- આ સમસ્યાને લઈને ઐતિહાસિક સંધિ અંગે ચર્ચા કરવા કેનેડાની રાજધાની ઓટ્ટાવામાં વિશ્વભરના નેતાઓ એકઠા થયા
પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ પરની ઐતિહાસિક સંધિ અંગે ચર્ચા કરવા કેનેડાની રાજધાની ઓટ્ટાવામાં વિશ્વભરના નેતાઓ એકઠા થયા છે. આ સંધિનો હેતુ સમગ્ર વિશ્વમાં પ્લાસ્ટિકના વધતા પ્રદૂષણને ઘટાડવાનો છે. આ સંધિને વર્ષના અંત સુધીમાં અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં આવે તેવી અપેક્ષા છે. આ બેઠકની અધ્યક્ષતા કરી રહેલા લુઈસ વોસ વાલ્દિવિસોએ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો છે કે દેશો આ મુદ્દે સમજૂતી પર પહોંચવા માટે એકસાથે આવશે.
એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે આ સંધિ આબોહવા પરિવર્તન સાથે કામ કરવા માટે 2015 ના પેરિસ કરાર જેટલી અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. નોંધનીય છે કે બર્કલે નેશનલ લેબોરેટરીએ ગયા અઠવાડિયે એક રિપોર્ટ જાહેર કર્યો હતો જેમાં પ્લાસ્ટિકના કારણે વધતા ઉત્સર્જન પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો હતો. આ અહેવાલ મુજબ, પ્લાસ્ટિકના ઉત્પાદનને કારણે 2019માં 2.24 ગીગાટન જેટલું કાર્બન ડાયોક્સાઇડ ઉત્સર્જન થયું હતું, જે 2019માં કુલ વૈશ્વિક ઉત્સર્જનના 5.3 ટકા જેટલું છે. રિપોર્ટમાં એવી પણ આશંકા છે કે જો આ સમસ્યા પર ધ્યાન આપવામાં નહીં આવે તો 2050 સુધીમાં આ વધતું ઉત્સર્જન ત્રણ ગણું વધીને 6.78 ગીગાટન થઈ શકે છે.
જ્યારે દેશો 2022માં આ વર્ષના અંત સુધીમાં કાયદેસર રીતે બંધનકર્તા સંધિ પર વાટાઘાટ કરવા સંમત થયા, ત્યારે તેઓએ પ્લાસ્ટિકના ઉત્પાદન અને ઉપયોગથી લઈને કચરા સુધીના સંપૂર્ણ જીવનચક્રને સંબોધવા માટે આહ્વાન કર્યું. જો કે હવે આ અંગે પક્ષકારો વચ્ચે મતભેદ જોવા મળી રહ્યા છે. જો આપણે 2021 ના ડેટા પર નજર કરીએ તો, લગભગ 98 ટકા સિંગલ-યુઝ પ્લાસ્ટિક અશ્મિભૂત ઇંધણમાંથી બનાવવામાં આવે છે અને પ્લાસ્ટિક ઉત્પાદનમાં રોકાયેલી ટોચની સાત કંપનીઓ અશ્મિભૂત ઇંધણના વ્યવસાયમાં છે.
પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણને સમાપ્ત કરવા માટે 2 ડિસેમ્બર, 2022 ના રોજ ઉરુગ્વેના પુન્ટા ડેલ એસ્ટેમાં બેઠક યોજાઈ હતી. આ મુદ્દા પર વૈશ્વિક સંધિનો મુસદ્દો તૈયાર કરવા માટે જવાબદાર વાટાઘાટોકારો વચ્ચે આ પ્રકારની પ્રથમ બેઠક હતી.
28 નવેમ્બર અને 2 ડિસેમ્બર 2022 વચ્ચે મંત્રણાના આ પ્રથમ સત્રને તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ત્યારબાદ, મંત્રણાનું બીજું સત્ર પેરિસમાં 29 મે થી 2 જૂન 2023 દરમિયાન યોજાયું હતું, જ્યારે ત્રીજું સત્ર નૈરોબીમાં 13 થી 19 નવેમ્બર 2023 દરમિયાન યોજાયું હતું. તેલ ઉત્પાદક દેશોના વલણને કારણે તે વાટાઘાટો પણ અટવાઈ ગઈ હતી, કારણ કે આ દેશોએ પ્લાસ્ટિકનું ઉત્પાદન ઘટાડવાને બદલે કચરાના વ્યવસ્થાપન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો.
જો કે, મીટીંગે સુધારેલ શૂન્ય ડ્રાફ્ટ તૈયાર કર્યો હતો, જે આ મુદ્દા પર વધુ ચર્ચા માટે માત્ર પ્રારંભિક બિંદુ તરીકે કામ કરે છે. હાલમાં આ સંવાદનું ચોથું સત્ર કેનેડાની રાજધાની ઓટાવામાં યોજાઈ રહ્યું છે. આ સત્રમાં 23 થી 29 એપ્રિલ દરમિયાન પ્લાસ્ટિકને લગતા વિવિધ પાસાઓ પર ચર્ચા કરવામાં આવશે.દરિયાઈ પર્યાવરણ સહિત પ્લાસ્ટિકના વધતા પ્રદૂષણને રોકવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે કાયદેસર રીતે બંધનકર્તા સાધનો વિકસાવવા માટે પણ ચર્ચા કરવામાં આવશે. 2024 ના અંત સુધીમાં મંત્રણા પૂર્ણ કરવાની મહત્વાકાંક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને, તેનું અંતિમ સત્ર 25 નવેમ્બરથી 1 ડિસેમ્બર, 2024 વચ્ચે બુસાનમાં યોજાશે.
