LED વિતરણને સાત વર્ષ પૂર્ણ થયા
ઉજાલા પ્રોગ્રામ દર વર્ષે 47,778 મિલિયન kWh ઊર્જા બચાવે છે, 386 મિલિયન ટન CO2 ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો શક્ય છે
ઉજાલાની નોંધપાત્ર સિદ્ધિઓ સ્વદેશી લાઇટિંગ ઉદ્યોગને વેગ આપશે, નિયમિત બલ્ક પ્રાપ્તિ દ્વારા ઉત્પાદકોને ખર્ચ-લાભ આપશે
અબતક-રાજકોટ
ઊર્જા મંત્રાલયે તેની ફ્લેગશિપ સ્કીમ ઉજાલા પ્રોગ્રામ હેઠળ એલઇડી લાઇટના વિતરણ અને વેચાણના સાત વર્ષ સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ કર્યા છે. પ્રધાનમંત્રીએ 5મી જાન્યુઆરી, 2015ના રોજ અફોર્ડેબલ એલઈડી દ્વારા ઉન્નત જ્યોતિ (ઉજાલા – અફોર્ડેબલ એલઈડી દ્વારા ઉન્નત જ્યોતિ એલઈડી દ્વારા ઉન્નત જ્યોતિ) લોન્ચ કરી હતી. ટૂંકા ગાળામાં, આ કાર્યક્રમ વિશ્વનો સૌથી મોટો બિન-સબસિડી વિનાનો સ્વદેશી લાઇટિંગ પ્રોગ્રામ બની ગયો, જે મોંઘી વીજળી અને અયોગ્ય લાઇટિંગને કારણે ઉચ્ચ ઉત્સર્જનની સમસ્યાઓને સંબોધિત કરે છે. અત્યાર સુધીમાં દેશભરમાં 36.78થી વધુ એલઇડી લાઇટનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું છે. આ કાર્યક્રમથી લોકોના જીવનમાં પરિવર્તન આવ્યું છે. યોજનાની સફળતા ઊર્જા કાર્યક્ષમતા માટે અનન્ય વ્યૂહાત્મક અભિગમમાં રહેલી છે.
વર્ષ 2014 માં, ઉજાલા યોજના એલઇડી બલ્બની છૂટક કિંમત ઘટાડવામાં સફળ રહી હતી. એલઇડી બલ્બની કિંમત 300-350 રૂપિયા પ્રતિ બલ્બથી ઘટાડીને 70-80 રૂપિયા પ્રતિ બલ્બ કરવામાં આવી છે. બધા માટે પોસાય તેવી ઊર્જા પૂરી પાડવા ઉપરાંત, આ કાર્યક્રમને કારણે ઊર્જાની મોટી બચત પણ થઈ. વર્તમાન સમય સુધી, પ્રતિ કલાક 47,778 મિલિયન kWhની વાર્ષિક ઊર્જા બચત થઈ છે. આ ઉપરાંત, 9,565 મેગાવોટની મહત્તમ માંગને માફ કરવામાં આવી હતી અને 386 મિલિયન ટન CO2 (કાર્બન ડાયોક્સાઇડ) કાપવામાં આવ્યો હતો.
ઉજાલાને તમામ રાજ્યોએ ખુશીથી અપનાવી છે. આની મદદથી ઘરોના વાર્ષિક વીજ બિલમાં ઘટાડો થયો છે. ગ્રાહકો નાણાં બચાવવા, તેમના જીવનધોરણમાં સુધારો કરવા અને ભારતની આર્થિક પ્રગતિ અને સમૃદ્ધિમાં યોગદાન આપવા સક્ષમ બન્યા છે.
આ કાર્યક્રમ હેઠળ, સરકારે પારદર્શિતા સુનિશ્ચિત કરી છે અને માલ અને સેવાઓની ઈ-પ્રોક્યોરમેન્ટ દ્વારા સ્પર્ધાને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે. પરિણામે, ટ્રાન્ઝેક્શન ખર્ચ અને સમય ઓછો થયો છે અને પ્રક્રિયા પહેલા કરતા વધુ કાર્યક્ષમ છે. ઉજાલા યોજનાને કારણે એલઇડી બલ્બની કિંમતમાં 85 ટકા સુધીનો ઘટાડો થયો છે.
આ કારણે બિડર્સની સંખ્યામાં વધારો થયો છે, ઉત્પાદનની ગુણવત્તામાં સુધારો થયો છે અને ગ્રાહકોને વધુ સારી પસંદગીઓ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી છે. વધતી જતી ઔદ્યોગિક સ્પર્ધા અને જથ્થાબંધ પ્રાપ્તિ સાથે, EESL (એનર્જી એફિશિયન્સી સર્વિસિસ લિમિટેડ) એ એક અનન્ય પ્રાપ્તિ વ્યૂહરચના અપનાવી છે, જેના પરિણામે જાણીતા લાભો મળ્યા છે. આ હવે ઉજાલા પ્રોગ્રામની યુએસપી બની ગઈ છે.
પર્યાવરણને લગતા વધુ સારા લાભો આપવામાં ઉજાલા પ્રોગ્રામની મુખ્ય ભૂમિકા છે. આ ઉપરાંત, ઉજાલાએ ઊર્જા કાર્યક્ષમતા સાથે સંકળાયેલા નાણાકીય અને પર્યાવરણીય લાભો વિશે ગ્રાહકોને જાગૃત કરવામાં પણ મદદ કરી છે.
આ સ્વદેશી લાઇટિંગ ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપે છે. આનાથી ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ને વેગ મળે છે, કારણ કે LEDs નું સ્વદેશી ઉત્પાદન દર મહિને એક લાખથી વધીને 40 મિલિયન પ્રતિ માસ થયું છે.
ઉજાલાનો આભાર, ઉત્પાદકો નિયમિત બલ્ક પ્રાપ્તિ દ્વારા ખર્ચ-લાભ મેળવે છે. આનાથી ઉત્પાદકોને રિટેલ સેક્ટરમાં પણ એલઇડીની કિંમતો ઘટાડવાની તક મળે છે. તેની ખરીદ કિંમત 2014 થી 2017 ની વચ્ચે 310 રૂપિયાથી ઘટીને 38 રૂપિયા થઈ ગઈ છે. આ રીતે લગભગ 90 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.
આ કાર્યક્રમે ભારતની ટોચની મેનેજમેન્ટ સંસ્થાઓનું પણ ધ્યાન ખેંચ્યું છે. તે હવે ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેનેજમેન્ટ (IIM), અમદાવાદ ખાતે લીડરશિપ કેસ સ્ટડીનો ભાગ બની ગયો છે. આ સિવાય તેને હાર્વર્ડ બિઝનેસ સ્કૂલના અભ્યાસક્રમમાં સામેલ કરવા પર પણ વિચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે.
મધ્યમ વર્ગ અને નિમ્ન મધ્યમ વર્ગના ગ્રાહકોને ઊર્જા કાર્યક્ષમતા અને બલ્બ વગેરેની કિંમત બચાવવા માટે ઉજાલાને શ્રેય જાય છે. ઓછી આવક ધરાવતા સમુદાયના ઉત્થાન માટે સર્વસમાવેશક વૃદ્ધિ વ્યૂહરચનાના ભાગરૂપે, EESL એ UJALA પ્રોગ્રામ હેઠળ LED બલ્બના વિતરણ માટે સ્વ-સહાય જૂથોની નોંધણી કરી છે.
