સજાતીય સંબંધોને લગન્નના દાયરામાં લાવવું મુશ્કેલ : સંસદ ઉપર સુપ્રીમની મીટ

લગ્ન સંબંધ અને સજાતીય સંબંધને શું લેવા – દેવા?

સાત દાયકા પૂર્વે સ્પેશિયલ મેરેજ બિલ પસાર કરતાં સમયે સજાતીય સંબંધ અંગે સંસદમાં કરાઈ હતી ચર્ચા

સજાતીય સંબંધ મુદ્દે હાલ દેશભરમાં ચર્ચા ચાલી રહી છે. સુપ્રીમમાં આ મુદે ચાલી રહેલી સુનાવણીમાં અદાલતે ક્યાંક સંકેત આપી દીધો છે કે, આ મુદે સંસદ જ નિર્ણય લઇ શકવા સમક્ષ છે. અગાઉ કેન્દ્ર દ્વારા સતત દલીલ કરવામાં આવી હતી કે, કાયદો ઘડવાનો સ્વતંત્ર અધિકાર સંસદ પાસે છે ત્યારે ન્યાયતંત્રએ મામલે ચંચૂપાત કરવો જોઈએ નહીં ત્યારે હવે કદાચ અદાલત આ મુદે નિર્ણય લેવાનો સ્વતંત્ર અધિકાર સંસદને આપી દયે તેવું સ્પષ્ટ લાગી રહ્યું છે.

સમલૈંગિક લગ્નના કાયદેસરકરણ પર ચાલી રહેલી સુનાવણીએ આ પ્રશ્ન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે કે શું સમલૈંગિકતાએ વિધાનસભા કે ન્યાયતંત્રનો વિષય છે?

સરકારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં વારંવાર દલીલ કરી છે કે તે સંસદ છે જ્યાં આવી બાબતોની ચર્ચા થવી જોઈએ પરંતુ તેની રજૂઆતો એ હકીકતને અવગણતી હોય છે કે સરકાર પોતે જાતીયતા પર વારંવાર ચર્ચાઓ કરી રહી છે.  લેસ્બિયન, ગે, બાયસેક્સ્યુઅલ, ટ્રાન્સજેન્ડર ક્વિયરના વિસ્તરણના પ્રશ્નને એકલા છોડી દેવા જોઈએ.

સરકારે 26 એપ્રિલે સર્વોચ્ચ અદાલતને જણાવ્યું હતું કે સ્પેશિયલ મેરેજ એક્ટ,1954ના અમલ પહેલા લગભગ બે વર્ષની સંસદીય ચર્ચાઓ – જેણે ચાલી રહેલી સમલૈંગિક લગ્નની સુનાવણીમાં કેન્દ્રસ્થાને સ્થાન મેળવ્યું હતું. ત્યારે સ્પષ્ટપણે દર્શાવ્યું હતું કે સમલૈંગિકતા અને  તે સમયે પણ સમાજમાં “લેસ્બિયનિઝમ” પ્રચલિત હતું. એ સમયમાં સંસદસભ્યોએ સભાનપણે એક પુરુષ અને સ્ત્રી વચ્ચે આંતર-જ્ઞાતિ અને આંતર-વિશ્વાસ લગ્ન માટે એક માળખું પૂરું પાડ્યું હતું.

સાત દાયકા પહેલાના સંસદના રેકોર્ડમાં તપાસ કરતાં જાણવા મળ્યું કે 1954ના કાયદાના અમલ પહેલાની ચર્ચાઓમાં, સંસદના સભ્યો (સાંસદો)એ સમલૈંગિકતા સહિતના અનેક મુદ્દે ચર્ચા કરી હતી.

