- લાઈવ કોન્સર્ટની વધતી જતી માંગને કારણે વાર્ષિક આવક 18.2% વધી 16,700 કરોડ થવાનો અંદાજ!!
આજના ડિજિટલ યુગમાં સોશિયલ મીડિયા અને ઓનલાઈન પ્લેટફોર્મ્સે લાઈવ ઈવેન્ટ્સની લોકપ્રિયતામાં મોટો ફાળો આપ્યો છે. હવે લોકો ઘરે બેઠા જ તેમના મનપસંદ કલાકારો અને કાર્યક્રમો વિશે જાણી શકે છે. યુવાનો ખાસ કરીને સોશિયલ મીડિયા દ્વારા નવા કલાકારોને શોધે છે અને તેમને ફોલો કરે છે. આના કારણે લાઈવ કોન્સર્ટ અને અન્ય ઈવેન્ટ્સમાં યુવા પેઢીની હાજરી નોંધપાત્ર રીતે વધી છે. ડિજિટલ માધ્યમથી ટિકિટ ખરીદવાની સરળતાએ પણ લોકોને લાઈવ ઈવેન્ટ્સમાં જવાનું વધુ આકર્ષક બનાવ્યું છે. ટૂંકમાં, ડિજિટલ અને સોશિયલ મીડિયાએ લાઈવ ઈવેન્ટ્સને વધુ લોકો સુધી પહોંચાડવામાં અને તેમની માંગ વધારવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે.
જેથી લાઈવ ઈવેન્ટ્સનું બજાર જોરદાર તેજીમાં છે. લોકો હવે ફિલ્મો કરતાં પણ વધુ લાઈવ કોન્સર્ટ, સ્પોર્ટ્સ ઈવેન્ટ્સ અને કોમેડી શો જેવા કાર્યક્રમોમાં રસ દાખવી રહ્યા છે. ટિકિટ બુકિંગ પ્લેટફોર્મની સરળતા અને લોકોની પ્રીમિયમ અનુભવોની વધતી જતી માંગને કારણે આ બજાર આગામી ત્રણ વર્ષમાં ₹૧૬,૭૦૦ કરોડ સુધી પહોંચી શકે છે. જે અંગે તાજેતરના એક રિપોર્ટ અનુસાર, લાઈવ ઈવેન્ટ્સ મનોરંજનનું સૌથી ઝડપથી વિકસતું ક્ષેત્ર બનવા જઈ રહ્યું છે. આગામી ત્રણ વર્ષમાં આ ક્ષેત્ર ૧૮.૨% ના દરે વિકાસ પામશે, જ્યારે ફિલ્મોનું બજાર માત્ર ૪.૩% ના દરે વધવાનો અંદાજ છે.
ત્યારે વૃદ્ધિના મુખ્ય કારણોની વાત કરવામાં આવે તો, તેનું એક કારણ છે ઓનલાઈન ટિકિટ બુકિંગ. કારણ કે હવે ઘરે બેઠા આસાનીથી ટિકિટ બુક થઈ જાય છે, જેના કારણે લોકો વધુ લાઈવ ઈવેન્ટ્સમાં જઈ રહ્યા છે. આ સાથે લોકો હવે સારા અને યાદગાર અનુભવો માટે વધુ પૈસા ખર્ચવા તૈયાર છે. તેમજ સોશિયલ મીડિયા અને અન્ય ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ દ્વારા લોકો નવા કલાકારો અને ઈવેન્ટ્સ વિશે જાણી રહ્યા છે. આ ઉપરાંત મોબાઈલ અને ટીવી જોવાથી કંટાળી ગયેલા લોકો હવે વાસ્તવિક દુનિયાના અનુભવો માટે લાઈવ ઈવેન્ટ્સ તરફ વળી રહ્યા છે.
