સુરક્ષા એજન્સીએ વધુમાં વધુ હાઈટેક બનવાની જરૂર, અનેક જડ નિયમોમાં પરિવર્તનની પણ જરૂર
ટેક્નોલોજીની પ્રગતિ સાથે, સાયબર ક્રાઇમ સમગ્ર દેશમાં એક મુખ્ય સમસ્યા તરીકે ઉભરી આવ્યો છે. આ ગુનાઓ ભૌગોલિક સીમાઓને ઓળંગે છે જેનાથી ગુનેગારોને શોધી કાઢવાનું મુશ્કેલ બને છે. જ્યારે છેતરપિંડી કરનારાઓ નિર્દોષ લોકોને છેતરવા માટે નવા નવા રસ્તા શોધતા રહે છે, ત્યારે પોલીસ માટે પણ તે એક મોટો પડકાર બની ગયો છે.
રિપોર્ટમાં સાયબર ક્રાઈમના જોખમ સામે લડવા માટે ઘણા રાજ્યોમાં પર્યાપ્ત ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો અભાવ હોવાનું પણ બહાર આવ્યું છે. અનેક રાજ્યો તો એવા છે જ્યાં એક પણ સાયબર ક્રાઈમ સેલ નથી. આની નોંધ લેતા, સમિતિએ ભલામણ કરી કે કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલય રાજ્યોને તમામ જિલ્લામાં સાયબર સેલ સ્થાપવાની સલાહ આપે. રાજ્યોએ સાયબર ક્રાઈમ હોટસ્પોટ્સનો નકશો બનાવવો જોઈએ જે ગુનાઓની ઝડપી તપાસમાં મદદ કરશે અને તેને રોકવા માટે સક્રિય પગલાં લેશે.
સમિતિએ અવલોકન કર્યું હતું કે આ ગુનાઓ મુખ્યત્વે નાણાકીય વ્યવહારો સાથે સંકળાયેલા છે અને ગુનેગારો માત્ર નિર્દોષ અને નિર્બળ લોકો, ખાસ કરીને વૃદ્ધોને જ નિશાન બનાવતા નથી. “સમિતિનું માનવું છે કે દેશમાં વધી રહેલા સાયબર ક્રાઈમનો સામનો કરવા માટે વિશેષ તાલીમની જરૂર છે.
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે પોલીસ કર્મચારીઓને સાયબર કાયદાઓ, સાયબર ક્રાઇમ ઇન્વેસ્ટિગેશન, ડિજિટલ ફોરેન્સિકની આવશ્યક જાણકારી સાથે તાલીમ આપવા માટે રાજ્ય પ્રશિક્ષણ અકાદમીની સ્થાપના કરવી જોઈએ અને સમયાંતરે સાયબર ગુનાઓનો સામનો કરવા માટે તેમને નવા તકનીકી સાધનો પર અપગ્રેડ કરવામાં આવશે. સમયસર હસ્તક્ષેપ આવા ગુનાઓને અટકાવી શકે છે તેમજ પીડિતોને રાહત પણ આપી શકે છે.
છેવટે, મોબાઇલ ફોન કોલ્સ અને એસએમએસ દ્વારા છેતરપિંડી કરનારાઓ વૃદ્ધો અને નિર્બળોને નિશાન બનાવતા હોવાની ઘટના હવે રોગચાળાનું સ્વરૂપ ધારણ કરી રહી છે. ગુનેગારો કૌભાંડની નવી પદ્ધતિઓ સાથે આવી રહ્યા છે અને બેંક ખાતાઓ ફ્રીઝ કરવા, વીજળીનો પુરવઠો સ્થગિત કરવા અથવા ફોન કનેક્શન કાપવા જેવી ધમકીઓ આપી રહ્યા છે. જેઓ આ કોલ્સ અથવા સંદેશાઓનો પ્રતિસાદ આપે છે તેઓને ધમકીઓ અને દુવ્ર્યવહારનો આધિન કરવામાં આવે છે – અને તે રીતે નિર્દોષ લોકો છેતરાય છે.
ટીઆરએઆઈ સમયાંતરે ચેતવણીઓ આપે છે અને ફરિયાદો માટેનું ફોર્મેટ પણ છે. પરંતુ ગુનેગારોની ટોળકી નિર્ભયતાથી કામ કરી રહી છે. આ પરિસ્થિતિ નઝીર જેવી કડક કાર્યવાહીની માંગ કરે છે, અને જો ટીઆરએઆઈ પકડાયેલા ગુનેગારોની ફરિયાદોની સંખ્યા અને વિગતો શેર કરે તો તે મદદ કરી શકે છે. ટ્રિલિયન ડોલરની ડિજિટલ અર્થવ્યવસ્થાની ભારતની આકાંક્ષા વધુ સારી નીતિ ઘડતર અને અમલીકરણ માટે જરૂરી છે.