એક તબક્કે સેક્સ વિશે ચર્ચા એટલી વધી ગઈ કે તત્કાલીન વડા પ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુએ દરમિયાનગીરી કરવી પડી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, લગ્ન એ સેક્સ સંબંધ કરતાં વધુ કંઈક છે. લગ્ન એ સોબત છે,  લગ્ન એ મિત્રતા છે,  લગ્ન એ એકબીજાને મદદ કરવાનો સંબંધ છે, કાર્યમાં સહકાર અને તમામ પ્રકારની વસ્તુઓ છે. હું કોઈ પણ રીતે તેનો સેક્સ પાર્ટ ઓછો નથી કરતો પણ હું કહું છું કે સેક્સ અને સેક્સના સંદર્ભમાં વાત કરવા કરતાં લગ્ન સંબંધ કંઈક વિશેષ છે. તેમણે કહ્યું હતું કે, લગ્નનો અર્થ ફકત શારીરિક સંબંધ પૂરતો સીમિત નથી.

સ્પેશિયલ મેરેજ બિલ પરની ચર્ચા દરમિયાન, કોંગ્રેસના નેતા જે.બી. કૃપાલાની જેઓ આચાર્ય કૃપાલાની તરીકે જાણીતા છે, તેમણે લોકસભામાં કહ્યું હતું કે, હું સમજી શકતો નથી કે દરેક પુરુષ દરેક સ્ત્રી સાથે કેવી રીતે લગ્ન કરી શકે જેને તે પ્રેમ કરે છે અથવા દરેક સ્ત્રી તેને પ્રેમ કરતી દરેક પુરુષ સાથે લગ્ન કરી શકે છે. તે માત્ર મૂંઝવણ પેદા કરવા જેવું છે. હું એ પણ નથી જોઈ શકતો કે તમે માત્ર પ્રેમ માટે કેવી રીતે લગ્ન કરી શકો.

કૃપાલાનીએ આગળ દલીલ કરી, આ ખૂબ જ મોટું જોખમ છે, ખાસ કરીને પુરુષો માટે. જ્યારે મહિલા લગ્ન કરે છે ત્યારે સ્ત્રીને તેણીની સ્વતંત્રતા મળે છે પણ જ્યારે પુરુષ લગ્ન કરે છે ત્યારે પુરુષો તેમની સ્વતંત્રતા ગુમાવે છે. આ વિષયને ગંભીરતાથી અને ગૌરવ સાથે વર્તવો જોઈએ. અમે અહીં પ્રેમની વાત કરીએ છીએ કે તે શું છે

20 મે, 1954માં સંસદમાં સ્પેશિયલ મેરેજ બિલ પર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી જેમાં કેટલાક સાંસદોને દેખીતી રીતે ડર હતો કે સ્પેશિયલ મેરેજ એક્ટ સિસ્ટમના પતન માટે માર્ગ મોકળો કરશે જે હેઠળ પરિવારો દ્વારા વય, જાતિ, વિશ્વાસ અને અન્ય પરિબળોને ધ્યાનમાં લીધા પછી લગ્નની ગોઠવણ કરવામાં આવી હતી.

લોકસભામાં કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય એમએ અયંગરે પોતાનો મુદ્દો બનાવવા માટે ઘોડાનું ઉદાહરણ આપ્યું હતું. તેમણે દલીલ કરી હતી કે, કોઈપણ પુરુષ અને કોઈપણ સ્ત્રી વચ્ચેના કોઈપણ પ્રકારના લગ્ન બાળકો પેદા કરી શકે છે.

સપ્ટેમ્બર 1954માં સંસદ દ્વારા પસાર કરવામાં આવેલા ખરડાના છેલ્લા બે અઠવાડિયામાં, લોકસભા અને રાજ્યસભા બંનેમાં તમામ પ્રકારની દલીલો કરવામાં આવી હતી.

જો હિંદુ મહાસભાના એનબી ખરેએ હોલેન્ડ અને ડેનમાર્ક માં લોકો લિંગ બદલતા હતા તે વિશે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. જેના વિશે તેમણે કહ્યું હતું કે તેમણે પેપરમાં વાંચ્યું ત્યારથી તેમણે ડર હતો કે ભારતમાં પણ આવું શરૂ થઈ શકે છે.