આ અંગેના આંકડાઓ દર્શાવે છે કે, ૨૦૨૪ માં ૩૧૯ શહેરોમાં અંદાજે ૩૦,૬૮૭ લાઈવ ઈવેન્ટ્સ યોજાયા હતા, જે ૨૦૨૩ ની સરખામણીમાં ૧૮% નો વધારો દર્શાવે છે. તેમજ ૨૦૨૪ માં ટિકિટ વેચાણથી થતી આવકમાં ૪૦-૫૦% નો જંગી વધારો જોવા મળ્યો હતો. સ્પોન્સરશિપ દ્વારા થતી આવકમાં પણ આ જ સમયગાળામાં ૩૦% નો વધારો થયો હતો. આ ઉપરાંત લાઈવ ઈવેન્ટ્સમાં રોકાણ પર સરેરાશ ૩૦% સુધીનું વળતર મળી શકે છે.
આ અંગે નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે આવનારા સમયમાં લાઈવ ઈવેન્ટ્સ મનોરંજનનું સૌથી મોટું માધ્યમ બની જશે. જો કે, સારા રસ્તાઓ અને કાર્યક્રમો માટે પરવાનગી મેળવવામાં થતો વિલંબ જેવા કેટલાક પડકારો હજુ પણ આ ક્ષેત્રમાં છે. તેમ છતાં, લોકોનો ઉત્સાહ અને માંગ જોતા, ગુજરાતમાં લાઈવ ઈવેન્ટ્સનું ભવિષ્ય ખૂબ જ ઉજ્જવળ દેખાઈ રહ્યું છે.
ફિલ્માંકિત મનોરંજનમાં બોક્સ ઓફિસ, સેટેલાઇટ અને ડિજિટલ અધિકારો, આંતરરાષ્ટ્રીય થિયેટર અને સિનેમામાં જાહેરાતનો સમાવેશ થાય છે. લાઇવ ઇવેન્ટ્સની માંગને વેગ આપતા મુખ્ય પરિબળોમાંનું એક ટિકિટ બુકિંગ વેબસાઇટ્સનો ઉદભવ છે. આ વેબસાઇટ્સે તાજેતરના વર્ષોમાં લાઇવ ઇવેન્ટ્સના અર્થશાસ્ત્રને આયોજકો માટે અનુકૂળ બનાવ્યું છે.
ત્યારે આ અંગે “ટિકિટ-બુકિંગ વેબસાઇટ્સની ઉપલબ્ધતાએ મોટો ફેરફાર લાવ્યો છે. આજે, લાઇવ ઇવેન્ટ તેની કુલ આવકના 60-70% ટિકિટ અને ખોરાક અને પીણાં (પસંદગીના સ્થળો)માંથી મેળવે છે. સ્પોન્સરશિપ ઇવેન્ટ્સની કુલ આવકમાં સરેરાશ 30-40% ફાળો આપે છે,” તેમ શોક્રાફ્ટ પ્રોડક્શન્સના સહ-સ્થાપકે જણાવ્યું હતું , જે સંગીતમય કોન્સર્ટ અને રાજકીય કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવા માટે જાણીતી કંપની છે.
એવો અંદાજ છે કે ૨૦૨૪ માં ૩૧૯ શહેરોમાં ૩૦,૬૮૭ લાઈવ ઈવેન્ટ્સ થયા હતા. ૨૦૨૩ ની સરખામણીમાં આ ૧૮% વૃદ્ધિ દર્શાવે છે. ૨૦૨૪ માં, ટિકિટ વેચાણમાંથી થતી આવકમાં વાર્ષિક ધોરણે ૪૦-૫૦% નો વધારો થયો હતો, જ્યારે સ્પોન્સરશિપમાંથી થતી આવકમાં પણ આ જ સમયગાળામાં ૩૦% નો વધારો થયો હતો.
સામાન્ય રીતે કહીએ તો, લાઈવ ઈવેન્ટ એ બિઝનેસ-ટુ-કન્ઝ્યુમર (B2C) અને બિઝનેસ-ટુ-બિઝનેસ (B2B) ઈવેન્ટ્સ માટે વપરાતો એક છત્ર શબ્દ છે. આમાં રમતગમત, સંગીત સમારોહ, રાજકીય અને ધાર્મિક ઈવેન્ટ્સ, કોમેડી શો, લગ્ન, સંગીત નાટકો અને મેનેજ્ડ કોર્પોરેટ ઈવેન્ટ્સ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. B2C ઈવેન્ટ્સ, શેર કરેલ ઈવેન્ટ આયોજકોમાં રમતગમત અને સંગીત સમારોહ મોટા પ્રેક્ષકોને આકર્ષે છે.
