- ફેડ રેટમાં ઘટાડા વચ્ચે પણ રૂપિયો એશિયાના સૌથી સ્થિર ચલણની યાદીમાં રહ્યો : ગવર્નર શક્તિકાંત દાસની આગવી સૂઝબૂઝ નિકાસના લક્ષ્યાંકો સિધ્ધ કરવામાં મહત્વનો ભાગ ભજવશે
રિઝર્વ બેંકના વડા શક્તિકાંત દાસે દુર્લભ સંતુલન જાળવી રાખ્યું છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની નિકાસ મહત્વાકાંક્ષાઓને મદદ કરવા માટે તેઓએ આગવી સૂઝબૂઝથી રૂપિયામાં સ્થિરતા જાળવવામાં સફળતા મેળવી છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાની વિદેશી મુદ્રા ભંડાર લગભગ 700 બિલિયન ડોલર થઈ ગયો છે, જે બે દાયકા પહેલા ચીનના સંચયની યાદ અપાવે છે. દાસનો છ વર્ષનો કાર્યકાળ ડિસેમ્બરમાં સમાપ્ત થવાનો છે, જે અંતર્ગત સતત હસ્તક્ષેપથી રૂપિયાને એશિયાના સૌથી અસ્થિર ચલણમાંથી તેના સૌથી ઓછા અસ્થિર ચલણમાં પરિવર્તિત કરવામાં આવ્યો છે.
તે જ સમયે, વિનિમય દર પ્રતિ ડોલર 84ના રેકોર્ડ નીચા સ્તરે આવી ગયો છે, જ્યારે વધતા આયાત ખર્ચ અને ફુગાવા અંગે કોઈ ચેતવણી આપવામાં આવી નથી. તાજેતરનું ઉદાહરણ જોઈએ તો આ અઠવાડિયે રૂપિયામાં તુલનાત્મક રીતે નજીવો ઘટાડો થયો હતો જ્યારે ફેડરલ રિઝર્વે વ્યાજ દરોમાં તીવ્ર ઘટાડો કર્યો હતો, જેનાથી વૈશ્વિક બજારોમાં ખળભળાટ મચી ગયો હતો. અસ્થિરતાને નિયંત્રિત કરવી અને વિદેશી રોકાણકારો દ્વારા ભંડોળ પાછું ખેંચવાના કિસ્સામાં અર્થતંત્રને સુરક્ષિત રાખવા માટે વિદેશી વિનિમય હોલ્ડિંગ્સના અનામતનું નિર્માણ એ આરબીઆઈ ગવર્નરના કાર્યકાળનો મુખ્ય ભાગ છે. જ્યારે આ વ્યૂહરચનાથી વિદેશી રોકાણને આકર્ષવામાં અને ચાલુ ખાતાની ખાધને સુધારવામાં મદદ મળી છે.
દાસની તરફેણમાં કેટલાક માળખાકીય પક્ષપાત હતા. લગભગ 20 બિલિયન ડોલરનો લોન પ્રવાહ મુખ્યત્વે જેપી મોર્ગન દ્વારા તેના મુખ્ય ઉભરતા બજારોના બોન્ડ ઇન્ડેક્સમાં ભારતના સમાવેશ સાથે જોડાયેલો છે, જે સત્તાવાળાઓને હાર્ડ કરન્સી પર રોકડ કરવાની તક આપે છે જ્યારે વિશ્વભરના ઝડપથી આગળ વધતા રોકાણકારો તે દાવ પર છે. ચીનની સૌથી ઝડપથી વિકસતી મુખ્ય અર્થવ્યવસ્થા પર મોટું, તેના સ્ટોક એક્સચેન્જને હોંગકોંગને પાછળ છોડી દેવામાં મદદ કરી અને આ વર્ષે વિશ્વનું ચોથું સૌથી મોટું બની ગયું.
આરબીઆઇ ગવર્નરની અધ્યક્ષતામાં મોનેટરી પોલિસી કમિટીની આગામી બેઠક 7 થી 9 ઓક્ટોબરની વચ્ચે યોજાવાની છે, જેમાં વ્યાજદર અંગે નિર્ણય લેવાનો છે. ઓગસ્ટમાં યોજાયેલી તેની છેલ્લી બેઠકમાં, ભારતીય રિઝર્વ બેંકે ખાદ્યપદાર્થોના ભાવમાં વધારો થવાના જોખમો વચ્ચે સતત નવમી વખત રેપો રેટને 6.5 ટકા પર યથાવત રાખ્યો હતો. ઓગસ્ટની બેઠકમાં, એમપીસીના છમાંથી ચાર સભ્યોએ વ્યાજ દરો યથાવત રાખવાની તરફેણમાં મત આપ્યો હતો.
એક ઈન્ટરવ્યુમાં દાસે કહ્યું કે અમારો ફુગાવાનો મોરચો મહિના દર મહિનાના આધાર પર રહેશે. ફુગાવો વધી રહ્યો છે કે ઘટી રહ્યો છે તેની કાળજીપૂર્વક દેખરેખ રાખવામાં આવશે અને તે મૂલ્યાંકનના આધારે નિર્ણયો લેવામાં આવશે. “તે પ્રશ્ન નથી કે વર્તમાન સંદર્ભમાં, જુલાઈની જેમ, ફુગાવો લગભગ 3.6 ટકા પર આવ્યો, જે સુધારેલા આંકડા છે, અને ઓગસ્ટમાં 3.7 ટકા પર આવ્યો. તે એટલું મહત્વનું નથી કે ફુગાવો અત્યારે છે, “આરબીઆઈ ગવર્નરે કહ્યું. તે કેવી રીતે છે; આપણે આગામી છ મહિના માટે, આગામી એક વર્ષ માટે ફુગાવાનો વલણ શું છે તેના પર ધ્યાન આપવું પડશે.” દાસે કહ્યું, “તેથી, હું એક પગલું પાછળ હટવા માંગુ છું અને ફુગાવો અને વૃદ્ધિના ભાવિ માર્ગ પર વધુ ધ્યાનપૂર્વક જોવા માંગુ છું, અને તેના આધારે, અમે નિર્ણય લઈશું.”
હવે વ્યાજદરમાં ઘટાડો આવે તેવા એંધાણ
ભારતની ચાલુ ખાતાની ખાધમાં પણ તાજેતરમાં ઘટાડો થયો છે કારણ કે વૈશ્વિક કંપનીઓએ રશિયામાંથી સસ્તા તેલનો લાભ લેવા અને 1.4 બિલિયન લોકોના દેશમાં વૃદ્ધિ માટે સેવા કેન્દ્રો સ્થાપ્યા છે. રૂપિયો સ્થિર થવા સાથે, આરબીઆઇ હવે ફેડને અનુસરવાની અને વ્યાજ દર ઘટાડવાની સ્થિતિમાં છે કારણ કે ફુગાવો તેના 4 ટકાના લક્ષ્ય તરફ આગળ વધે છે. જ્યારે આ વર્ષે હજુ પણ કાપ આવી શકે છે, ત્યારે હળવા ચક્રમાં નેવિગેટ કરવું અને હાર્ડ-વોન ચલણની સ્થિરતા જાળવી રાખવી અનુગામીઓના હાથમાં આવી શકે છે.
