- બેંકોને તમામ ડિફોલ્ટરોને એક વખત સાંભળ્યા બાદ પગલાં લેવા આદેશછેતરપિંડીના કેસો માટે એક સમિતિની રચના કરવાની પણ સૂચના
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ બેંકોને એકતરફી રીતે લોન લેનાર કોઈપણ વ્યક્તિને સાંભળ્યા વિના છેતરપિંડી તરીકે વર્ગીકૃત કરવાથી રોકી દીધી છે. આરબીઆઈએ કહ્યું છે કે બેંકોએ ડિફોલ્ટર્સને 21 દિવસની કારણ બતાવો નોટિસ આપવી જોઈએ જેથી કરીને તેમને ખાતાને છેતરપિંડી તરીકે વર્ગીકૃત કરતા પહેલા તેમનો કેસ રજૂ કરવાની તક મળે. 6 કરોડથી વધુની છેતરપિંડી માટે, સીબીઆઈને માહિતી આપવી પડશે, જ્યારે 1 કરોડથી વધુની છેતરપિંડી માટે, રાજ્ય પોલીસને જાણ કરવી પડશે.
અહેવાલ પ્રમાણે ગયા વર્ષના સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશના જવાબમાં કેન્દ્રીય બેંકે તેની માર્ગદર્શિકામાં સુધારો કર્યો છે. આરબીઆઈએ બેંકોને છેતરપિંડી જોખમ વ્યવસ્થાપન પર બોર્ડ દ્વારા મંજૂર નીતિ લાગુ કરવા જણાવ્યું છે, જે બોર્ડની જવાબદારીઓને સ્પષ્ટ કરે છે.
“નીતિમાં કુદરતી ન્યાયના સિદ્ધાંતોનું સમયબદ્ધ રીતે પાલન સુનિશ્ચિત કરવાના પગલાં પણ સામેલ હોવા જોઈએ,” રિઝર્વ બેંકે જણાવ્યું હતું કે, બેંકોએ છેતરપિંડી પર એક સમિતિની રચના કરવી જોઈએ, જેમાં એક પૂર્ણ–સમયના ડિરેક્ટર અને ઓછામાં ઓછા બે સ્વતંત્ર અથવા બિન હોય. – એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર સહિત ઓછામાં ઓછા ત્રણ બોર્ડ સભ્યોનો સમાવેશ થાય છે. આરબીઆઈએ બેંકોને સુપ્રિમ કોર્ટ અને વિવિધ હાઈકોર્ટના આદેશોની સમીક્ષા કરવા જણાવ્યું છે જેમાં તેમને વ્યક્તિઓ અથવા સંસ્થાઓને છેતરપિંડી કરનારાઓ તરીકે વર્ગીકૃત કરવા અને તર્કસંગત આદેશ જારી કરતા પહેલા તેમને જવાબ આપવાની તક પૂરી પાડવાની જરૂર છે.
સિસ્ટમમાં પણ સુધારાની જરૂર છે
નવા ધારાધોરણો માટે 6 મહિનાની અંદર બેંકોમાં અર્લી વોર્નિંગ સિગ્નલ સિસ્ટમમાં પણ સુધારો જરૂરી છે. ઇડબ્લ્યુએસને સિસ્ટમ સાથે સંકલિત કરવાની જરૂર છે અને પેરામેટ્રિક સિગ્નલો ઉપરાંત અસામાન્ય પેટર્નને ઓળખવા માટે ડેટા એનાલિટિક્સનો ઉપયોગ કરવાની જરૂર છે.
1 કરોડથી વધુની છેતરપિંડી અંગે પોલીસને જાણ કરવી પડશે
કેન્દ્રીય બેંકે રૂ. 1 કરોડની મર્યાદા નક્કી કરી છે, જેની ઉપર બેંકોએ છેતરપિંડીના બનાવોની જાણ રાજ્ય પોલીસને કરવાની રહેશે. ખાનગી બેંકોએ રૂ. 1 કરોડથી વધુની છેતરપિંડી અંગે ગંભીર છેતરપિંડી તપાસ કાર્યાલય અને કોર્પોરેટ બાબતોના મંત્રાલયને જાણ કરવી પડશે.
6 કરોડથી વધુની છેતરપિંડી અંગે સીબીઆઈએ માહિતી આપવી પડશે
જાહેર ક્ષેત્રની બેંકો માટે, સીબીઆઈને આગામી છેતરપિંડીની જાણ કરવા માટે રૂ. 6 કરોડની મર્યાદા ચાલુ છે. “કંસોર્ટિયમ લોનના કિસ્સામાં, જો પ્રત્યેકના સંબંધમાં અલગ–અલગ ગુનાઓ કરવામાં આવ્યા હોય અને જો કરવામાં આવેલ છેતરપિંડી સમાન છેતરપિંડીના અધિનિયમ/ટ્રાન્ઝેક્શનનો ભાગ ન હોય, તો દરેક ક્ધસોર્ટિયમ સભ્ય અલગ ફરિયાદ નોંધાવી શકે છે,” આરબીઆઈએ જણાવ્યું હતું આવી લોનની, માત્ર એક સભ્ય જ ફરિયાદ નોંધાવી શકે છે અને અન્ય તમામ સભ્યો જરૂરી સહાય પૂરી પાડી શકે છે.”
