક્રિય થઈ જાય છે.

સાપના નૃત્યનું રહસ્ય

આ જ કારણ છે કે સાપ બીનની ધૂન પર નહીં પરંતુ મદારીની ક્રિયાઓ પર પ્રતિક્રિયા આપે છે. બીનની ધ્રુજારી અને કાચની ચમક સાપને પરેશાન કરે છે. તેઓ આ પરિસ્થિતિમાંથી બહાર નીકળવાનો માર્ગ શોધે છે અને તેથી તેમના શરીરને ખસેડે છે. આ ચળવળ બીનના ધબકારા સાથે સમન્વયિત થાય છે, જેનાથી એવું લાગે છે કે જાણે સાપ નૃત્ય કરી રહ્યો હોય.