- છેલ્લા 10 વર્ષમાં દેશની કોમર્શિયલ બેન્કોએ રૂ.12.3 લાખ કરોડની લોન માંડવાળ કરી
છેલ્લા 10 વર્ષમાં દેશની કોમર્શિયલ બેંકોએ મોટા પાયે લોનો માંડવાળ કરી છે. નાણાકીય વર્ષ 2015 અને નાણાકીય વર્ષ 2024 ની વચ્ચે દેશની કોમર્શિયલ બેન્કોએ રૂ. 12.3 લાખ કરોડની લોન માંડવાળ કરી છે. સંસદના પ્રશ્નોના જવાબમાં, સરકારે પાછી ખેંચેલી લોન સંબંધિત ડેટા પ્રદાન કર્યો. જે આંકડાઓ અનુસાર, છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો દ્વારા 12.3 લાખ કરોડ રૂપિયામાંથી 6.5 લાખ કરોડ રૂપિયા એટલે કે 53 ટકા રકમ માંડવાળ કરવામાં આવી છે. નાણાકીય વર્ષ 2019માં બેન્કિંગ સેક્ટર દ્વારા આ દર રૂ. 2.4 લાખ કરોડના ઊંચા સ્તરે પહોંચ્યો હતો, જે 2015માં એસેટ ક્વોલિટી રિવ્યૂ શરૂ થયા બાદ વધ્યો હતો.
નાણાંકીય વર્ષ 2024માં માંડવાળનો આંકડો ઘટીને રૂ. 1.7 લાખ કરોડની સૌથી નીચી સપાટીએ પહોંચી ગયો હતો, જે તે સમયે લગભગ રૂ. 165 લાખ કરોડની બાકી રહેલી કુલ બેન્ક લોનના માત્ર 1 ટકા હતો. જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો પાસે હાલમાં બેંકિંગ ક્ષેત્રમાં લોનનો 51 ટકા હિસ્સો છે, જે નાણાકીય વર્ષ 2023માં 54 ટકા હતો.
રાજ્ય નાણાંમંત્રી પંકજ ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે આરબીઆઈના ડેટા અનુસાર, 30 સપ્ટેમ્બર, 2024 સુધીમાં, જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો અને ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોની ગ્રોસ એનપીએ અનુક્રમે રૂ. 3,16,331 કરોડ અને રૂ. 1,34,339 કરોડ હતી. વધુમાં, બાકી લોનની ટકાવારી તરીકે ગ્રોસ એનપીએ જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં 3.01 ટકા અને ખાનગી બેંકોમાં 1.86 ટકા હતી.
સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, જે બેંકિંગ પ્રવૃત્તિઓમાં લગભગ પાંચમા ભાગનું યોગદાન આપે છે,
તેણે આ સમયગાળા દરમિયાન રૂ. 2 લાખ કરોડની રકમ પરત ખેંચી હતી. રાષ્ટ્રીયકૃત બેંકોમાં પંજાબ નેશનલ બેંકે રૂ. 94,702 કરોડની લોન માંડવાળ કરી હતી. ચાલુ નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન સપ્ટેમ્બરના અંત સુધી જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોએ રૂ. 42,000 કરોડની લોન માંડવાળ કરી છે, જ્યારે છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં આ આંકડો રૂ. 6.5 લાખ કરોડ હતો.
પંકજ ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે આરબીઆઈની માર્ગદર્શિકા અને બેંકોના બોર્ડ દ્વારા મંજૂર કરવામાં આવેલી નીતિ મુજબ, ચાર વર્ષ પૂર્ણ થવા પર, બેંકો તે એનપીએને પરત ખેંચે છે જેના સંદર્ભમાં સંપૂર્ણ જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. આવું કરવાથી લોન લેનારાને કોઈ લાભ મળતો નથી. બેંકો આ ખાતાઓમાં શરૂ કરાયેલી વસૂલાતની કાર્યવાહી ચાલુ રાખે છે. તેમણે કહ્યું કે વસૂલાતની પદ્ધતિઓમાં સિવિલ કોર્ટ અથવા લોન રિકવરી ટ્રિબ્યુનલમાં કેસ દાખલ કરવા, સિક્યોરિટાઇઝેશન અને નાણાકીય સંપત્તિનું પુનર્નિર્માણ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
ભારતમાં સેક્ટર બેંકોએ નાણાકીય વર્ષ 24માં અત્યાર સુધીનો સૌથી વધુ કુલ રૂ. 1.41 લાખ કરોડનો ચોખ્ખો નફો નોંધાવ્યો છે. સપ્ટેમ્બર 2024માં ગ્રોસ એનપીએ રેશિયો ઘટીને 3.12 ટકા થયો હતો. 2024-25ના પ્રથમ અર્ધવાર્ષિક ગાળામાં પીએસબીએ રૂ. 85,520 કરોડનો ચોખ્ખો નફો નોંધાવ્યો હતો.
