બાળકોને નાનપણથી જ દૂધ આપવામાં આવે છે જેથી તેઓ મોટા થાય ત્યારે તેમના હાડકાં, દાંત અને આખું શરીર સ્વસ્થ અને મજબૂત બને. દૂધ પીવું સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ જરૂરી અને ફાયદાકારક છે.
આ હેલ્ધી ડ્રિંકને દરેકના ડાયટમાં સામેલ કરવું જોઈએ. પરંતુ, કેટલીકવાર વસ્તુઓના વધુ પડતા સેવનથી કેટલીક આડઅસર પણ થાય છે. આ જ વાત દૂધ પર પણ લાગુ પડે છે. જો તમે આખા દિવસમાં એક કે બે ગ્લાસ દૂધ પીતા હોવ તો સારું છે, પરંતુ આનાથી વધુ સેવન કરવું નુકસાનકારક પણ હોઈ શકે છે. આનાથી માત્ર હાડકામાં ફ્રેક્ચર નહીં થાય પરંતુ હૃદય સંબંધિત સમસ્યાઓ પણ થઈ શકે છે. આવો જાણીએ વધુ પડતું દૂધ પીવાથી શું નુકસાન થાય છે.
વધુ પડતું દૂધ પીવાના ગેરફાયદા
એક સમાચાર અનુસાર, પોષક તત્વોથી ભરપૂર આહારમાં દૂધનો સમાવેશ કરવો મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે તેમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ વિટામિન્સ અને ખનિજો જેવા કે કેલ્શિયમ, ફોસ્ફરસ, પોટેશિયમ, સેલેનિયમ, વિટામિન ડી, પ્રોટીન, ચરબી, કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ હોય છે. ઝીંક વગેરે જો કે, વધુ માત્રામાં દૂધ પીવાથી કેટલાક લોકોને આડઅસર થઈ શકે છે. જો આપણે ગાયના દૂધની વાત કરીએ તો, તે દરેકને અનુકૂળ નથી અથવા ઝડપથી પચતું નથી.
જો કે દૂધ પીવાના ગેરફાયદા કરતાં વધુ ફાયદા છે, તેમ છતાં કેટલાક લોકોએ તેનું સેવન ટાળવું જોઈએ. કેટલાક લોકોને ડેરી ઉત્પાદનો અથવા લેક્ટોઝ એલર્જી હોય છે. આ ઉપરાંત દૂધ જેવી ડેરી પ્રોડક્ટ્સનું વધુ પડતું સેવન કરવાથી ખીલ, હાર્ટ પ્રોબ્લેમ જેવી બીજી ઘણી સમસ્યાઓ પણ થઈ શકે છે.
કેટલાક લોકોને ખીલની સમસ્યા વધુ હોય છે. આવું ત્યારે થાય છે જ્યારે વાળના ફોલિકલ્સ તેલ અથવા મૃત ત્વચાથી ભરાઈ જાય છે, જેના કારણે ત્વચા પર ફોલ્લીઓ, ખીલ, પિમ્પલ્સ થાય છે. એક અભ્યાસ અનુસાર, દૂધ પીવું અને પનીરનું સેવન કરવાથી બ્રેકઆઉટની શક્યતાઓ નોંધપાત્ર રીતે વધી જાય છે. સંશોધકોને ખાતરી નથી કે આવું શા માટે થાય છે, પરંતુ તેઓ માને છે કે ડેરી ઉત્પાદનોના વપરાશ માટે રોગપ્રતિકારક પ્રતિક્રિયા જવાબદાર હોઈ શકે છે.
વધુ પડતું દૂધ પીવાથી ત્વચામાં બળતરા થઈ શકે છે. કેટલાક લોકોમાં, દૂધ અને દૂધની બનાવટોના વધુ પડતા સેવનથી ખરજવું, ફ્લેકી ત્વચા અને ખંજવાળ જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
સંશોધકોના મતે, 3% બાળકો અને 3 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના શિશુઓને દૂધ પ્રત્યે કોઈને કોઈ પ્રકારની એલર્જી હોય છે. તે સમય સાથે ઘટે છે. આ એલર્જી ત્યારે થાય છે જ્યારે ડેરી ઉત્પાદનો દાહક પ્રતિક્રિયાઓનું કારણ બને છે. દૂધના સેવનથી નીચેના પ્રકારની એલર્જી થઈ શકે છે.
– ત્વચા પર બમ્પ્સનો વિકાસ
– પેટમાં ખલેલ
– ઉલટી, ઉબકા
– સ્ટૂલમાં લોહી
લગભગ 68 ટકા લોકોને લેક્ટોઝ ટોલરન્સની સમસ્યા હોય છે. જો તમને લેક્ટોઝ ટોલરન્સ હોય, તો તમારે દૂધ અથવા ડેરી ઉત્પાદનોનું સેવન ન કરવું જોઈએ, અન્યથા તમે પેટનું ફૂલવું, ઉલ્ટી, ઝાડા, ગેસ, પેટમાં દુખાવો, ખેંચાણ, ઉબકા વગેરેથી પીડાઈ શકો છો.
વધુ પડતી માત્રામાં દૂધ પીવાથી જે નુકસાન થાય છે તે ક્યારેક તેમાં રહેલ ઉચ્ચ લેક્ટોઝ અને સંતૃપ્ત ચરબીને કારણે થાય છે. એક કપ દૂધમાં અંદાજે 180 કેલરી હોય છે. આવી સ્થિતિમાં ફુલ ફેટ દૂધનું વધુ પડતું સેવન કરવાથી શરીરમાં કેલરીની માત્રા વધી જાય છે, જેના કારણે વજન વધવાનો ખતરો રહે છે. આવી સ્થિતિમાં, કેલરીને સંતુલિત કરવા માટે, તમારે તંદુરસ્ત આહાર લેવાની સાથે શારીરિક રીતે સક્રિય રહેવું પડશે.
ચરબીયુક્ત દૂધ પીવાથી તમારા લોહીમાં LDL એટલે કે ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલનું પ્રમાણ વધી શકે છે. ચરબીયુક્ત દૂધમાં ચરબી હોવાથી, વધુ પડતું સેવન હૃદય રોગનું જોખમ વધારી શકે છે. જે લોકોને પહેલાથી જ હ્રદય સંબંધિત સમસ્યાઓ છે તેઓએ ફેટી દૂધનું વધુ પડતું સેવન ટાળવું જોઈએ.
પાચન સંબંધી સમસ્યાઓ પણ થઈ શકે છે, કારણ કે જે લોકોમાં લેક્ટોઝ અસહિષ્ણુતા હોય છે તેઓ લેક્ટોઝ સરળતાથી પચાવી શકતા નથી. લેક્ટોઝ એ દૂધમાં જોવા મળતી ખાંડ છે. આનાથી પેટનું ફૂલવું, ઝાડા, પેટમાં દુખાવો વગેરે થઈ શકે છે.
દૂધ પીવાથી હાડકાં, દાંત અને સ્નાયુઓ મજબૂત થાય છે. કેલ્શિયમ અને વિટામિન ડી તેમના વિકાસ માટે જરૂરી છે, પરંતુ વધુ દૂધ પીવાથી હાડકાં ફ્રેક્ચર પણ થઈ શકે છે. આ શક્ય છે કારણ કે વધુ પડતું દૂધ પીવાથી પેશાબમાં કેલ્શિયમનું વધુ વિસર્જન થઈ શકે છે, જે સમય જતાં હાડકાના સ્વાસ્થ્યને અસર કરી શકે છે.