“આજે, પ્રેક્ષકો એવા પ્રીમિયમ મનોરંજન અનુભવો ઇચ્છે છે જે વૈશ્વિક ધોરણો સાથે સમકક્ષ હોય. આ તેમની અપેક્ષાઓમાં પરિવર્તન દર્શાવે છે. તેઓ અનન્ય, ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળા ઇવેન્ટ્સમાં રોકાણ કરવા તૈયાર છે,” તેમ બુકમાયશોના લાઇવ એન્ટરટેઇનમેન્ટ અને વેન્યુના સીઓઓએ જણાવ્યું હતું.
આ ઉપરાંત લાઇવ ઇવેન્ટ્સની માંગ ઉભી કરવામાં ડિજિટલ અથવા સોશિયલ મીડિયાના પ્રવેશે પણ નોંધપાત્ર યોગદાન આપ્યું છે. વિવિધ સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ કલાકારો અને તેમના કાર્યોને શોધવા અને શોધવા માટે જરૂરી ખૂબ જ જરૂરી માહિતી પૂરી પાડી રહ્યા છે.
સરેરાશ, લાઇવ ઇવેન્ટ્સ માટે રૂ. ૫-૩૦ કરોડના રોકાણની જરૂર પડે છે. તેઓ ૩૦% રોકાણ પર વળતર ઉત્પન્ન કરી શકે છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે, તાજેતરના વર્ષોમાં, લાઇવ ઇવેન્ટ્સ માટે અનુકૂળ વસ્તી વિષયક ઉભરી આવ્યું છે. ભારતમાં ૪૦-૫૦ મિલિયન સમૃદ્ધ ઘરો છે. ત્યારબાદ, ડિજિટલ રીતે ટિકિટ ખરીદવાની સરળ અને અનુકૂળ રીતને કારણે લાઇવ ઇવેન્ટ્સના પ્રેક્ષકોનો આધાર વધી રહ્યો છે. આ audi40-50 વિશિષ્ટ અને લોકપ્રિય કલાકારોના લાઇવ અને ઇમર્સિવ અનુભવો માટે ઉત્સુક છે. આ જોતાં, લાઇવ ઇવેન્ટ્સની ટિકિટની કિંમત 2000 થી 100000 રૂપિયાની વચ્ચે હોય છે, જે કલાકાર કેટલો વિશિષ્ટ અથવા વ્યાપકપણે આકર્ષક છે તેના પર આધાર રાખે છે.
તાજેતરના વર્ષોમાં, ફિલ્મોના નિરાશાજનક પ્રદર્શન, પ્રેક્ષકોમાં ગુમ થવાનો ડર અને કોન્સર્ટ અર્થતંત્ર માટે સરકારના દબાણને કારણે પણ લાઇવ ઇવેન્ટ્સની માંગમાં વધારો થયો છે. ગયા વર્ષે બેંક ઓફ બરોડા દ્વારા કરવામાં આવેલા એક અભ્યાસમાં દર્શાવવામાં આવ્યું હતું કે ભારતમાં એક વર્ષમાં કોન્સર્ટ 6000-8000 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરી શકે છે. મહાનગરો ઉપરાંત, લાઇવ ઇવેન્ટ્સમાં વૃદ્ધિનું આગલું સ્તર ભારતના ટોચના 40 શહેરોમાંથી આવવાની શક્યતા છે, જેમની વસ્તી દસ લાખથી વધુ છે.
આ અનુકૂળ પરિસ્થિતિઓ હોવા છતાં, યોગ્ય માળખાગત સુવિધાઓનો અભાવ, સ્થળો અને ઇવેન્ટ્સ માટે બહુવિધ લાઇસન્સ મેળવવામાં વિલંબ લાઇવ ઇવેન્ટ્સ માટે કેટલાક મુખ્ય પડકારો છે.
