- ગુજરાત સહિત અનેક રાજ્યમાં વિશેષ દત્તક એજન્સી નથી જેના કારણે દતક આપવાની પ્રક્રિયામાં થઈ રહ્યો છે વિલંબ
31 જાન્યુઆરી સુધીમાં દેશના 760 જિલ્લાઓમાં વિશેષ દત્તક એજન્સીઓની સ્થાપના કરવાના તેના નિર્દેશ પ્રત્યે રાજ્યોની ઉદાસીનતા પર નારાજગી વ્યક્ત કરતા સુપ્રીમ કોર્ટે મંગળવારે ચેતવણી આપી હતી કે જો 30 ઓગસ્ટ સુધીમાં જરૂરી પગલાં લેવામાં નહીં આવે તો મુખ્ય સચિવો સામે તિરસ્કારની કાર્યવાહી શરૂ કરવામાં આવશે. એડિશનલ સોલિસિટર જનરલ ઐશ્વર્યા ભાટીએ આંકડા રજૂ કર્યા, જે એસ.એ.એ. બનાવવા માટે સુપ્રીમ કોર્ટના 20 નવેમ્બર, 2023ના આદેશનું પાલન કરવાના રાજ્યો દ્વારા કરવામાં આવેલા પ્રયાસોને ખરાબ રીતે પ્રતિબિંબિત કરે છે. તેમણે કહ્યું કે 370 જિલ્લામાં એસ.એ.એ.ની રચના થઈ નથી.
કોર્ટે કહ્યું કે જે રાજ્યોમાં 50% થી વધુ જિલ્લાઓમાં એસ.એ.એ નથી તેમાં દિલ્હી, યુપી, પંજાબ, તેલંગાણા, ગુજરાત, હરિયાણા, હિમાચલ પ્રદેશ, આંધ્ર પ્રદેશ, અરુણાચલ પ્રદેશ, ઝારખંડ, નાગાલેન્ડ અને ઉત્તરાખંડનો સમાવેશ થાય છે. તેમણે કહ્યું કે ચંદીગઢ, ગોવા, કર્ણાટક, રાજસ્થાન અને કેરળએ સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્દેશનું સંપૂર્ણ પાલન કર્યું છે. ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચૂડ અને જસ્ટિસ જેબી પારડીવાલા અને મનોજ મિશ્રાની બેન્ચે કહ્યું કે તે દુર્ભાગ્યપૂર્ણ છે કે રાજ્યોએ આદેશનું પાલન કર્યું નથી. અમે પાલન ન કરવાના કિસ્સામાં કડક કાર્યવાહીની ચેતવણી આપી હતી, બેન્ચે આદેશ આપ્યો.
કારણ કે વારંવારના પ્રયાસો છતાં દરેક જિલ્લામાં એસ.એ.એ ની સ્થાપના કરવામાં આવી નથી. તમામ ડિફોલ્ટર રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના મુખ્ય સચિવો 30 ઓગસ્ટના રોજ અથવા તે પહેલાં એક અનુપાલન સોગંદનામું ફાઇલ કરશે, જેમાં નિષ્ફળ જાય તો તેઓ સુપ્રીમ કોર્ટ સમક્ષ રૂબરૂ હાજર થશે અને સમજાવશે કે તેમની સામે કોર્ટની અવમાનનાની કાર્યવાહી કેમ શરૂ ન થવી જોઈએ કે દત્તક લેવાની પ્રક્રિયાને ઝડપી બનાવવા માટે કોર્ટના હસ્તક્ષેપને પગલે, જે દત્તક લેવા માટે કાયદેસર રીતે મફત બાળકોને ઓળખવા અને નોંધણી કરવા માટે માળખાકીય સુવિધાઓ અને મિકેનિઝમ્સની ગેરહાજરીથી વધુ ખરાબ થઈ હતી,આવી છે.
પ્રક્રિયાએ વેગ પકડ્યો છે અને સેન્ટ્રલ એડોપ્શન રિસોર્સ એજન્સીએ યુગલો દ્વારા 4,029 દત્તક લેવાનો રેકોર્ડ હાંસલ કર્યો છે. 2019-20માં ઈઅછઅ દ્વારા કુલ 3,745 અનાથ, ત્યજી દેવાયેલા અને આત્મસમર્પણ કરાયેલા બાળકોને દત્તક લેવામાં આવ્યા હતા, 2020-21માં આ સંખ્યા 3,559 હતી, 2021-22માં આ સંખ્યા 3,405 હતી, 2022-23માં આ સંખ્યા 3,442 અને અ. 24માં આવા કુલ 4,029 બાળકોને દત્તક લેવામાં આવ્યા હતા.
