Constitution Day 2024 : આજે 26 નવેમ્બરને ભારતીય બંધારણ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. તેમજ આ દિવસ આપણને બંધારણના મહત્વની પણ યાદ અપાવે છે. તેમજ શાળાઓ, કોલેજો અને સરકારી કચેરીઓમાં કાર્યક્રમો યોજવામાં આવશે અને નિબંધ, વક્તવ્ય અને પ્રશ્નોત્તરી સ્પર્ધાઓનું આયોજન કરવામાં આવશે. અને તેને લગતા પ્રશ્નો અને જવાબો પણ રજૂ કરવામાં આવશે.
ડૉ.ભીમરાવ આંબેડકરને બંધારણના નિર્માતા તરીકે યાદ કરવામાં આવશે. તેમજ આ દિવસ આપણને આપણા બંધારણની યાદ અપાવે છે. આ દિવસ આપણને બંધારણના મહત્વને સમજવાની તક આપે છે. આ પ્રસંગે જાણો બંધારણ દિવસ સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ વાતો વિશે.
ભારતીય સંવિધાન સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ વાતો
– વર્ષ 2015માં 26 નવેમ્બરને સંવિધાન દિવસ તરીકે મનાવવાનો નિર્ણય કર્યો હતો, તે એટલા માટે ખાસ છે કેમ કે તે વર્ષે સંવિધાન નિર્માતા ડો. ભીમરાવ આંબેડકરની 125મી જન્મજયંતિ મનાવવામાં આવી રહી હતી.
– ભારતીય સંવિધાનને વિશ્વનું સૌથી લાંબુ લેખિત સંવિધાન માનવામાં આવે છે. તેમજ તેમાં કેટલાય દેશોના સંવિધાનને અપનાવવામાં આવ્યું છે. એટલા માટે તેને ‘Bag of Borrowings’ પણ કહેવાય છે, તેમાં અમુક ભાગ યૂકે, અમેરિકા, જર્મની, આયર્લેન્ડ, ઓસ્ટ્રેલિયા, કેનેડા અને જાપાનના સંવિધાનમાંથી લાવવામાં આવ્યું છે.
– ભારતીય સંવિધાનમાં નાગરિકોના મૌલિક અધિકાર, કર્તવ્ય, સરકારની ભૂમિકા, PM, રાષ્ટ્રપતિ, ગવર્નર અને CMનો શક્તિઓનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.
– સંવિધાનની મૂળ કોપી ટાઈપ અથવા પ્રિન્ટેડ નથી. તેને પ્રેમ નારાયણ રાયજાદાએ હાથેથી લખી હતી. સંવિધાનને કેલીગ્રાફીમાં ઈટાલિક અક્ષરોમાં લખ્યું છે.
– સંવિધાનની ઓરિજિનલ કોપી 16 ઈંચ પહોળી છે તેમાં 22 ઈંચ લાંબા પ્રેચમેન્ટ શીટ પર લખેલું છે. તેમાં કુલ 251 પેજ છે. આખા સંવિધાનને તૈયાર કરવા માટે 2 વર્ષ, 11 મહિના અને 18 દિવસનો સમય લાગ્યો હતો. 26 નવેમ્બર 1949ના રોજ તે પૂરું થયું અને 26 જાન્યુઆરી 1950ના રોજ તે લાગુ થયું.
– સંવિધાનની અસલી કોપી હિન્દી અને અંગ્રેજી, બંને ભાષામાં લખેલી હતી. 24 જાન્યુઆરી 1950ના રોજ સંવિધાન સભામાં 284 સભ્યોએ તેના પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા, તેમાં 15 મહિલા સામેલ હતી.
– ભારતીય સંવિધાનમાં 395 અનુચ્છેદ, 22 ખંડ અને 8 અનુસૂચિ છે. જો કે, હાલના સમયમાં આપણા સંવિધાનમાં 470 અનુચ્છેદ, 25 ખંડ અને 12 અનુસૂચિની સાથે સાથે 5 પરિશિષ્ટ પણ છે.
– સંવિધાનમાં કુલ 1,45,000 શબ્દ છે. અંતિમ રૂપ આપતા પહેલા તેમાં 2000થી વધારે સંશોધન કર્યા હતા.
-ભારતીય સંવિધાનની મૂળ સંરચના ભારત સરકાર અધિનિયમ 1935 પર આધારિત છે.
– ડો. ભીમરાવ આંબેડકરને ભારતીય સંવિધાનના નિર્માતા કહેવાય છે. ભારતના પ્રથમ કાયદા મંત્રી ડો. આંબેડકર સંવિધાન સમિતિના અધ્યક્ષ પણ હતા.
