બાંગ્લાદેશમાં છેલ્લા એક સપ્તાહથી ચાલી રહેલી હિંસાનું કારણ બનેલા વિવાદાસ્પદ અનામતને દેશની સર્વોચ્ચ અદાલતે રદ્દ કરી દીધું છે. આ હોવા છતાં, બાંગ્લાદેશમાં સ્થિતિ તંગ અને અસ્થિર છે, જેણે દેશમાં ભારતીય હિતોને દાવ પર લગાવી દીધા છે. વિપક્ષી બાંગ્લાદેશ નેશનલ પાર્ટી એ જમાત-એ-ઈસ્લામીની મદદથી હસીનાની સરકારને હટાવવાની ધમકી આપી છે અને દેશની સેનાને પ્રભાવિત કરવા માટે એક અભિયાન શરૂ કર્યું છે. આર્મી ચીફ પર દબાણ લાવવાના ઉદ્દેશ્યથી બાંગ્લાદેશ આર્મીના ’જુનિયર ઓફિસર્સ’ના નામે સહી કરેલો નકલી પત્ર ફરતો કરવામાં આવ્યો હતો. દેશની સુરક્ષા સંસ્થા વડા પ્રધાન શેખ હસીનાને ટેકો આપી રહી છે.
દરમિયાન, રવિવારે બાંગ્લાદેશની સર્વોચ્ચ અદાલતે સરકારી નોકરીઓમાં વિવાદાસ્પદ 30 ટકા અનામતને રદ કરવાનો ચુકાદો આપ્યો હતો. તેને હટાવવા માટે બાંગ્લાદેશમાં વિદ્યાર્થીઓએ મોટો વિરોધ શરૂ કર્યો હતો, જે મંગળવારે હિંસક બન્યો હતો. આ વિરોધ પ્રદર્શનોમાં અત્યાર સુધીમાં ઓછામાં ઓછા 114 લોકો માર્યા ગયા છે. અહેવાલ મુજબ, સુપ્રીમ કોર્ટે પોતાના આદેશમાં કહ્યું છે કે સરકારી નોકરીઓમાં 93 ટકા પોસ્ટ મેરિટના આધારે ભરવામાં આવશે. બાંગ્લાદેશ મુક્તિ યુદ્ધમાં ભાગ લેનારાઓના પરિવારો માટે માત્ર 5 ટકા બેઠકો અનામત રાખવામાં આવશે. બાકીની 2 ટકા બેઠકો વંશીય લઘુમતી, ટ્રાન્સજેન્ડર અને વિકલાંગોને આપવામાં આવશે.
હસીનાની આગેવાની હેઠળની સરકારે 2018 માં ક્વોટા સિસ્ટમ રદ કરી હતી, પરંતુ હાઈકોર્ટે સરકારના નિર્ણયને ગેરકાયદેસર ગણાવતા ગયા મહિને તેને પુન:સ્થાપિત કરી હતી, ત્યારબાદ વિરોધ શરૂ થયો હતો. બાદમાં, આ પ્રદર્શનોને કટ્ટરપંથી જમાત-એ-ઇસ્લામી અને બીએનપી દ્વારા કબજે કરવામાં આવ્યા હતા. આરક્ષણ સમાપ્ત કરવા સાથે, વિદ્યાર્થીઓએ 9-પોઇન્ટ માંગણીઓ પણ રજૂ કરી છે, જેમાં વડા પ્રધાનની માફી, બે વરિષ્ઠ પ્રધાનોને બરતરફ કરવા અને વિદ્યાર્થીઓને કેટલીક રાહતો આપવાનો સમાવેશ થાય છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે હસીના સરકાર આ માંગણીઓની સમીક્ષા કરી રહી છે.
નવી દિલ્હીમાં બાંગ્લાદેશની સ્થિતિ પર નજીકથી નજર રાખવામાં આવી રહી છે. બાંગ્લાદેશમાં અસ્થિરતા અને અશાંતિ પશ્ચિમ બંગાળ અને પૂર્વોત્તરમાં ભારતની સુરક્ષા અને આર્થિક હિતો પર સીધી અસર કરે છે. બાંગ્લાદેશના નિષ્ણાતોએ નામ જાહેર ન કરવાની શરતે આશંકા વ્યક્ત કરી હતી કે જો પરિસ્થિતિને સમજદારીથી સંભાળવામાં નહીં આવે તો હસીના વિરોધી ચળવળ ભારત વિરોધી ચળવળમાં ફેરવાઈ શકે છે. બાંગ્લાદેશમાં કટ્ટરવાદી શક્તિઓનું મજબૂત થવું ભારતના હિત માટે હાનિકારક છે.
ભારત દક્ષિણ એશિયામાં બાંગ્લાદેશનું સૌથી મોટું વેપારી ભાગીદાર છે. ભારતના ઘણા ઉત્તર-પૂર્વ રાજ્યો બાંગ્લાદેશ પર નિર્ભર છે અને તે જ રીતે બાંગ્લાદેશ પણ ભારત પર નિર્ભર છે. સ્થિર ઉત્તરપૂર્વ ભારત અને આંતરરાષ્ટ્રીય અને પ્રાદેશિક પહેલને ટકાવી રાખવા માટે સ્થિર બાંગ્લાદેશ આવશ્યક છે. તેમણે કહ્યું કે અસ્થિર બાંગ્લાદેશ માત્ર ભારત માટે જ નહીં પરંતુ સમગ્ર બંગાળની ખાડી ક્ષેત્રની સુરક્ષા માટે ખતરો છે.
